Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 13: Δημαράς, Α., επιμ. 1974. Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε. Αθήνα: Ερμής, σελ. 89-91,© Ερμής.

124α. AMΕΣΩΣ ΔΙΑΛΥΣΙΣ

Το Σχολείο του Βόλου:VIII. Ο Ξεσηκωμός

(Ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε στις βολιώτικες εφημερίδες)

Ο Λαός του Βόλου ο πρωτοστατήσας εν τη αμύνη υπέρ της θρησκείας και της γλώσσης των πατέρων του καλείται σήμερον Τετάρτην ώραν 5 μ.μ. έμπροσθεν του καφενείου Μωραϊτου επί της οδού Δημητριάδος όπως:

Πρώτον. Συγχαρή την ελληνικήν Βουλήν και Κυβέρνησιν διά την αναγραφείσαν εν τω Συντάγματι διάταξιν περιφρουρήσεως της γλώσσης αυτού.

Δεύτερον. Συντάξη ψήφισμα προς την δημοτικήν αρχήν του Βόλου όπως προβή είς άμεσον διάλυσιν του υφησταμένου έτι Ανωτέρου Παρθεναγωγείου, εν τω οποίω εξυβρίζετο μέχρι τούδε η θρησκεία και η γλώσσα.

Αι λεπτομέρειαι θα γνωσθώσι σήμερον υπό της Επιτροπής, δι'ιδιαιτέρου παραρτήματος.

Εν Βόλω, τη 2 Μαρτίου 1911

124β. ΑΝΤΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Το σχολείο του Βόλου: ΙΧ. Το Συλλαλητήριο

(Περιγραφή από την εφημερίδα "Θασσαλία")

Από της μεσημβρίας [2 Μαρτίου] έκτακτος κίνησις παρετηρήθη μεταξύ των διοργανωτών του συλλαλητηρίου. Οι ιερείς της πόλεως εξεχύθησαν εις τας οικίας, εις τα μπακάλικα και τις ταβέρνες, συνιστώντες εις τους εν αυτοίς να σπεύσουν εις το συλλαλητήριον διότι άλλως καταστρέφεται η θρησκεία και ο εθνισμός. Ολίγον αργότερα εθεάθη ο Σεβασμιώτατος περιερχόμενος δι' αμάξης τας οδούς και τας συνοικίας. Επίσης εφ' αμαξών άλλα μέλη της επιτροπής περιήρχοντο τας συνοικίας καλούντα τον λαόν να προσέλθη εις το συλλαλητήριον. Αι αρχαί είχον λάβει έκτακτα μέτρα όπως μη διασαλευθή η τάξις. Ιδίως απηγόρευσαν τας κωδωνοκρουσίας. Παρά τας διαταγάς όμως ταύτας ήρχισαν οι κώδωνες των εκκλησιών εκκωφαντικώς κρουόμενοι. Το πλήθος ολοέν συγκεντρούμενον απετέλεσε μάζαν συμπαγή ήτις συνεκεντρώθη προ του εξώστου του ξενοδοχείου από του οποίου ήρξατο να ομιλή ο πρόεδρος του ηθικοθρησκευτικού συλλόγου "Τρεις ιεράρχαι". Αναγιγνώσκεται ψήφισμα συγχαρητήριον προς την Βουλήν και ψήφισμα προς το Δημοτικόν Συμβούλιον δι' ου ζητείται η άμεσος κατάργησις του παρθεναγωγείου. Ο κόσμος ζητωκραυγάζει. Οι διαδηλωταί προηγουμένης της επιτροπής μετέβησαν εις την Επισκοπήν και δια ζητωκραυγών εκάλεσαν τον Σεβασμιώτατον να ομιλήση. Ο Σεβασμιώτατος εξελθών επετέθη κατά του Α.Δ.Π. δριμύτατα, ειπών ότι η διδασκαλία είναι αντεθνική και αντιχριστιανική και φανατίσας εις έπακρον το πλήθος. Οι διαδηλωταί εξαφθέντες εζήτησαν να μεταβούν να καύσουν το παρθεναγωγείον. Πληροφορηθέντες όμως ότι τούτο φυλάσσεται υπό εφίππου δυνάμεως ηθέλησαν να καύσουν την οικίαν του κ. Δελμούζου, αλλά πληροφορηθέντες ότι και εκεί εφύλασσε δύναμις στρατού διελύθησαν.

