• I. Ενεργ.
  • Ά Μτβ.
    • 1)
      • α) Διαιρώ, χωρίζω:
        • αυτά τα ιδιώματα ου μερίζουσι την μίαν και απλουστάτην ουσίαν του Θεού (Ιστ. πατρ. 85⁵)·
      • β) μοιράζω, διανέμω:
        • ευεργέτησεν όλους του τους στρατιώτες κι εμέρισεν το κούρσον του (Χρον. Μορ. H 7108)·
        • μερισθέντος του κλοπιμαίου αργυρίου (Ιστ. πολιτ. 36^1‑2)·
      • γ) κατανέμω:
        • η στράτα … εις εκατόν εκόπτετον … μονοπατίτσια· τους εκατόν (ενν. άνδρες) εμέρισα εις έναν μονοπάτιν (Λίβ. P 1115)·
      • δ) κομματιάζω, τεμαχίζω:
        • μαχαίρι δίστομον …, να κατακόπτει σώματα και να μερίζει οστέα (Ντελλαπ., Ερωτήμ. 1496)·
        • (μεταφ.):
          • οργής μαχαίριν …, … να μερίζει αισθήσεις (Λίβ. Sc. 870)·
      • ε) συμμετέχω, παίρνω μέρος σε κ.:
        • μέριζε το πάθος τους (ενν. των φίλων), έχε κοινόν τον πόνον (Σπαν. A 408).
    • 2) Διεκδικώ:
      • εις μάχην έστεκον και εμέριζαν την νίκην (Λίβ. Sc. 1216).
  • Β́ Αμτβ.
    • α) Συμμετέχω, παίρνω μέρος:
      • Όταν δε γίνεται βουλή, μη λείπεις …, μέριζε πάντοτε κι εσύ (Σπαν. A 474)·
    • β) (προκ. για αριθμητική πράξη) κάνω διαίρεση, διαιρώ (με …):
      • (Rechenb. 92³).
• II. Μέσ.
  • Ά Αμτβ.
    • α) Μοιράζομαι, χωρίζομαι:
      • όλη μας η ζωή έναι μερισμένη εις άνεσιν και κόπον (Σοφιαν., Παιδαγ. 113)·
    • β) (προκ. για αριθμούς) διαιρούμαι:
      • (Rechenb. 65³).
  • Β́ Μτβ.
    • α) Μοιράζω, διανέμω:
      • γην μετρήσας … και μερισάμενος (Βίος Αλ. 3795)·
    • β) διαμοιράζομαι, παίρνω μερίδιο:
      • επορεύθησαν εν Πελοποννήσῳ και μερισάμενοι ταύτην … εκάθηντο (Ιστ. πολιτ. 15⁹).

• Φρ. μερίζομαι εις πολλά, κατά νουν = κάνω διάφορες σκέψεις, με απασχολούν πολλά:
  • (Λίβ. Sc. 2287, 2320).

[αρχ. μερίζω. Η λ. και σήμ.]