Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

Προπτυχιακές Σπουδές

Στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, στο τμήμα Επιστημών της Αγωγής για την Δημοτική και την Προδημοτική Εκπαίδευση διδάσκονται τα ακόλουθα σχετικά με την διδασκαλία γλώσσας μαθήματα:

Πρώτη ανάγνωση

Ομαλή ένταξη του παιδιού στο σχολείο. Βιολογική, ψυχολογική και κοινωνική βάση των δεξιοτήτων της πρώτης ανάγνωσης και γραφής. Απόψεις για την αναγνωστική ετοιμότητα. Προαναγνωστικό και προγραφικό στάδιο. Προσεγγίσεις πρώτης ανάγνωσης. Πορεία μάθησης της ανάγνωσης: μηχανισμός, κατανόηση, ύφος. Αναλυτικά προγράμματα, βιβλία γλωσσικής διδασκαλία και άλλα μέσα. Οι άλλοι τομείς του γλωσσικού μαθήματος στην Α τάξη δημοτικού. Οργάνωση επανορθωτικής εργασίας. Βοήθεια σε παιδιά με ειδικές ανάγκες.

Διδακτική της ελληνικής γλώσσας

Ιστορική επισκόπηση των προσεγγίσεων του γλωσσικού μαθήματος. Παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή και πρόσληψη γλωσσικών μηνυμάτων. Ενιαία αντιμετώπιση και λειτουργική χρήση της γλώσσας. Γλωσσολογικές θεωρίες και διδασκαλία της γλώσσας (ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις κοινωνιογλωσσικές και ψυχογλωσσικές θεωρίες). Οι διάφοροι τομείς του γλωσσικού μαθήματος (διαπλοκή και αλληλεπενέργεια των τομέων αυτών στην κατανόηση και την παραγωγή λόγου). Ένταξη της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος στο μοντέλο της επικοινωνιακής προσέγγισης. Γνωριμία και κριτική των αναλυτικών προγραμμάτων και των βιβλίων γλωσσικής διδασκαλίας που ισχύουν σήμερα στο δημοτικό σχολείο. Εφαρμογή γενικών διδακτικών αρχών κατά τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος. Τρόποι αξιολόγησης και τρόποι προσφοράς επανορθωτικής εργασίας.

Γλωσσική αγωγή στο Νηπιαγωγείο

Θεωρίες απόκτησης της γλώσσας. Σχέση σκέψης και γλώσσας. Ανάπτυξη γλωσσικών και μεταγνωστικών δεξιοτήτων στην επικοινωνία (ακρόαση και ομιλία) και στον πρώιμο αλφαβητισμό (αναδυόμενη γραφή και ανάγνωση) στο παιδί της προσχολικής ηλικίας. Μεθοδολογικές στρατηγικές που χρησιμοποιούνται στο νηπιαγωγείο ως προς τον πρώιμο αλφαβητισμό. Παρατήρηση, συνεργασία με γονείς, αξιολόγηση και προετοιμασία ημερήσιου προγραμματισμού στη γλώσσα.

Διδακτική της δομής της ελληνικής γλώσσας

Σκοπός του μαθήματος είναι να παράσχει στον μελλοντικό εκπαιδευτικό τον απαραίτητο θεωρητικό εξοπλισμό που απαιτείται για ολοκληρωμένη διδασκαλία της δομής της ελληνικής γλώσσας. Το μάθημα έχει δύο κεντρικούς άξονες:

1. τη διεξοδική ανάλυση της δομής της ελληνικής γλώσσας με βάση πρόσφατες εξελίξεις στο χώρο της ελληνικής γλωσσολογίας και σύγχρονα/συγχρονικά πρότυπα δομικής περιγραφής της γλώσσας και
2. τη δυναμική ένταξη της θεωρητικής περιγραφής και ανάλυσης στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και, ιδιαίτερα, στο επικοινωνιακό μοντέλο διδασκαλίας

