• Ά Μτβ.
  • 1)
    • α) Κάνω νεύμα, νόημα σε κάπ.:
      • γνέψε με με τα μάτια (Ερωτοπ. 458)·
    • β) ρωτώ κάπ. κ. κάνοντας νεύμα:
      • έγνευαν και τον πατέρα του τι θέλει (Μάξιμ. Καλλιουπ., Κ. Διαθ. Λουκ. ά 62)·
    • γ) παρακινώ, παραγγέλλω, προστάζω κάπ. γνέφοντάς του:
      • ένευγεν τους δήμιους ακόμη να του δώσουν (ενν. του χριστιανού) (Ιστ. Μαρκ. 282)·
    • δ) (μεταφ.) υπαγορεύω, επιβάλλω· δεσμεύω (ηθικά) κάπ.:
      • ταύτην σου την θυγατέραν … εις τον νουν μ’ ουδέν ινεύει ίνα ταύτην απολύσω (Ερμον. Η 119).
  • 2)
    • α) Στρέφω, κατευθύνω:
      • Νεύσας ουν την άμαξαν επορεύθη επάνω του υιού αυτού (Έκθ. χρον. 51²⁰)·
    • β) (σε μεταφ.):
      • μέχρι τούδε στήσω τον λόγον τον ταχύδρομον, … ή μάλλον νεύσω το πτερόν (Μανασσ., Ποίημ. ηθ. 63)·
    • γ) (μεταφ.):
      • νεύσον (ενν. Κύριε) εις την καρδίαν τους το φως της αληθείας (Ιστ. Βλαχ. 2709)·
    • δ) απομακρύνω·
      • (εδώ μεταφ.):
        • να γνέψει τον γιο σου από καταπόδου μου (Πεντ. Δευτ. VII 4).
  • 3) Παρατηρώ, εξετάζω:
    • τον τάφον κείνον … καλά να τονε γνέψω (Αλεξ. 2006).
• Β́ Αμτβ.
  • 1) Κλίνω το κεφάλι, σκύβω:
    • εκείνος κάτω ένευεν κι εστέναζεν (Απολλών. 182).
  • 2) Στρέφω το βλέμμα μου σε κάπ.·
    • (εδώ προκ. για το Θεό) δείχνω την εύνοιά μου αποδεχόμενος την προσφορά κάπ.:
      • έγνεψεν ο Κύριος προς τον Έβελ και προς το κανίσκι του (Πεντ. Γέν. IV 4).
  • 3) Κοιτώ, παρατηρώ προσεκτικά:
    • έγνεψε … και είδεν ότι δεν είναι ανήρ (Πεντ. Έξ. II 12).
  • 4)
    • α) Στρέφομαι, κατευθύνομαι:
      • μετά ολίγον διάβησαν, στην Σαραγούζαν γνέψαν (Αχέλ. 1883)·
    • β) διευθύνομαι· καταλύω κάπου:
      • οι γέροντες οι πονηροί … στοχάζονται πού γνέψαν (ενν. οι νέοι) (Χούμνου, Κοσμογ. 1096)·
    • γ) (μεταφ.) ακολουθώ, πιστεύω σε κ.:
      • μη γνέψετε προς τα είδωλα (Πεντ. Λευιτ. XIX 4)·
    • δ) επιστρέφω:
      • έγνεψεν ο Φαρώ και ήρτεν προς το σπίτι του (Πεντ. Έξ. VII 23)·
    • ε) αναχωρώ:
      • έγνεψαν από εκεί οι αθρώποι και εδιάβηκαν εις τη Σεδόμ (Πεντ. Γέν. XVIII 22)·
    • στ) (με την πρόθ. προς) ορμώ, επιτίθεμαι:
      • ως Αχιλλεύς μετά μανίας προς ένα μόνον νεύει (ενν. ο Μερκούριος) (Κορων., Μπούας 131).
  • 5) (Με την πρόθ. από) παρεκκλίνω, ξεφεύγω· παρακούω κάπ. ή κ.:
    • μη γνέψεις από όλα τα λόγια ος εγώ παραγγέλνω εσάς (Πεντ. Δευτ. XXVIII 14).

[αρχ. νεύω. Οι τ. νεύγω και γνεύω και σήμ. ιδιωμ. (ΙΛ, λ. γνέφω). Ο τ. γνέφω (Somav.) και η λ. και σήμ.]