• ① w. diminished or little intensity, softly, gently (near-syn μαλακά):
  • έρχεται, πέφτει, πλησιάζει ~ |
  • χτυπάει, κλείνει ~ |
  • τα φώτα χαμηλώνουν ~ |
  • η φωνή του ανεβοκατέβαινε ~ |
  • το βελούδο σού χαϊδεύει ~ το μάγουλο |
  • τραγούδησε με φωνή ~ ηδυπαθή |
  • το πρώτο αλαφρομήνυμα της αρρώστιας τον έφερνε ~ ~, όμως άσφαλτα και αλύπητα, στο Xάρο (Palam, adapted) |
  • σε μια γωνιά της αυλής φωτίζεται ~ από το θλιμμένον ήλιο το άγαλμα κλ (Kazantz) |
  • νοιώθω την ψυχή μου να βυθίζεται ~ σ' ένα όνειρο αταραξίας (Ouranis) |
  • κοιτάζει το κορμί της, από τις ~ ρόδινες σφαίρες της φτέρνας ως τους μελαχρινούς κύκλους των μαστών (Karagatsis) |
  • poem ύστερα μια σιωπή θ' ακολουθήσει, | κι ο θρήνος ~ θα πάει να σβήσει (Zevgoli) |
  • στην κίτρινη πόλη φθίνουν ~ | τα τελευταία φώτα (Panagiotounis)

• ② gently, calmly (syn ευγενικά, ήρεμα):
  • μίλησε ~ μα δυνατά |
  • την απώθησε ήρεμα κι ~ |
  • έσκυψε ~ το πρόσωπό της πάνω στο δικό μου (Moskovis) |
  • του 'πιασε το χέρι και τον τράβηξε ~ να τον συντροφέψει στο σπίτι του (Petimezas-L) |
  • ~, με ήρεμες κινήσεις, ρυθμίζουν την κίνηση οι υψηλοί αστυφύλακες (Theotokas) |
  • την ώρα εκείνη δεν είχε ακόμα μιλήσει ο Mελάγχθων απαλότερα για την προκαθορισμένη πορεία της ανθρώπινης ψυχής (Kanellop) |
  • poem θα πνεύσουν μιαν απροσδόκητην οι ζέφυροι στιγμή | κ' έτσι ~ στις ριγηλές φτερούγες θα μας φέρουν (Papakyriakop)

• ⓐ tenderly, delicately, sweetly (syn τρυφερά, γλυκά):
  • την σφίγγει ~ στην αγκαλιά του |
  • κρατάει το μωρό ~ |
  • τον χαϊδεύει ~ ~ |
  • φαινόταν σα να νανουριζόταν ~ από το τραγούδι των αηδονιών (Ouranis) |
  • είχαμε δει αυτόν τον έρωτα να δένεται ~, να φουσκώνει σα μπουμπούκι (Chatzinis) |
  • poem τι θέλει η μυρωδιά | που μας χτυπά απαλότατα | με αμυγδαλιάς ανθόκλωνο την καρδιά; (Polydouri) |
  • ο ύπνος ζυγώνει κι ~ | τα μάτια του μωρού σφαλά (Chantzaras) |
  • του πολυβάσανου η ψυχή ~ στο στήθι της κουνήθη· | ζεστή ευωδιά γυναίκας χτύπησε τα κερωμένα αρθούνια (Kazantz Od 18.310)

• ③ smoothly (near-syn ομαλά):
  • οι ποταμοί τρέχουν ~ |
  • το πλοίο πλέει ~ στη θάλασσα |
  • το αμάξι κύλησε ~ πάνω στα λάστιχα |
  • οι απολήξεις των βουνών ροβολούν ~ προς τη θάλασσα (Floros) |
  • poem είναι το πέρασμα του χρόνου σιγαλό κι απόκοσμο | κι ο πόνος ~ μες στην ψυχή μου λάμνει (Seferis)

• ④ lightly (syn ελαφρά):
  • αναπνέει, βαδίζει, κοιμάται ~ |
  • φυσούσε ~ ένα αεράκι |
  • τον φίλησε ~ στο στόμα |
  • η ζώνη τής σφίγγει ~ τη μέση |
  • μ' έπιασε ~ από το μπράτσο |
  • μπαίνοντας στο καμαράκι ένοιωσε να τον χαϊδεύει ~ η ζέστα απ' τη σόμπα (TAthanasiadis) |
  • η πράσινη χλόη της σίκαλης κυμάτιζε ~ κάτου απ' τον πρωινό ουρανό (Angeloglou) |
  • poem και κατέβηκα σε ασκέπαστη μια αυλή, | και ~ γαργάλισέ μου τα μαλλιά | μια πνοή δροσάτη (Palam) |
  • η νύχτα απλώνει ~ το μαύρο της σεντόνι (Karyotakis)

[fr postmed (Somavera) απαλά, der of απαλός]

• softness, smoothness (syn απαλοσύνη 1, απαλότητα):
  • η ~ των χεριών, των χρωμάτων |
  • τονίζει ιδιαίτερα την ~ και την εντυπωσιακή ατμόσφαιρα του στίχου (Stamelos, adapted) |
  • στις αβρές καμπύλες των βουνών της και στην ~ των κάμπων της, πόση χάρη και πόση ευγένεια (KParaschos)

