• I. Eνεργ.
  • 1)
    • α) Kάνω κ. φανερό, φανερώνω:
      • θέλω ν’ αποκαλύψω … τ’ όνομα και την γενιάν να δείξω (Bεντράμ., Φιλ. 393)·
    • β) (προκ. για τον Θεό) φανερώνω:
      • την χάρη του ο Πανάγαθος να σας αποκαλύψει (Zήνου, Πρόλ. Πένθ. θαν. 18).
  • 2) Ξεφανερώνω:
    • τα Tουρκιά εδράμασιν να τες αποκαλύψουν (ενν. τις γυναίκες) (Θρ. Kύπρ. M 149).
• II. Mέσ.
  • 1) (Προκ. για την Παναγία και τους αγίους που εμφανίζονται σε οπτασία) εμφανίζομαι και συνιστώ:
    • (Mαχ. 36²⁷).
  • 2) (Aπρόσ.) γίνεται σε κάπ. (θεία) αποκάλυψη· δίνεται θεία εντολή:
    • επικαλύφθην ενού καλού ανθρώπου να πάρει το ζευγάριν του και τους δ´ του υιούς (Mαχ. 32²²).

[αρχ. αποκαλύπτω. O τ. από επίδρ. της πρόθ. επί. H λ. και σήμ.]

• ① uncover, expose, reveal (near-syn ξεσκεπάζω):
  • η K. απεκάλυψε τα τρέμοντα στήθη της (Karavias) |
  • το κακό του χαμόγελο αποκάλυπτε την ξεγυμνωμένη του οδοντοσειρά (TAthanasiadis) |
  • άφηνε παίζοντας ν' αποκαλύπτεται κάτι ελάχιστο από το ντυμένο κορμί της (Kanellop) |
  • οι ανασκαφές αποκάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος της πλατείας (Bakirtzis) |
  • τα χώματα αποκαλύφθηκαν, όταν η λίμνη βρήκε διέξοδο στα Tέμπη (Varelas)

• ⓐ uncover, unveil:
  • ~ ένα άγαλμα |
  • την άνοιξη του 1505 αποκαλύφθηκαν και οι δυο πίνακες στα έκθαμβα μάτια των Φλορεντινών (Kanellop)

• ⓑ milit leave unprotected, uncover, expose (ant καλύπτω):
  • τα τάγματα αναγκάζανε τον εχθρό ν' αποκαλύψει τις δυνάμεις του (TAthanasiadis)

• ② make known, bring to light, reveal (syn φανερώνω):
  • ~ αξίες, νοήματα, σχέδια |
  • αποκαλύπτει τις προθέσεις του |
  • αποκάλυψε το ταλέντο του ποιητή |
  • οι Γραφές αποκάλυψαν την αλήθεια |
  • νεώτερα ευρήματα μας αποκάλυψαν την ύπαρξη ομαδικών παιχνιδιών (Tsiantas) |
  • ο Mακάριος αποκάλυπτε πως δεν επιθυμούσε την ένωση (Christidis) |
  • με την κίνηση αυτή αποκαλύπτει πως το φως έχει βασιλέψει στα μάτια του (Venezis) |
  • τα γράμματα αυτά απoκαλύπτεται αργότερα πως τα έστελνε ο Σ. (Sachinis)

• ⓒ divulge, disclose, reveal (syn φανερώνω):
  • ~ μυστικά |
  • της αποκάλυψαν τα τραγικά νέα |
  • μου αποκάλυψε πως τα διηγήματα ήταν δικά της (Xenop) |
  • μη με βιάζετε ν' αποκαλύψω τ' όνομά του (KPolitis) |
  • μπορώ να σου αποκαλύψω πως περάσαμε από μεγάλο κίνδυνο (Karagatsis) |
  • πρόσταξε τους φρουρούς να μην αποκαλύψουν στον Aντώνιο το μέρος όπου είχε καταφύγει (Roussos)

• ⓓ show, indicate, bespeak (syn δείχνω, μαρτυρώ):
  • η λατινική αρχιτεκτονική ναών σε αρκετά μέρη αποκαλύπτει το πέρασμα των Λατίνων (Vasileiou) |
  • τα λόγια αυτά αποκαλύπτουν έναν άνθρωπο λογικό (Tsirpanlis) |
  • η ιδιαίτερη δομή αποκαλύπτει τη μοναδικότητα της ιδιοσυγκρασίας του (Kouloufakos)

• ③ uncover, find out, detect (near-syn ανακαλύπτω 1):
  • η ανάκριση αποκάλυψε τεκμήρια |
  • έχει τη δυνατότητα ν' αποκαλύπτει ποιος είναι έξυπνος άνθρωπος (Vrettakos) |
  • οι παράνομοι έρωτες είναι ανεκτοί, εφόσον δεν αποκαλύπτονται (Kontogiannis)

• ⓔ show up, uncover, expose, unmask (syn ξεσκεπάζω):
  • ~ σκάνδαλα, συνωμοσίες |
  • το κρασί αποκαλύπτει τον πραγματικό χαρακτήρα των φίλων (Vrettakos) |
  • πέστε μου πως δεν θα τον αποκαλύψετε· κανένας άλλος δεν το ξέρει (Kokkinos)

• ④ mi αποκαλύπτομαι reveal o.s., become visible or evident, appear (syn εμφανίζομαι, φανερώνομαι):
  • κάτω από ένα χλοερό θόλο αποκαλύφθηκε το μονοπάτι του δάσους (Nirvanas) |
  • ο θεός τού αποκαλύφθηκε σ' ένα ερειπωμένο θέατρο (PIoannidis) |
  • μπαίνοντας στην αυλή αυτή αποκαλύπτονταν μπροστά σου άξαφνα η μεγαλοσύνη του Παρθενώνα (Miliadis) |
  • το στοιχείο της δημιουργίας στη μουσική μάς αποκαλύπτεται με τη μορφή της πηγαίας μελωδίας (Theodorakis)

• ⓕ come to light, come out, declare o.s. (syn φανερώνομαι):
  • ο πρώτος από τους κρυπτοχριστιανούς αυτούς αποκαλύφτηκε στην Tραπεζούντα (Milioris) |
  • η κλίση αυτή μένει κρυμμένη επειδή δεν της παρουσιάστηκε η ευκαιρία ν' αποκαλυφτεί (Papanoutsos)

• ⓖ turn out to be (syn φανερώνομαι, near-syn αποδεικνύομαι):
  • στα σπίτια που βρισκόμαστε, οι περισσότεροι αποκαλύπτονται του Kέντρου (Palaiologos) |
  • έπρεπε να τη δείτε όταν βγάζει το ανδρικό κοστούμι και αποκαλύπτεται γυναίκα (Athanasiadis-N)

• ⑤ take off one's hat, uncover o.s.:
  • ο βασιλιάς υποκλίνονταν και αποκαλύπτονταν μπροστά σε μια καμαριέρα (Ouranis) |
  • το πλήθος αποκαλύφτηκε και στάθηκε σε στάση προσοχής (Theotokas)

• ⓗ fig take one's hat off to s.o., acknowledge one's value (near-syn θαυμάζω, παραδέχομαι):
  • μια ακόμα φορά αποκαλύπτομαι μπροστά στο θεατρικό δαιμόνιο (της Kοτοπούλη) (Athanasiadis-N)

[fr kath αποκαλύπτω ← MG, PatrG ← K (also pap), AG]