• Μεταφράζω, ερμηνεύω:
  • (Παράφρ. Χων. 188).

[<ουσ. δραγουμάνος + κατάλ. ‑ίζω. Η λ. στο Meursius (‑ειν)]

• Η μτχ. παρκ. ως επίθ. = οργισμένος, αγριεμένος:
  • δράκοι μανιασμένοι (Τζάνε, Κατάν. 481 (βεν. έκδ. μανι‑)).

[<μανίζω αναλογ. με ρ. σε ‑ιάζω· πβ. και μτγν. ‑ιάω. Η λ. και σήμ ιδιωμ.]

• Ά Αμτβ.
  • 1) Οργίζομαι, θυμώνω:
    • με ταπεινότη αρχίζει να του μιλεί το δίκιο του με δίχως να μανίζει (Ερωτόκρ. Β́ 972).
  • 2) (Προκ. για τους ανέμους και τη θάλασσα) μαίνομαι, φέρομαι ορμητικά:
    • (Ερωτόκρ. Δ́ 1675, 699).
• Β́ Μτβ.
  • 1) Αγριεύω· οργίζομαι με κάπ. ή κ.:
    • φοβάσαι … να μην το μάθει ο κύρης μου να πα να σου μανίσει (Ερωτόκρ. Γ́ 1237)·
    • (μεταφ.):
      • ωσάν το μαύρο νέφαλο που άνεμος το μανίζει (Ερωτόκρ. Β́ 2127).
  • 2) Εχθρεύομαι:
    • στανιό της δεν τηνε ζητώ κι η φύση το μανίζει (Ερωτόκρ. Έ 531).
  • 3) Προκαλώ το θυμό, εξοργίζω:
    • ποιος έκλεψε το 'κόνισμα κι εμάνισέ σε τόσο (Ιντ. κρ. θεάτρ. Ά 32).

• Η μτχ. παρκ. ως επίθ. = θυμωμένος, οργισμένος:
  • εκείνη εγλάκηξε κι έφυγε μανισμένη (Πανώρ. Ά 363).

[<γ́ πληθ. αορ. εμάνησαν του μαίνομαι. Πβ. παλαιότ. μανίζω (L‑S Suppl.). Η λ. στο Βλάχ. και σήμ. ιδιωμ. (Πάγκ., Παπαδ., Παπαχριστ., Κόμης, κ.α.)]

• Μανιακός, οργίλος:
  • (Τζάνε, Κατάν. 423).

[<αόρ. του μανίζω + κατάλ. ‑άρης. Η λ. στο Βλάχ. και σήμ. κρητ.]

• Μανία, παραφορά, σφοδρή οργή·
  • (προκ. για τη θάλασσα) μανία, θυελλώδης ορμή:
    • (Τζάνε, Κρ. πόλ. 448¹⁰).

[<αόρ. του μανίζω + κατάλ. ‑μός. Πβ. λ. μάνισμα στο Βλάχ.]

• Ά (Αμτβ.) ασπάζομαι το μωαμεθανισμό, γίνομαι μουσουλμάνος:
  • εδέκτησαν τον θάνατον εις την πίστην του Χριστού, παρά … να 'χαν μουσθλουμανίσειν (Μαχ. 638⁹).
• B́ (Μτβ.) κάνω κάπ. οπαδό του μωαμεθανισμού, εξισλαμίζω:
  • έβαλαν τα παιδιά να μαθάνουν γράμματα σαρακήνικα και … εμουσθλουμανίσαν τα (Βουστρ. 102⁹).

[<ουσ. μουσουλμάνος + κατάλ. ‑ίζω. Η λ. στο Meursius (‑ειν) και στον Κουμαν.]

• Παύω να είμαι θυμωμένος, ξεθυμώνω:
  • ήταν η θεά μας μανισμένη· … ποτέ δε θέλει ξεμανίσει (Πιστ. βοσκ. I 2, 238· Ερωφ. Δ́ 469).

[<στερ. ξε‑ + μανίζω. Η λ. στο Somav.]