[der of απαλός w. suff -άδα; cf τρυφεράδα, χλομάδα]

• Α´ (Mτβ.) κάνω κ. απαλό, μαλακό·
  • (προκ. για συναίσθημα) μετριάζω την ένταση:
    • την οργήν του ουρανού μερώνει κι απαλαίνει (Σουμμ., Παστ. φίδ. E´ [1138])·
  • (προκ. για ψυχική διάθεση):
    • την όρεξή της τη σκληρή λιγάκι ν’ απαλύνει (Kατζ. B´ 396).
• Β´ (Aμτβ.) χάνω από την έντασή μου, γίνομαι ήπιος:
  • το δυνατό απαλαίνει, όλα μερώνουν (Eρωτόκρ. Δ´ 167)·
  • (προκ. για ψυχική διάθεση):
    • μπορεί να τσ’ απαλύνει η όρεξη και προς εσέ να κάμει ελεημοσύνη (Πανώρ. A´ 141).

[<αρχ. απαλύνω (και σήμ.). H λ. στο Bλάχ. και σήμ.]

• ① trans make soft, soften (syn απαλύνω 1, μαλακώνω):
  • ~ το ψωμί στο νερό

• ⓐ intr become soft, soften:
  • με τη βροχή θα απαλύνουν τα χωράφια |
  • poem τα νύχια ξόμπλια εγίναν άνεργα, τα κέρατα απαλύναν | και κρέμουνται κλ (Kazantz Od 23.544)

• ② reduce the intensity of, tone down, subdue, soften (syn απαλύνω 1b):
  • ~ το φως |
  • ο ουρανός, που ήταν αλαφρά συννεφιασμένος, απάλαινε τη φωτεινή ανταύγεια των απέραντων εκείνων λευκοκίτρινων επιφανειών (Ouranis)

• ③ trans make less harsh or sharp, smooth (syn απαλύνω 2α):
  • τη βιβλική φυσιογνωμία του νησιού απαλαίνουν μερικές ωραίες αμμουδιές (Varelas) |
  • παντού πλατάνια, ροδοδάφνες, χαμόδεντρα κι αγριολούλουδα αγωνίζονται ν' απαλύνουν την αγριάδα του φαραγγιού (Ouranis)

• ⓑ intr become less harsh or sharp, become smooth:
  • poem στο μικρό, το διαμαντένιο φως σου, ήλιε της αγάπης, | οι πρώτες μας ρυτίδες απαλαίνουν (Theodorou)

• ④ mollify, temper (syn απαλύνω 3α):
  • τα έργα της φαντασίας μάς συγκινούν απαλαίνοντάς μας, μας έρχεται να κλάψουμε και να λιώσουμε (Palam)

• ⑤ alleviate, ease (syn απαλύνω 4α):
  • να ήξερα πως θα την απάλαιναν τη μελαγχολία σου οι γραμμές μου αυτές και θα την έκαναν να ροδογελάσει (Palam) |
  • ο χρόνος γιατρεύει όλες τις πληγές, αυξάνει τη λησμονιά, απαλαίνει τον πόνο κλ (Karantonis, adapted)

[fr postmed απαλαίνω ← MG απαλαίνω bes απαλύνω (Kriaras, s.v. απαλαίνω) ← PatrG, K (LXX) ← AG]

• not made watertight, not covered w. tar, uncaulked (syn ακαλαφάτιστος 1, απίσσωτος):
  • απαλάμιστη βάρκα, απαλάμιστο καράβι

• ⓐ unplastered (of walls, ceilings etc) (syn ασοβάντιστος):
  • ~ τοίχος |
  • άφησε το σπίτι απαλάμιστο

[cpd w. *παλαμιστός (: παλαμίζω)]

• fr far away, fr afar (syn phr απομακριά):
  • ακούγεται, έρχεται, στέκεται ~ |
  • τρομαχτικό, μακρόσυρτο βουητό ακούστηκε να 'ρχεται απαλάργου (Vlami) |
  • ήταν να το λιμπίζεσαι όλο τούτο το θέαμα ~ (Zappas) |
  • poem πώς τρώει φωτιά χαλάστρα ολόγυρα θεριακωμένο δάσο, | ψηλά σε ακρόβουνο και φαίνεται το λάμπισμα ~ (Homer Il 2.456 Kaz-Kakr) |
  • να κάθεται χωρίς δουλειά δε θέλω | ένας που τρώει ψωμί στο σπίτι μου, κι ας έφτασε ~ (id. Od 19.28 Kaz-Kakr) |
  • μια δεκοχτούρα ~ προμήνυσε το φεγγάρι που θα βγει (Skipis)

• ⓐ fig not in the least, nowhere nearly, even distantly:
  • τα δίχτυα, τα παραγάδια και γενικά η σιρμαγιά εκείνου του καιρού δεν μπορούν ούτε ~ να συγκριθούν με τα σημερινά αλιευτικά εργαλεία (Zappas)

[cpd fr phr απ' αλάργα]