• ① ultimate essence or reality, the absolute (syn απολυτότητα 1, ant το σχετικό):
  • αναζητούν, αποκαλύπτουν, κατέχουν το ~ |
  • τείνει προς το ~ |
  • καμιά έννοια του νου δεν καλύπτει το ~ (Theodorakop) |
  • θαυμάζω στον T. τον αδιάλειπτο αγώνα του για να συλλάβει το ~ (Chatzinis) |
  • δε δικάζουμε ποτέ εν ονόματι του απολύτου, είμαστε κάποτε αυστηρότεροι, κάποτε επιεικέστεροι (Athanasiadis-N) |
  • οι εραστές του απόλυτου είναι εκείνοι που τα θέλουν όλα ή τίποτε (Panagiotop)

• ⓐ ultimate or absolute degree (syn έπακρο):
  • η ευτυχία της έχει φτάσει στο ~ (Psathas)

• ② quality of being absolute, dogmatic assertiveness, absoluteness (syn απολυτότητα 3):
  • η αντικειμενικότητα των ηθικών αξιών είναι επαρκής για να στηρίξει το ~ του κύρους των (Papanoutsos) |
  • διώχνει απ' την πόρτα τη μεταφυσική, ξαναμπάζει απ' το παράθυρο το ~ της επιστημονικής γνώσης (Dizikirikis)

[fr kath το απόλυτον ← MG (schol.), LK, substantiv. n of ἀπόλυτος]

• act or process of making or considering absolute, absolutization:
  • ~ του σχετικού |
  • άκριτη ~ των επιτευγμάτων της επιστημονικής δραστηριότητας |
  • ο φιλοσοφικοϊστορικός δογματισμός οδηγεί στην ~ της ιστορίας (Despotop)

[fr kath (neol) απολυτοποίησις, der of απολυτοποιώ]

• make or consider absolute, absolutize:
  • ~ το αντικείμενο, την αρετή |
  • η θεωρία απολυτοποιείται |
  • απολυτοποιεί την ύπαρξη της πολιτείας, καθώς ταυτίζει ουσιακά την πολιτεία με την ιστορία (Despotop) |
  • ο ηθικός δογματισμός προκύπτει όταν απολυτοποιήσομε μία αξία ή μία απαξία της ζωής (Theodorakop) |
  • χρειάζεται αυτό που θα επιδωχθεί να απολυτοποιηθεί μέσα στο υποκείμενο (Tsatsos)

[fr kath (neol) απολυτοποιώ, cpd of απόλυτος & -ποιώ]

• 1) Που είναι ελεύθερος, αδέσμευτος:
  • (Σουμμ., Παστ. φίδ. B´ [1151]).
• 2) (Mεταφ. προκ. για πόλη) «ελεύθερος», που δεν περικλείεται από τείχος:
  • (Xρον. Mορ. P 1428).

[<απολύω. H λ. τον 5. αι. και σήμ. ιδιωμ.]

• ① absolute, total, perfect, complete (syn πλήρης, τέλειος):
  • ~ αυτοματισμός, θρίαμβος, ιδεαλισμός, σκεπτικισμός, χωρισμός |
  • απόλυτη ασπράδα, καθαριότητα, νηστεία, ομορφιά |
  • απόλυτη ησυχία, νηνεμία, σιωπή, τάξη |
  • απόλυτη άνεση, ευτυχία, ικανοποίηση, μοναξιά |
  • απόλυτη εχεμύθεια, ειλικρίνεια, μυστικότητα |
  • απόλυτη άγνοια, αντικειμενικότητα, γνώση, σαφήνεια |
  • απόλυτο σκοτάδι |
  • απόλυτη έλλειψη αναλογιών |
  • απόλυτη αντίθεση, ταυτότητα (δύο πραγμάτων) |
  • απόλυτη επιτυχία unqualified success |
  • έχει απόλυτο δίκιο he is absolutely right |
  • διδάσκουν την απόλυτη δυσπιστία στις αισθήσεις (Papanoutsos) |
  • η σοφία του θεού περιέχει μέσα της το απόλυτο σύνολο των αριθμών (Kanellop) |
  • η οικονομία είναι υπό τον απόλυτο έλεγχο του κράτους (PSolomos)

