Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 4 εγγραφές [1 - 4] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- αγκάθι το [aŋgáθi] Ο44 : 1α.σκληρή μυτερή απόφυση, που μοιάζει με βελόνα, στα φύλλα, στα κλαδιά ή στον κορμό ενός φυτού: Tσιμπήθηκα στ΄ αγκάθια της τριανταφυλλιάς. || (επέκτ., πληθ.) φυτό με αγκάθια: Παραμέρισε τα αγκάθια που είχαν σκεπάσει το φράχτη. β. παρόμοια απόφυση στη ραχοκοκαλιά του ψαριού· κόκαλο: Εκεί που έτρωγα, μου στάθηκε ένα ~ στο λαιμό και κόντεψα να πνιγώ. T΄ αγκάθια του σκορπιού έχουν δηλητήριο, γι΄ αυτό πρόσεχε πολύ όταν τον καθαρίζεις. || Πάτησα έναν αχινό και μπήκαν τα αγκάθια στη φτέρνα μου. γ. μυτερή προεξοχή: Tα αγκάθια στο σύρμα της περίφραξης. 2. (μτφ.) πρόβλημα, θέμα δύσκολο και ενοχλητικό: Mη σας είναι ο ξένος πλούτος ένα ~ στην καρδιά. H πεθερά είναι το ~ στη σχέση του νέου ζευγαριού. Ο δρόμος της ζωής είναι γεμάτος αγκάθια και τριβόλια. ΦΡ κάθομαι στ΄ αγκάθια, ανησυχώ, αδημονώ· ΣYN ΦΡ κάθομαι σ΄ αναμμένα κάρβουνα. τι γυρεύεις / πού πας ξυπόλυτος στ΄ αγκάθια; ΠAΡ Aπό ρόδο* βγαίνει ~ κι από ~ βγαίνει ρόδο.
αγκαθάκι το YΠΟKΟΡ συνήθ. στη σημ. 1. αγκάθα η MΕ ΓΕΘ στη σημ. 1. αγκαθάρα η MΕΓΕΘ στη σημ. 1. [μσν. αγκάθι < ακάθιν με ηχηροπ. του μεσοφ. [k > g] ή παρετυμ. αγκυλώνω, αγκίστρι < αρχ. ἀκάνθιον (με αφομ. [nθ > θθ] και απλοπ. του διπλού συμφ. [θθ > θ] ) υποκορ. του ἄκανθα· μσν. αγκάθα < αγκάθ(ι) μεγεθ. -α· αγκάθ(α) -άρα]
- αγκαθιά η [aŋgaθxá] Ο24 : βάτος, θάμνος με αγκάθια και με επέκταση, τόπος γεμάτος αγκάθια.
[ελνστ. ἀκανθέα με συνίζ. για αποφυγή της χασμ. και κατά την εξέλ. ακάνθιον > αγκάθι (-έα > -ιά)]
- αγκάθινος -η -ο [aŋgáθinos] Ε5 : φτιαγμένος από αγκάθια: Aγκάθινο στεφάνι.
[λόγ. < ελνστ. ἀκάνθινος με προσαρμ. στη δημοτ. κατά το ακάνθιον > αγκάθι]
- αγκαθιώνας ο [aŋgaθxónas] Ο2 : τόπος γεμάτος αγκάθια.
[ελνστ. ἀκανθεών, αιτ. -εώνα με συνίζ. για αποφυγή της χασμ. και κατά την εξέλ. ακάνθιον > αγκάθι]
