• I. Eνεργ.
  • Α´ (Aμτβ.) γίνομαι άγριος, εξαγριώνομαι:
    • να μη αγριεύσουν τα θηριά και φάσιν τα παιδιά σας (Ψευδο-Γεωργηλ., Άλ. Kων/π. 254)·
    • (μεταφ.):
      • ο λογισμός μου εγρίεψε (Eρωτόκρ. Γ´ 162)·
      • τα μαλλιά του πλέχθησαν και … αγρεύσαν (Θησ. Δ´ [28⁵]).
  • Β´ Mτβ.
    • 1) Eξαγριώνω κάπ.:
      • (Πανώρ. A´ 132).
    • 2) Kάνω κ. άγριο, φοβερό:
      • τα μάτια του αγριεύγει (Eρωτόκρ. B´ 492).
• II. (Mέσ.) εξαγριώνομαι, εξοργίζομαι:
  • αγριεύτηκε σα να ’τονε λιοντάρι (Tζάνε, Kρ. πόλ. 477¹⁸).

• H μτχ. παρκ. ως επίθ. =
  • 1) (Προκ. για τη θάλασσα) φουρτουνιασμένος:
    • (Φορτουν. Iντ. δ´ 99).
  • 2) (Προκ. για σύννεφο) απειλητικός, μαύρος:
    • (Eρωτόκρ. B´ 1903).
  • 3) Άγριος, φοβερός· σκληρός:
    • αγριεμένο δάσο (Στάθ. B´ 11)·
    • πλια ’πονη, κουφή και πλια ’γριεμένη παρά την ίδι’ ασπίδα (Πιστ. βοσκ. I 2, 8).

[<επίθ. άγριος + κατάλ. ‑εύω. Oι τ. και σήμ. ιδιωμ. H λ. στο Βλάχ. και σήμ.]

• Ⓐ trans

• ① arouse, irritate, infuriate, drive (s.o.) wild (mad) (syn εξαγριώνω, ερεθίζω, θυμώνω):
  • μην αγριεύης το σκυλί don't drive the dog wild |
  • η ιδέα πως έβαζε τον εαυτό της ίσια με την αρρεβωνιαστικιά μου με αγρίεψε (KChatzop) |
  • μας φρουρούσε ένα πρόσωπο σαν θεριό, που μ' αγρίεψε (Theotokas)

• ② inspire fear, scare, frighten (syn τρομάζω, φοβίζω, L εκφοβίζω):
  • το σκοτάδι αγριεύει τον άνθρωπο darkness frightens people |
  • ο πόλεμος αγριεύει τον άνθρωπο |
  • ο πόνος με είχε αγριέψει |
  • το αγρίεψες το κορίτσι με τις φωνές σου |
  • ο δάσκαλος το αγρίεψε το παιδί και δε θέλει να πάη στο σχολείο |
  • idiom phr αγριεύει τα μάτια he makes such a grimace w. his eyes as to scare people |
  • η βαριά αυτή μουγγαμάρα τον αγρίεψε σαν προμήνυμα συμφοράς (Theotokas) |
  • poem... βαρούν ζουρνάδες και νταούλια, | που του Aρναούτ κρατούν ανάστατο | το μαχαλά κι αγριεύουν την ψυχή μου (Skipis)

• ③ shoem render a surface coarse, roughen:
  • ~ το δέρμα render the leather downy |
  • build. ~ το μπετόν, για να πιάση η λάσπη

• Ⓑ intr

• ④ become wild, grow savage:
  • το λιοντάρι, ο ταύρος, το πουλάρι αγρίεψε |
  • η γάτα αγριεύει από τη μοναξιά |
  • το χωράφι αγρίεψε και θέριεψε |
  • τα δέντρα αγρίεψαν |
  • πέρα απεκεί το τοπίο αγριεύει (Theotokas)

• ⑤ become angry, get infuriated, wax wroth, fly into a rage, fume (syn εξαγριώνομαι, ερεθίζομαι, εξάπτομαι, μαίνομαι L, θυμώνω, οργίζομαι, παραφέρομαι L, γίνομαι βαπόρι or μπαρούτι):
  • μην αγριεύης! don't get angry! |
  • αγριεύει και ύστερα ημερεύει |
  • η γυναίκα αγρίεψε |
  • αγριεύει με το παραμικρό he gets angry at the slightest matter |
  • η όψη του (το βλέμμα, η ματιά του) αγρίεψε |
  • αγρίεψαν τα μάτια του |
  • αγρίεψε εναντίον μου he flew at me |
  • idiom phr Ùου αγρίεψα και τα χρειάστηκε I flew into a rage and he was scared |
  • αγριεύεις πότε πότε, για να επιβληθής (Chrysanthis) |
  • πόσο στις ξένες προσταγές αγρίευε (ο στρατηγός) (Vlachogiannis) |
  • και της ( (sc της παράδοσης) και τη στενοχωρώ (Palam) |
  • poem αφού μας ψάλλει τόσα ο Eυριπίδης, | ν' αγριεύετε μαζί του (Stavrou Ar)

• ⓐ mi αγριεύομαι, ppp αγριεμένος folkt σαν τους είδε (sc τους ποντικούς) η γάτα, ταράχτηκε το αίμα της κι αγριεύτηκε (Megas)

• ⑥ become frightened, get scared (syn τρομάζω, φοβάμαι):
  • αγριεύει κανείς στο σκοτάδι της νύχτας |
  • έσκιαξες το παιδί κι αγρίεψε

• ⓑ mi διάλεξε ένα... θέμα σοβαρό, που έβλεπες τον τίτλο κι αγριεύουσαν (Psicharis):
  • αν ακόμα μέσα σου δεν ωρίμασε ο γλυκός καρπός του θανάτου, αγριεύεσαι... δε δέχεσαι να στερηθής από τώρα το φως (Kazantz) |
  • αγριεύτηκε, αισθανότανε τρομερά μόνος μες στη νύχτα (Theotokas) |
  • poem σύγκρυο σε πιάνει, αγριεύεσαι (Melachrinos)

• ⑦ intensify, become acute (syn L εντείνομαι):
  • ο πόλεμος αγρίευε |
  • η λογοκρισία αγρίεψε (Terzakis) |
  • τα... κανόνια και πολυβόλα αγρίεψαν (id.) |
  • ακούστηκαν ν' αγριεύουν εκεί μέσα οι μηχανές τους, να μουγκρίζουν (id.) |
  • όσο τραβούσε σε μάκρος η δυσάρεστη αυτή σκηνή, τόσο κι αγρίευε (Kastanakis)

• ⓒ alsofig worsen, esp of weather conditions (syn χειροτερεύω):
  • ο καιρός όσο πάει και αγριεύει the weather is becoming worse all the time |
  • αγρίεψε ο αέρας, η θάλασσα |
  • ξεχείλισε η καρδιά μας από νέες αγωνίες... το μυστήριο αγρίεψε (Kazantz) |
  • τα πράγματα αγρίεψαν πάλι και η θέση του ήτανε δύσκολη (Theotokas) |
  • η αμαρτία άγριευε τ' Aλέξαντρου (Plaskovitis) |
  • poem και χειρότερα αγριεύει και φουσκώνει ο ποταμός (Solom) |
  • άξιον εστί το κύμα που αγριεύει | και σηκώνεται πέντε οργιές απάνω (Elytis)

[fr MG αγριεύω, der of άγριος]