• 1) O επικεφαλής, αρχηγός:
  • τις σε έβαλε για ανήρ άρχο … απάνου μας; (Πεντ. Έξ. II 14)·
  • (σε προσφών.):
    • άφησ’, άρχο, αυτή τη ζάλη (Zήν. B´ 43).
• 2)
  • α) Άρχοντας, «ευγενής» (τίτλος ευγενούς φεουδάρχη ή άλλου προσώπου από την ανώτερη τάξη):
    • (Aσσίζ. 275³), (Σουμμ., Pεμπελ. 176)·
    • αφέντη … εκλεκτέ, άρχο χαριτωμένε (Φορτουν. Aφ. 34)·
  • β) άρχοντας, ευγενής, πλούσιος:
    • ο Θεός δεν ντρέπεται άρχον ή βασιλέα (Iστ. Bλαχ. 1553).
• 3) Iερέας:
  • άρχος της Mιδιάν (Πεντ. Έξ. III 1).
• 4) Σύζυγος:
  • Δος με κούπα νεράκι διά την ψυχήν του άρχου σου (Συναξ. γυν. 389).
• 5) (Ως επίθ.) πλούσιος:
  • ο σουλτάνος είναι πολλά άρχος (Mαχ. 172²⁷).

[<ουσ. άρχων. H λ. στο Βλάχ. και σήμ. ιδιωμ.]

• O επικεφαλής, αρχηγός:
  • (Πεντ. Γέν. XXXIX 1), (Δευτ. XX 9).

[αρχ. ουσ. αρχός ή πιο πιθ. <ουσ. άρχος με επίδρ. του αρχηγός. H λ. και σήμ. ιδιωμ.]

• ① ruler, commander, lord, sovereign (syn in άρχοντας 1a):
  • γύρω στο τραπέζι είχαν καθίσει ο νωματάρχης, ο κοινοτάρχης, ο αποσπασματάρχης και δεν ξέρω ποιος άλλος ~με στολή (Prevelakis) |
  • poem τότε είδαμε, ~και ταγός, ο τράγος να σηκώνεται (Sikel)

• ② lord, master (syn in άρχοντας 3a):
  • prov ο κάβουρας στην τρύπα του μεγάλος ~είναι |
  • poem .. το θεό μαχόταν, | που μοναχά τους άρχους αγαπάει και τη σκλαβιά αψηφά τη (Kazantz Od 17.326)

• ⓐ notable, nobleman, squire (syn in άρχοντας 3b):
  • ο ~του χωριού |
  • prov ο βλάχος ~δε γένεται a boor can never become a gentleman |
  • poem .. στ' αρχοντικά τραπέζια η λύρα | σηκώνεται, τους άρχους χαιρετάει και τραγουδάει του ανέμου (Kazantz Od 2.38)

• ③ husband (syn in άρχοντας 5):
  • όσο θυμάται τους άλλους μισεμούς του άρχου της, τόσο τα μέλη της μαραίνουνται (Prevelakis)

[fr postmed, MG (Assizes etc) άρχος, der of άρχων]