Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Έκδοση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας

Κουτσογιάννης, Δημήτρης (2011). Εφηβικές πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού και ταυτότητες. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (σ. 446, τιμή 25 Ευρώ) ISBN: 978-960-7779-49-6.

Οι πρακτικές των νέων με τα ψηφιακά μέσα είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα στον τύπο και στην καθημερινότητα, αλλά ελάχιστα διευρυμένο επιστημονικά στην Ελλάδα. Το παρόν βιβλίο εξετάζει τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών από παιδιά εφηβικής ηλικίας (14-16 χρόνων) με βάση δεδομένα που προέρχονται από πανελλήνιας εμβέλειας ποσοτική και ποιοτική έρευνα. Στο πλαίσιο της έρευνας αυτής οι Νέες Τεχνολογίες προσεγγίζονται ως μέσα πρακτικής γραμματισμού (μέσα για διάβασμα, γράψιμο και επικοινωνία) και αξιοποιούνται σύγχρονες θεωρίες που στηρίζονται στην παράδοση των σπουδών του γραμματισμού και των κριτικών κοινωνιογλωσσολογικών παραδόσεων.

Από την έρευνα προκύπτει ότι, παρότι η νέα γενιά είναι πλήρως εξοικειωμένη με τα νέα μέσα, ο τρόπος αξιοποίησής τους ποικίλλει με τους θεσμούς κοινωνικοποίησης (οικογένεια και σχολείο) να εξακολουθούν να παίζουν καθοριστικό ρόλο στο είδος των πρακτικών που συμμετέχουν τα παιδιά. Γονείς, για παράδειγμα, με «υψηλότερο» μορφωτικό κεφάλαιο αντιλαμβάνονται πολύ πιο νωρίς το νέο επικοινωνιακό τοπίο και αναπτύσσουν στρατηγικές, προκειμένου να προετοιμάσουν τα παιδιά τους καλύτερα για τα νέα δεδομένα. Γονείς, αντίθετα από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα επαφίενται περισσότερο στο σχολείο και στις πρωτοβουλίες των παιδιών τους.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο βαθμό, την έκταση και την κατεύθυνση που το σχολείο επηρεάζει τις πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού των παιδιών. Προκύπτει ότι η επιρροή αυτή είναι εξαιρετικά μικρή και σε ένα πρώτο, τεχνικό κυρίως, επίπεδο, γεγονός που οδηγεί τα περισσότερα παιδιά στο να βρίσκουν ξεπερασμένο τον τρόπο αξιοποίησης των υπολογιστών από το ελληνικό σχολείο. Από την ανάλυση των δεδομένων είναι εμφανές ότι ο τρόπος αξιοποίησης των νέων μέσων από το σημερινό σχολείο συνεισφέρει στο να παίρνουν νέο περιεχόμενο οι ανισότητες στο θέμα του γραμματισμού παρά να εξαλείφονται.

Πέρα όμως από την κοινωνική ταυτότητα των παιδιών πολύ σημαντικός είναι και ο ρόλος της προσωπικότητάς τους: των ενδιαφερόντων τους, των πρωτοβουλιών που αναπτύσσουν και των κοινωνικών ομάδων που συμμετέχουν. Προκύπτει ότι όλα αυτά, και σε συνδυασμό με το σημαντικό ρόλο του φύλου, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο είδος, στην έκταση και στην κατεύθυνση που τα παιδιά χρησιμοποιούν τις Νέες Τεχνολογίες.