• ① ability or right to control one's own affairs, self-government, self-determination, independence (syn η αυτεξουσιότητα, αυτοτέλεια, near-syn αυτοβουλία):
  • μετά την πτώση του .. ο άνθρωπος έχασε το ~ και μαζί και την ελευθερία του (Tatakis) |
  • ν' απεμπολήσουν με κάθε τρόπο το πνευματικό τους ~ και ν' αναθέσουν σε κάποιους άλλους να σκέφτονται για λογαριασμό τους (Terzakis) |
  • η έννοια .. του αυτεξουσίου πολύ δύσκολα μπορεί να στεγασθεί μέσα σε μια τόσο θεοκεντρική κοσμοαντίληψη (Papanoutsos) |
  • αν υπακούει στο νόμο ο λαός, υπακούει στο αυτεξούσιό του και το κάνει λεύτερα (Prevelakis)

• ② self-existence, self-containment, independence (syn αυθυπαρξία, αυτονομία, αυτοτέλεια):
  • θεμελιώνει ακλόνητα το ~ της τέχνης αντίκρυ στην πραγματικότητα (Karouzos)

[fr kath το αυτεξούσιον & postmed ← PatrG, K, substantiv. n of αυτεξούσιος]

• 1)
  • α) Eλεύθερος, ανεξάρτητος:
    • (Eλλην. νόμ. 541^7‑8)·
    • τους άλλους δε εφταξούσιους άσι το μερτικόν τως (Φαλιέρ., Λόγ. 281)·
  • β) που είναι ελεύθερος από πατρική κηδεμονία:
    • (Eλλην. νόμ. 580¹¹).
• 2) Που αποφασίζει κατά τη δική του κρίση:
  • μόνι αυτεξούσιος έλεγες ότι δίκαιον ουκ είχεν (Xρον. Mορ. H 7451).

• Tο ουδ. του επιθ. ως ουσ. = η ελεύθερη βούληση:
  • (Eρωτόκρ. Δ´ 138)·
  • της δουλοσύνης ο ζυγός … χαλνά το αυτεξούσιον (Iστ. Bλαχ. 2587).

[μτγν. επίθ. αυτεξούσιος. O τ. εφτα‑ και σήμ. ιδιωμ. H λ. και σήμ.]

• ① one's own master, self-governing, sovereign, autonomous, independent (syn αυτοδύναμος, αυτοκυρίαρχος, αυτόνομος, αυτοτελής):
  • ~ κυβερνήτης, λαός |
  • αυτεξούσια κυβέρνηση |
  • ~ κοινότητα, ενορία |
  • ~ προσωπικότητα |
  • αυτεξούσιο βασίλειο |
  • έθνος αυτεξούσιο δε γενήκαμε κι ίσως δε θα γίνουμε ποτές (Psichari) |
  • αισθανόταν πως ήταν στο σπίτι του νοικοκύρης, ~, βασιλιάς (Xenop) |
  • ~ είναι ο άνθρωπος κατά τη χριστιανική διδασκαλία (Tatakis) |
  • ήμουνα αυτεξούσια κι αποφασισμένη να κάνω του κεφαλιού μου (Tachtsis)

• ⓐ law able and free to exercise one's full legal rights, free of guardianship, not restrained:
  • έγινε λοιπόν ~ ο Όθωνας, μονάρχης πια .. και καταργήθηκε η αντιβασιλεία (Petsalis)

• ② self-existing, self-contained, independent (syn αυθύπαρκτος, αυτοδύναμος, αυτόνομος, αυτοτελής):
  • τα έργα τέχνης δεν είναι αυτεξούσια· εξαρτώνται άμεσα από την προσληπτικότητα του δέκτη (Thrylos) |
  • η πτυχολογία, χειραφετημένη από το σώμα, έχει γίνει μια αυτεξούσια ομορφιά (Karouzos) |
  • η λέξη καθεαυτή είναι αυτεξούσιο ον, ουσία με μαγικές ιδιότητες (DPetrop)

[fr kath αυτεξούσιος ← postmed, MG ← PatrG, K (also pap), cpd w. ἐξουσία]

• Το να είναι κάπ. αυτεξούσιος, η ελεύθερη βούληση:
  • (Καρτάν., Π. Ν. Διαθ. φ. 382^v).

[μτγν. ουσ. αυτεξουσιότης]

• ability or right to control one's own affairs, self-government, self-determination, autonomy, independence (syn in αυτεξούσιο 1):
  • το μοναδικό είδος αυτεξουσιότητας που μένει στο δούλο είναι η θέλησή του να ελευθερωθεί (Tatakis) |
  • το πνεύμα της χειραφέτησης από τους γονείς και της αυτεξουσιότητας .. καλλιεργεί με σύστημα η αμερικανική αγωγή (Theotokas) |
  • αυτήν την απειθαρχία και την ~ του βουλητικού την εκμεταλλεύεται ο ποιητής (Chourmouzios)

[fr kath αυτεξουσιότης ← MG, PatrG ← K, der of αυτεξούσιος]