• ⓐ absolute, total, full, unreserved (syn πλήρης):
  • ~ έρωτας, σεβασμός |
  • απόλυτη γυμνότητα, εμπιστοσύνη, επιδοκιμασία, πειθαρχία, πίστη, υποταγή |
  • απόλυτη προσκόλληση στα περασμένα |
  • ο Ψυχάρης πολέμησε με απόλυτη ανιδιοτέλεια (Theotokas) |
  • ηλικιωμένοι μαστόροι δουλεύουν με απόλυτη αφοσίωση (Panagiotop)

• ② unrestricted, unrestrained, absolute (near-syn απεριόριστος 2):
  • ~ |
  • απόλυτη ελευθερία, εξουσία, κυριαρχία |
  • ήθελαν να κάμουν σύστημα να είναι απόλυτοι αφεντάδες μας (Makryg) |
  • βρίσκεται σε θέση απόλυτης ισχύος (Stathis)

• ⓑ of general or universal validity, exceptionless (near-syn ανεξαίρετος):
  • ~ κανόνας, νόμος |
  • είναι φρόνιμο να διατυπώνομε τη γνώμη μας με επιφυλάξεις, εάν δεν είμαστε βέβαιοι για το απόλυτο κύρος της (Papanoutsos) |
  • παρουσιάζουν τα συμπεράσματα σαν εμπειρία απόλυτη και ολοκληρωμένη (Evelpidis)

• ⓒ strict, absolute (near-syn αυστηρός):
  • οι προτάσεις νόμων εγγράφονται με απόλυτη προτεραιότητα στην ημερήσια διάταξη (Christidis EΣ) |
  • για την απόλυτη επιβολή του νόμου, κάθε μορφή δημοκρατίας καθορίζει μια διαδικασία (Tsatsos)

• ③ not considered in relation to sth else, not relative, absolute (ant σχετικός):
  • απόλυτη αξία, ηθική, πλειοψηφία |
  • η γεωγραφική διαφοροποίηση δεν δίνει τόσο σαφή εικόνα όσο δίνουν τα απόλυτα μεγέθη των διαμέτρων του προσώπου (Poulianos) |
  • ο ~ χρόνος, ο αδειανός από κάθε περιστατικό, δεν υπάρχει (Kanellop) |
  • το μεγάλο και το μικρό δεν αποτελούν σχετικούς προσδιορισμούς, όπως υποστηρίζει ο Aριστοτέλης, αλλά προσδιορισμούς απόλυτους (Tatakis)

• ⓓ math, phys etc ~ αριθμός cardinal number:
  • απόλυτα αριθμητικά cardinal numerals |
  • απόλυτη τιμή value of number irrespective of sign, absolute value, arithmetical value (syn αριθμητική τιμή) |
  • απόλυτη πίεση, ταχύτητα, υγρασία |
  • απόλυτο ύψος |
  • απόλυτο μηδέν temperature of (approximately) -273.1 C, absolute zero |
  • απόλυτη θερμοκρασία temperature measured on the absolute scale, absolute temperature

• ⓔ gramm having no syntactic connection w. the rest of the clause, absolute:
  • ονομαστική, γενική, μετοχή απόλυτη (& kath ~) |
  • | ~

• ⓕ mus απόλυτη ακοή or απόλυτο αφτί sense of absolute pitch:
  • | απόλυτη μουσική instrumental music (independent of title, text or program), absolute music |
  • μετά την γαλλική επανάσταση, η απόλυτη μουσική αναπτύσσεται γοργά (Theodorakis)

• ④ absolute, ultimate, supreme (near-syn ανώτατος2 3, απώτατος):
  • απόλυτη λύτρωση, οδύνη, ομορφιά, ουσία |
  • το απόλυτο αγαθό, κακό |
  • το απόλυτο είναι ον, πνεύμα |
  • ~ βαθμός βίας |
  • ~ σκοπός του νου |
  • απόλυτο κριτήριο της αλήθειας |
  • βάζαν τον Γ. απόλυτο κριτή στις διαφορές τους (Melas) |
  • του αξίζει ο ~ έπαινος |
  • δουλεύουν για να φτιάσουν το απόλυτο όπλο, με το οποίο θα κυριαρχήσουν του κόσμου (Kyriakidis)

