• 1) Κομμάτιασμα, ξέσχισμα·
  • (συνεκδ.) ταλαιπωρία:
    • Κυνήγια και ξεσκίσματα ας έχουσιν οι άλλες (Πανώρ. Γ́ 200 χφ D κριτ. υπ).
• 2) Τραύμα, πληγή:
  • ξεσκίσματα αιματερά (Σουμμ., Παστ. φίδ. Δ́ [946]).
• 3) Μαρτύριο, βασανισμός:
  • Ξεσκίσματα και παίδες (Πιστ. βοσκ. III 6, 110· IV 1, 17).
• 4) Ράκος, κουρέλι:
  • (Μπερτόλδος 80).
• 5) (Συνεκδ.) ρούχο παλιό ή σχισμένο:
  • ο πτωχός ο χωριάτης εγδύθη από την βέσταν και έμεινεν με τα ξεσκίσματά του ολοτρόγυρα (Μπερτόλδος 70).

• Φρ. έχω ξέσκισμα στην πρύμην = έχω διαπράξει κ. ανήθικο, «έχω λερωμένη τη φωλιά μου»:
  • (Μπερτόλδος 24).

[<αόρ. του ξεσχίζω + κατάλ. ‑μα. Για τον τ. ξέκ‑ πβ. ιδιωμ. ξεκώ, κ.ά. (βλ. ξεσχίζω, ετυμολ.), αν όχι εσφαλμ. γρ. αντί ξεσκ‑ (λίγο πιθ. να πρόκ. για λ. 'ξαίκισμα <*εξ‑αικίζω). Ο τ. στο Βλάχ. και σήμ.]