Η άγνοια εκ μέρους των εκπαιδευτικών των μηχανισμών συγχρονικής ανάλυσης και περιγραφής του συστήματος της γλώσσας είναι μια από τις βασικές ελλείψεις στη διδακτική και στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος και έχει οδηγήσει είτε σε ατελή και ασυστηματική διδασκαλία της δομής και της μορφής της γλώσσας υπό το σχήμα παραδοσιακών γραμματοκεντρικών προσεγγίσεων που εξαντλούνται στο μοντέλο «λέξη και παράδειγμα» (word and paradigm), είτε στη σαφή τάση για πλήρη αποκλεισμό της διδασκαλίας της γλωσσικής δομής ιδιαίτερα από προσεγγίσεις φερόμενες ως επικοινωνιακές. Για τη σύγχρονη θεωρητική γλωσσολογία είναι φυσικά αυτονόητο ότι η γλωσσική δομή σε όλα τα επίπεδα γλωσσικής περιγραφής (φωνητική/φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία, κείμενο) είναι η βάση των γλωσσικών λειτουργιών, του ύφους, των ειδών λόγου, της επικοινωνίας και κατά συνέπεια, πρέπει να αποτελεί και τη βάση της διδακτικής του γλωσσικού μαθήματος, ανεξάρτητα από την προσέγγιση. Στο πανεπιστημιακό μας σύστημα η ειδική διδακτική της ελληνικής γλώσσας είναι επομένως απολύτως απαραίτητο να ενσωματώσει σειρά μαθημάτων, όπως το προτεινόμενο, που θα παράσχουν στον μελλοντικό εκπαιδευτικό τον θεωρητικό εξοπλισμό που θα του επιτρέψει να διδάξει συστηματικά τη γλώσσα ως πολυεπίπεδο και δομημένο κώδικα επικοινωνίας.

Διδακτική ελληνικής γλώσσας ΙΙ

Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε βασικές δομικές αρχές της ελληνικής γλώσσας στο φωνητικό/φωνολογικό, στο μορφολογικό και στο συντακτικό επίπεδο. Στο πρώτο επίπεδο θα αναλύσουμε την φωνολογική/φωνητική δομή της γλώσσας (φωνήματα και αλλόφωνα, συλλαβική δομή, τονισμός, επιτονισμός). Στο δεύτερο επίπεδο θα εξετάσουμε την μορφολογική δομή του ονοματικού και του ρηματικού συστήματος και φαινόμενα, όπως η παραγωγή και η πολυσυνθετικότητα. Στο τρίτο επίπεδο θα εξετάσουμε την συντακτική δομή της ελληνικής γλώσσας με ιδιαίτερη έμφαση σε φαινόμενα, όπως η παράλειψη του αντωνυμικού υποκειμένου, η σειρά των όρων, η θέση τω στοιχείων wh- και η προαιρετικότητα των εγκλιτικών αντωνυμιών. Στο ιστορικό επίπεδο θα εξετάσουμε την διαχρονική εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας. Θα εξετάσουμε επίσης κοινωνιογλωσσικές έννοιες, όπως η διμορφία και η διαφορά γλώσσας και διαλέκτου. Ο βασικός στόχος του μαθήματος αυτού είναι να προσφέρει στον μελλοντικό παιδαγωγό τον απαραίτητο θεωρητικό εξοπλισμό, ώστε να αντιμετωπίσει επιτυχώς πρακτικά προβλήματα διδακτικής της ελληνικής ως πρώτης γλώσσας.

Εισαγωγή στην εκμάθηση της πρώτης γλώσσας

Ο σκοπός του μαθήματος είναι η εξέταση των διαδικασιών κατάκτησης της πρώτης γλώσσας στα πλαίσια του θεωρητικού προτύπου της τσομσκιανής γλωσσολογίας. Θα εξετάσουμε την υπόθεση της καθολικής γραμματικής και την έννοια της παραμετροποίησης και την εφαρμογή των εννοιών αυτών στον προσδιορισμό και την ανάλυση των σταδίων εξέλιξης της πρώτης γλώσσας με έμφαση στην κατάκτηση της ελληνικής αλλά και με συγκριτική μελέτη δεδομένων από άλλες γλώσσες. Θα εξετάσουμε επίσης το φαινόμενο της διγλωσσία στην παιδική ηλικία και τις επιπτώσεις του στη γλωσσική κατάκτηση και στην εκπαιδευτική πράξη.