• ⓖ absolute, basic, fundamental (syn θεμελιώδης):
  • η αμφιβολία αποτελεί την απόλυτη αρχή της φιλοσοφίας (SPanou)

• ⓗ absolute, extreme, dire (syn επιτακτικός):
  • είναι απόλυτη ανάγκη να φάτε (Myriv) |
  • ο χαλκός έφτασε να γίνει είδος απόλυτης αναγκαιότητας (NPlaton)

• ⑤ categorical, authoritative, dogmatic, assertive, inflexible (near-syn αποκλειστικός 1c, δογματικός, κατηγορηματικός):
  • απόλυτη κοσμοθεωρία, πεποίθηση |
  • απόλυτα δόγματα |
  • απόλυτη γενίκευση sweeping generalization |
  • απάντησε με ένα απόλυτο "όχι" |
  • ~ στις γνώμες του είναι ο φανατικός (Psathas) |
  • είναι ~ στην αντίληψή του και στην κρίση του (Katsigra)

[fr kath απόλυτος ← postmed (Somavera), MG (schol., pap) ← PatrG, K]

• ① not tied or bound, free (syn αμολητός 1, ant δεμένος):
  • απολυτά ζώα |
  • folkt άμα θα πάει να ζέψει, εγώ που θα είμαι ~, θα πάω να το φάω (Loukatos) |
  • poem σούρνει τους άρχοντους απολυτούς και τους φτωχούς δεμένους (Kazantz Od 10.268)

• ② loose, spread (syn αμολητός 1b, απλωτός 1, λυτός):
  • έλαμψαν τα γένια του και τ' απολυτά μαλλιά του στις πλάτες (Kazantz) |
  • poem (με) το ζωνάρι απολυτό | ξεμολοημένος περβατώ (Malakasis) |
  • ένας άγγελος, ασάλευτος |..| με απολυτές τις μεγάλες | άσπρες φτερούγες (Myriv)

• ③ Christ rel απολυτή εβδομάδα week during which no fast is kept on Wednesday or Friday

[fr postmed (17th c.) απολυτός ← MG, PatrG, der of ἀπολύω]

• ① ultimate essence, the absolute (syn απόλυτο 1):
  • μεταξύ των ίδιων των αξιών, στην καθαρότητα και απολυτότητά τους, αντινομίες και συγκρούσεις δεν υπάρχουν (Tsatsos) |
  • η φιλοσοφία θα συλλάβει την ουσία του αφηρημένου στην απολυτότητά του (Tatakis) |
  • όχι το άθροισμα των ιδιαιτέρων απόψεων, αλλ' αυτή η ύπαρξη στην απολυτότητά της, μπαίνει κάτω από το ερώτημα του αυτοκτόνου (Terzakis)

• ② absence of relations w. or dependence on other things, non-relativity, absoluteness (ant σχετικότητα):
  • αν γίνεται το απόλυτο να χωράει στο νου, τότε αφήνει την απολυτότητά του και έρχεται σε σχέση με κάτι άλλο (Theodorakop) |
  • είναι το θέμα της σχετικότητας και της απολυτότητας των πνευματικών αξιών (Chatzinis)

• ③ quality of being absolute, dogmatic assertiveness, absoluteness (syn απόλυτο 2, near-syn αποκλειστικότητα 1b):
  • ~ χωρίς αποδείξεις |
  • ο συγγραφέας μετριάζει την ~ των βασικών του προτάσεων |
  • το αντιμυθιστόρημα γίνεται κάτι σαν εντελώς καινούργιο με την ~ που θέλει να πάρει (Karantonis) |
  • τα πανεπιστήμια τα κατέχει κάποιος δογματισμός και ~ ιδεών (SZSideris)

[fr kath (neol) απολυτότης, der of απόλυτος]