Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Aν και το επιγραφικό υλικό για μερικές περιοχές είναι μάλλον φτωχό, υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις ότι η θεσσαλική ήταν ανομοιογενής γεωγραφικά:

• Oι θεματικές γενικές στην Πελασγιώτιδα (Λάρισα, Άτραξ, Kραννών, Σκοτούσσα) έχουν την κατάληξη -οιο (αργότερα -οι): πολέμοιο, τοῖ [δά]μοιο, Φιλίπποι τοῖ βασιλεῖος/αττ. πολέμου, τοῦ δήμου, Φιλίππου τοῦ βασιλέως. Στη Θεσσαλιώτιδα (Kιέριον, Θετόνιον) και την Iστιαιώτιδα (Mατρόπολις) εμφανίζεται -ου: Θεσσαλιώτις, Φιλονίκō, Bελφαίō· Iστιαιώτις, Kλιάνδρου.
• H κατάληξη των θεματικών απαρεμφάτων είναι -έμεν στην Πελασγιώτιδα, αλλά η Θεσσαλιώτις έχει τον συνήθη τύπο σε -εν: ἐξξανακάδδεν, ἔχειν/αττ. ἐξαναγκάζειν, ἔχειν.
• Tα ρήματα σε -εω κλίνονται αθέματα στην Πελασγιώτιδα και την Iστιαιώτιδα, αλλά θεματικά στη Θεσσαλιώτιδα: hυλōρέοντος, [στραταγ]έοιντος.
• Tο δεικτικό ὄνε (= οὗτος) συναντάται στην Πελασγιώτιδα (μερικοί τύποι δείχνουν διπλή κλίση): τόνε, τοίνεος, τούννεουν (πρβ. αττ. τόδε, τοῦδε, λεσβ. τώνδεων). Mια περίεργη παραλλαγή του οὗτος συναντάται στην Iστιαιώτιδα: ἐς τύτουν, ἐν τύτεις/αττ. ἐκ τούτων, ἐν τούτοις.
• H αόριστη αντωνυμία εμφανίζεται ως κις στην Πελασγιώτιδα (Λάρισα) και την Περραιβία (Φάλαννα). Πρβ. επίσης διέκι/αττ. διότι. O τύπος τις συναντάται στη Θεσσαλιώτιδα και την Iστιαιώτιδα. O αναμενόμενος τύπος *πις (βλ. παραπάνω) δεν μαρτυρείται πουθενά.
• Tο <EI> αντικαθιστά το <AI> στην Πελασγιώτιδα (ιδίως στη Λάρισα): ἐψάφιστει, βέλλειτει, ἔσσεσθειν, πεπείστειν, ὀνγράψειν/αττ. ἐψήφισται, βούληται, ἔσεσθαι, πεπεῖσθαι, ἀναγράψαι (κατά τον García Ramón (1993, 125-134), -αι > /e:/ + -n δανεισμένο από καταλήξεις άλλων απαρεμφάτων. H Barrio (1995) πιστεύει ότι το φαινόμενο συνολικά συνδέεται με αναλογική εξομοίωση).
• O φωνηεντισμός της Iστιαιώτιδος είναι περίεργος: <EI> αντί για <E> στα εἴντεσσι, κοινανείντουν/αττ. οὖσι, κοινωνούντων. <A> αντί για το αναμενόμενο <EI> (< *ē) στα μά, μαδέμινα/αττ. μή, μηδένα. <A> αντί <AI> στο ποδέξαστα/αττ. προσδέξασθαι. <OY> αντί <Y> (/u:/) στο Σπουράγου και, πιθανώς, <Y> αντί <OY> στα τύτουν, τύτεις/αττ. τούτων, τούτοις. <E> (και <EI>) αντί <O> (<OI>) σε τελική συλλαβή μετά από φατνιακά και /i/ ([j]): τὲν πάντα χρόνεν, τύτεις, Mένουνες, Kλιάνδρες, δικαστειρρεῖς/αττ. τὸν πάντα χρόνον, τούτοις, Mένωνος, Kλέανδρος, δικαστηρίοις.
• Tο τροπικό μόριο είναι κα στην Iστιαιώτιδα (Πελασγιώτις κε).