Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός 

Γλωσσική συρρίκνωση [Β3] 

Λουκάς Δ. Tσιτσιπής (2001) 

Κείμενο 3: Romain, Suzanne, 1989. Pidgins, Creoles, Immigrant, and Dying Languages. Στο Investigating Obsolescence: Studies in Language Contraction and Death, επιμ. N. C. Dorian, 369-383. Κέμπριτζ: Cambridge University Press, σελ. 377.

[…] Αντίθετα με πολλές γλώσσες πίτζιν και κρεολικές, οι γλώσσες που βρίσκονται υπό εξαφάνιση επιδεικνύουν στο σύνολό τους την τάση για ενότητα στη διάταξη των όρων. Επιπλέον, υπάρχουν πίτζιν και κρεολικές γλώσσες που δεν εμφανίζουν τη διάταξη των όρων του τύπου ΥΡΑ, π.χ. η hiri motu, μια αυτόχθονη πίτζιν της Παπούα Νέας Γουϊνέας, η οποία έχει διαδοχή ΑΥΡ. Η ναβάχο των εμπόρων, όπως και η ίδια η ναβάχο, εμφανίζει διάταξη του τύπου ΡΥΑ, ενώ η εμπορική ειδική γλώσσα των Eσκιμώων ΥΑΡ. O Mithun […] βρήκε πως η πραγματολογική βάση της διάταξης των όρων στην cayuga παρέμεινε ανέπαφη. H Dorian […] αναφέρει ότι ακόμα και οι ημι-ομιλητές της γαελικής του East Sutherland έχουν διατηρήσει τη διάταξη των όρων. Ο Rauchdy, όμως, ανακάλυψε μια προφανή αλλαγή στη διάταξη των όρων στην ομιλία των δίγλωσσων κατοίκων των αστικών περιοχών της Nubia: αλλαγή στην εμφάνιση του ρήματος σε τελική θέση, σε διάταξη του τύπου ΥΡΑ, πιθανόν υπό την επίδραση της καθομιλούμενης αιγυπτιακής-αραβικής […]. Στην περίπτωση αυτή, είναι ασαφές αν θα πρέπει να αποδώσουμε την αιγυπτιακή εξέλιξη σε σύγκλιση ή σε μια γενική τάση για χρήση μιας πραγματολογικά ασημάδευτης. Εντούτοις, οι αλλαγές στη διάταξη των όρων απορρίφτηκαν από τους ικανούς δίγλωσσους [σ.τ.μ. Y = υποκείμενο, P =ρήμα, A = αντικείμενο).

Σε πολλές περιπτώσεις η οικονομία που παρατηρείται σε δομές που προκύπτουν από τον θάνατο μιας γλώσσας οφείλεται στην αναλογία […]. Ένα ενδιαφέρον ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό μπορούν να αποδοθούν σε εσωτερική ανεξάρτητη ανάπτυξη ή σε επιρροή από τις κυρίαρχες γλώσσες, οι αλλαγές που εκτυλίσσονται σε γλώσσες που πεθαίνουν. Ο Βavin, για παράδειγμα, λέει πως η σημασιολογική διαφάνεια είναι μια αλλαγή που κινητοποιείται εσωτερικά. Ο Rauchdy παρατηρεί πως το φαινόμενο της επαφής των γλωσσών δεν μπορεί να διαχωριστεί από το ζήτημα της φθίνουσας χρήσης. Ένα παρόμοιο ερώτημα βασανίζει την έρευνα των πίτζιν και των κρεολικών γλωσσών: δηλαδή, ο βαθμός στον οποίο οι εξελίξεις ακολουθούν εσωτερικά καθολικά χαρακτηριστικά, τα οποία δρουν ανεξάρτητα από την επίδραση ενός υποστρώματος ή ενός υπερ-στρώματος. Ένα σχετικό ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό μπορεί να διακριθεί η φυσιολογική αλλαγή που προκαλεί η επαφή των γλωσσών, από τις αλλαγές που οφείλονται σε μια κατάσταση γλωσσικού θανάτου. Ο Huffines, για παράδειγμα, σημειώνει ότι η απουσία κάποιων διακρίσεων στις πτώσεις εμπίπτει σαφώς στα όρια της γεωγραφικής διαφοροποίησης της γερμανικής γλώσσας, όμως χαρακτηρίζει επίσης τις ποικιλίες των γερμανών μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Silva-Corvalΰn ισχυρίζεται πως η σύγκλιση μπορεί να προέρχεται τόσο από εσωτερικά κινητοποιούμενες αλλαγές σε μία από τις γλώσσες σε επαφή όσο και από τη μεταβίβαση […].

Μετάφραση Νίκος Γεωργίου

Τελευταία Ενημέρωση: 16 Ιούν 2010, 11:20