• Α´ Aμτβ.
  • 1) Γυρίζω πίσω, επιστρέφω:
    • τις πάλι αναγύριζε και τις εμπρός ερχέτον (Θησ. H´ [90⁷]).
  • 2) Συστέλλομαι (απέναντι σε κάπ.):
    • (Π. N. Διαθ. φ. 260β 22).
  • 3) Aποκλίνω από την ευθεία οδό, εκτρέπομαι:
    • οπού ’θελαν την εκκλησιάν κι ουδέν αναγυρίζαν (Nαθαναήλ Mπέρτου, Στιχοπλ. I 694).
• Β´ Mτβ.
  • 1)
    • α) Aπομακρύνω:
      • μηδέ αναγυρίσεις τον διά βαρύν κανόνα (Nαθαναήλ Mπέρτου, Στιχοπλ. I 297)·
    • β) αποφεύγω κάπ. ή κ.:
      • (Πανώρ. Δ´ 230)·
      • τό ζητώ και θέλω αναγυρίζω (Πανώρ. A´ 214).
  • 2) Παραπλανώ κάπ., απατώ:
    • εγώ … την ήκρυβα και αναγύριζά σας (Διγ. Esc. 168).
  • 3) Aισθάνομαι συστολή απέναντι σε κάπ., σέβομαι κάπ., υπολογίζω:
    • ου σοφόν αναγυρίζει (ενν. η σπάθη) (Eρμον. Y 347).

[<πρόθ. ανά + γυρίζω. H λ. και ο τ. και σήμ. ιδιωμ.]

• Ⓐ trans

• ① turn up (syn γυρίζω απάνω):
  • αναγύριζε ψηλά τα μάτια του (Pasagiannis)

• ⓐ bring the upper down and vice versa, turn, turn over (syn αναστρέφω, αντιστέφω):
  • ~ τα χώματα, την κοπριά, τα κάρβουνα κλ |
  • το γύριζα, το αναγύριζα στο νου μου, μα δεν το πολυπίστευα (Kazantz) |
  • poem είπε κι αναγερνούν στερνή ρουφιά την πλόσκα στο λαιμό τους (Kazantz Od 8.1328)

• ⓑ remake by removing the stitching, reversing the cloth, and resewing, turn (syn γυρίζω):
  • ο ράφτης αναγύρισε το σακκάκι |
  • αναγύρισα τα ρούχα μου, το παλτό μου κλ I had my clothes, coat turned (by the tailor)

• ② turn sideways or aside:
  • poem παραπατάει, στυλώθη στην μπασιά κι αναγυρνάει με τρόμο | τα μάτια του τα μακροτσύνουρα στη νια και την κοχεύει (Kazantz Od 6.1153) |
  • είπε κι αναγυρνάει την όψη του μην ποφανή το κλάμα (ποφανή = αποφανή; ib 8.919)

• ③ change (syn αλλάζω):
  • κρίση και σκέψη να τους αναγυρίσης (Psichari)

• Ⓑ intr

• ④ turn up (ward) (syn γυρίζω [προς τ'] απάνω):
  • αναγυρνάει και πέφτει μες στο νερό (Petsalis) |
  • πασκίζουν ν' αναγυρίσουνε κατά τον ουρανό κι ανασκώνουν τα χέρια παρακαλετικά (Vlami)

• ⑤ turn again or back, return (syn επιστρέφω, γυρίζω ξανά or πίσω, ξαναγυρίζω, πισωγυρίζω):
  • ~ πίσω |
  • αναγυρνούν στο γλέντι |
  • αναγύρισε απ' το φόβο του |
  • τα κύματα χτυπούν σε βράχους κι αναγυρίζουν πίσω (Kazantz)

• ⓒ turn (syn γυρίζω):
  • ακούστηκε που αναγύρισε στο κρεβάτι (Pasagiannis) |
  • idiom phr αναγυρίζει το στομάχι or η καρδιά feel nausea, e.g. ανεγύρισε η καρδιά μου

• ⑥ walk about or around (syn κόβω βόλτες or αναγυρίδες):
  • ο γιος τους αναγυρίζει στα σοκάκια

• ⓓ go around seeking:
  • folks. τον κόσμον ανεγύρισα για να βρω αγάπην άλλη (Dimitrakos)

[fr MG αναγυρίζω 'turn', cpd w. pref ανα- & ByzG, PatrG γυρίζω]