124γ. ΕΞΩ Ο ΜΑΛΛΙΑΡΟΣ! ΕΞΩ Ο ΜΑΣΟΝΟΣ!

Το σχολείο του Βόλου: Χ. Το τέλος

(Το βράδυ του συλλαλητηρίου το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε (9 ψηφοι υπέρ και 4 εναντίον) να κλείση το Ανώτερο Παρθεναγωγείο- Η συνέχεια των γεγονότων από την εφημερίδα "Κήρυξ")

[…] Μετά το ανάθεμα το σκάνδαλον εξακολουθεί. Αντίστασις κατά του νόμου και του λαού. Χθες την πρωίαν [3 Μαρτίου] ο κ. Δελμούζος με όλην του την ησυχίαν εξηκολούθησε τα θεάρεστα μαθήματά του. […] Μόλις έμαθον οι πολίται ότι το σκάνδαλον εξηκολούθει εξηγριώθησαν. Ευτυχώς η άγρυπνος προσοχή της αστυνομίας προέλαβε λυπηρά γεγονότα. Διότι αφ' ενός μεν ετέθη ισχυρά φρουρά εκ χωροφυλάκων πέριξ του σχολείου, αφ' ετέρου δε εκάλεσεν εις την αστυνομίαν τον κ.Δελμούζον, ηρώτησεν αυτόν διατί εξακολουθεί παρανόμως πλέον η λειτουργία του σχολείου. Ο κ. Δελμούζος απήντησεν ότι περιμένει να εγκριθή το ψήφισμα του δήμου από τον νομάρχην. Η αστυνομία τω εδήλωσεν ότι εάν δεν κλείση αμέσως το σχολείον απεκδύεται πάσης ευθύνης διά τα συμβησόμενα.[…] Επιστρέφοντα τον κ.Δελμούζον εις τον οίκον του τον αντελήφθησαν οι πολίται, οίτινες ήρχισαν να τον σφυρίζουν και τον γιουχαϊζουν: Έξω ο μαλλιαρός! Έξω ο μασόνος! Συγχρόνως εκ μέρους της δημαρχίας εστάλει εις κλητήρ δια να ζητήση τα κλειδιά του οικήματος […]

124 δ. ΚΡΥΦΟ ΣΚΟΛΕΙΟ

Το σχολείο του Βόλου: XI. Το ωραιότερο στεφάνι

(Από επιστολή του Αλέξανδρου Δελμούζου στις παλιές του μαθήτριες)

[…] Η αστυνομία δεν μπορούσε να εγγυηθεί για τη ζωή μου και με υποχρέωσε επί μια εβδομάδα να μη βγω έξω από το σπίτι μου, που ήταν τριγυρισμένο από κατασκόπους. Και όμως ο ενθουσιασμός σας ενέπνευσε τον ίδιον ενθουσιασμό και σε πολλούς γονείς, και από την πρώτη μέρα ως την τελευταία που έφυγα ερχόσαστε και κει τακτικά- το τι αψηφούσατε έξω στους δρόμους το ξέρω- και είδα εμπρός μου ζωντανεμένη την εικόνα του ΚΡΥΦΟΥ ΣΚΟΛΕΙΟΥ. -Κύριε διευθυντά, να ερχώμαστε εδώ, τουλάχιστον η δική μας τάξις, και να κάνωμε μάθημα! -Παιδί μου, δεν κάνει ακόμη! -Ας πηγαίνωμε λοιπόν στις ελιές ψηλά σε κείνο το μικρό σπιτάκι! -Δεν κάνει, ο κόσμος είναι ερεθισμένος. -Ε τότε ας πηγαίνωμε περίπατο και ας τα λέμε περπατώντας! Έτσι μου μίλησε κάποια από σας […], και τα λόγια της, που ήταν ο κοινός σας πόθος, έπλεκαν το ωραιότερο στεφάνι στην εργασία του σχολείου. Επέτυχε τον πρώτο και τελικό σκοπό κάθε σχολείου, να μορφώση χαρακτήρες. […]

Σπέτσες, 8 Σεπτεμβρίου 1911