• Σκαπάνη:
  • (Περί γέρ. 78).

[αρχ. ουσ. αξίνη. H λ. και σήμ.]

• digging or cutting implement having one pointed and one flat edge, pick, pickaxe, mattock (syn αξίνι, near-syn κασμάς, σκαπάνη L):
  • πήγαν για ~ they went to dig (the field) |
  • phr δουλεύει ~ he works as a common laborer |
  • κατέβηκε στο περβόλι, πήρε μιαν ~ και άρχισε να σκάβει (Xenop) |
  • η αρχαιολογική ~ (syn η αρχαιολογική σκαπάνη) |
  • poem μια κατακομμάτιασε τον άντρα της με~ (Stavrou Ar) |
  • του ρασοφόρου σύντριψεν ο πέλεκυς κ' η ~ | τα μεγαλόχαρα είδωλα κλ (Palam)

[fr postmed, MG αξίνα / -η ← PatrG, K (pap, LXX, NT) αξίνη ← AG]

• Aυτός που χειρίζεται την αξίνα:
  • (Nεκρολ. φ. 157^r).

[<ουσ. αξίνα + κατάλ. ‑άρης]

• ① small pickaxe, small mattock:
  • πήρε το ~και πήγε να σκάψει |
  • ο μηχανικός δεν έβαλε στο νου του πως μιαν ημέρα το ξινάρι του μεταλλωρύχου θα έπαυε να αντιλαλεί (Floros)

• ② hatchet, axe (syn τσεκούρι):
  • πεζοί, καβαλαραίοι, χίλιων ειδών άρματα, μαχαίρια, ξινιάρια και κοντάρια κλ (Melas) |
  • πήρε το ξινάρι κ' έκοψε μιαν αγκαλιά αβασταγές (Myriv) |
  • poem κρατούσε το ~ κ' έκοβε μες στα ρουμάνια στράτα (Kazantz Od 13.345)

[fr MG αξινάριον/αξινάριν (& ξινάριν) ← PatrG, K αξινάριον, der of αξίνη]

• stroke, blow w. a pickaxe (syn χτύπημα):
  • folkt του δίνει μια ~ στο κεφάλι και τον αφήνει στον τόπο (Loukatos) |
  • έπιασε την αξίνα κ' έπαιξε τρεις ξιναριές στον τόπο που θ' ανοίγανε το λάκκο (Prevelakis) |
  • poem στον τάφο που σας άνοιξα δε λείπει τίποτ' άλλο | παρ' η στερνή μου ξιναριά, έτοιμος να τον κάμω (Peresiadis)

[fr MG (hence also Pontic) αξιναρέα, der of K αξινάριον]

• Σκαπάνη στενή, τσάπα:
  • εσκίσαν μέσα την κερατσίαν με το ’ξινάριν (Mαχ. 64¹⁶).

[μτγν. ουσ. αξινάριον. Τ. ‑ι, κ.ά. ιδιωμ. O τ. και σήμ. κυπρ. H λ. και σήμ. ποντ.]