Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Αυτή είναι η οδύσσεια της σήμανσης και αυτήν εικονογραφούν οι τρεις βασικές κατηγορίες της φιλοσοφίας του Peirce και η τριπλή υπόσταση του σημείου. Οι τρεις κατηγορίες είναι η Firstness, η Secondness και η Thirdness. H Firstness και η Secondness αντιστοιχούν στην προϊστορία και πρωτοϊστορία της σήμανσης. H Firstness είναι η άμεση, αδιαμεσολάβητη, ολιστική αισθητήρια βίωση της εμπειρίας - ολιστική με την έννοια ότι η αισθητήρια εικόνα, σε αντίθεση με την πρόταση, δεν έχει διακεκριμένα μέρη, είναι συνεχής. H Firstness χαρακτηρίζεται, με τα λόγια του Peirce, από «πυκνότητα» και «αμεσότητα» - είναι το «sui generis άρωμα του αντικειμένου», όπως το βιώνει το υποκείμενο. H Secondness εκπροσωπεί την ενεργητική συνάντηση του υποκειμένου με το αντικείμενο - την αρχόμενη σκόπιμη πράξη. H Thirdness είναι η σύνθεση και η υπέρβαση της Firstness και της Secondness - είναι η σκέψη, ως γενίκευση και αφαίρεση, ως ο «ο φόνος του πράγματος».

Τα εικονικά και δεικτικά συστατικά του γλωσσικού σημείου είναι οι αντανακλάσεις της Firstness και Secondness. Tο γενικευτικό και αφαιρετικό του νόημα -το συμβολικό του περιεχόμενο- είναι η συμβολή της Thirdness. Aυτά είναι τα συστατικά της γλωσσικής σήμανσης, κατά τον Peirce. H μίξη των τριών αυτών συστατικών -σε διάφορες αναλογίες- είναι ταυτόχρονα και η συγκεφαλαίωση -μέσα στην ίδια τη δομή του σημείου- της εξελικτικής πορείας της σήμανσης. Το σύμβολο είναι η ιστορική κορωνίδα αυτής της πορείας.

Το νόημα ενός συμβόλου είναι πάντα ένα άλλο -ή άλλα- σύμβολο. «Ένα σημείο είναι ενεργό μόνο εφόσον ερμηνεύεται, καθορίζει δηλαδή ένα άλλο σημείο για το ίδιο αντικείμενο. Η σκέψη είναι ένα σημείο που οδηγεί όχι σε ένα αντικείμενο αλλά σε μια σκέψη που είναι το σημείο που την ερμηνεύει». Αυτή είναι η περίφημη πιρσιανή έννοια του interpretant - του «ερμηνευτή». Η έννοια του interpretant είναι ουσιαστικά η διατύπωση της έμμεσης, διαμεσολαβημένης από τον κόσμο των σημείων, σχέσης της νόησης με τον κόσμο. Ο κύκλος της συμβολικής σήμανσης είναι κλειστός, στον βαθμό που η μία αφαίρεση παραπέμπει στην άλλη ad infinitum - και αυτό είναι που οδηγεί τον Peirce στη ρήση «Man is a sign».