Το 1996 στις ΗΠΑ μια ομάδα σοφών νεοσυντηρητικών ιεράκων, συνέταξε μια έκθεση με τίτλο «Clean brake». Σήμερα ξανά στο προσκήνιο

Καθαρή λύση

ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ

Το 1996, όταν στο Κάμελοτ της Ουάσιγκτον βασίλευε η αυλή του βασιλιά Μπιλ Κλίντον και στο Τελ Αβίβ είχε εκλεγεί ο αντιπαθής στην τότε αμερικανική διοίκηση Μπένζαμιν Νετανιάχου, μια ομάδα σοφών νεοσυντηρητικών ιεράκων, με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Περλ, συνέταξε μια έκθεση με τίτλο «Clean break». Σε ελεύθερη απόδοση: Καθαρή λύση.

Η έκθεση, που δημοσιεύτηκε τότε στα ισραηλινά μέσα, είχε μια απλή λογική: Πως για την ασφάλεια του Ισραήλ, και κατ' επέκταση των ΗΠΑ, πρέπει να επιδιωχθεί μια ριζική λύση του αραβικού προβλήματος. Περίπου, διά της εξαφανίσεως των Αράβων από τη Δυτική Όχθη… Σημείο κλειδί για την εφαρμογή τής καθαρής αυτής λύσης ήταν, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, η ανατροπή του μοναδικού «επικίνδυνου για την ασφάλεια του Ισραήλ» καθεστώτος - τουτέστιν του Σαντάμ Χουσεΐν στη Βαγδάτη.

Η έκθεση δεν είχε καλή τύχη τότε. Στην Ουάσιγκτον την αντιμετώπισαν ως προϊόν σκέψης ακροδεξιών ημιπαραφρόνων και την αντιμετώπισαν διά της γελοιοποιήσεως. Αλλά και στο Τελ Αβίβ, ακόμη και ο όχι και τόσο μετριοπαθής ή ειρηνόφιλος Νετανιάχου απέρριψε, ως τυχοδιωκτικές, τις προτάσεις των ιεράκων.

Και η υπόθεση λησμονήθηκε, μέχρις ότου ο Τζορτζ Μπους ο νεώτερος ανέλθει στον θρόνο, αντικαθιστώντας το Κάμελοτ του Κλίντον με ένα Πρεσβυτέριο, όπου κηρύσσουν τον ορθόδοξο νεοσυντηρητικό λόγο όσοι, στις ημέρες των Δημοκρατικών, εθεωρούντο γραφικοί, περιθωριακοί ακροδεξιοί.

Ο επικεφαλής των συντακτών της έκθεσης «Clean break» είναι κεντρική πολιτική μορφή στο Πεντάγωνο του Ντόναλντ Ράμσφελντ, και δύο από τους άλλους επτά συντάκτες της έχουν θέση στην κυβέρνηση Μπους. Και αν η επιρροή των ιδεών της αποκρούστηκε τη νύχτα της 11ης Σεπτεμβρίου - όταν, πριν καλά καλά δοθούν από τις μυστικές υπηρεσίες έστω και υποψίες εκτιμήσεων για τους πιθανούς ενόχους, ο υφυπουργός άμυνας Γούλφοβιτς είπε: Να μια καλή ευκαιρία να χτυπήσουμε το Ιράκ! -, είναι φανερό ότι στη συνέχεια επεκράτησε.

Αλλά και στο Τελ Αβίβ, στη διάρκεια της πρόσφατης προεκλογικής περιόδου, το περιβάλλον του Αριέλ Σαρόν δεν έκρυβε ότι τα σχέδιά του σε περίπτωση πολέμου εναντίον της Βαγδάτης δεν απείχαν πολύ από τις παλιές καλές ιδέες των φίλων του από την Αμερική: Να συλληφθεί και να εκτοπισθεί ο Αραφάτ, να οργανωθούν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη Δυτική Όχθη, να σταλεί μια καινούργια φουρνιά Παλαιστίνιων προσφύγων στην Ιορδανία και, ύστερα από όλα αυτά, να αναγνωριστεί ίσως ένα μικρό παλαιστινιακό κρατίδιο, εκτός των εποικισμένων εδαφών.

Η τύχη της λησμονημένης αυτής έκθεσης του 1996 είναι, νομίζω, χαρακτηριστική για τη δραματική αλλαγή κλίματος, πολιτικού περιβάλλοντος και φιλοσοφίας, που έχει συντελεσθεί στην Ουάσιγκτον, εγκαθιστώντας έναν «άξονα του καλού», που συνδέει τους ορθόδοξους, νεοσυντηρητικούς, ακροδεξιούς κύκλους των «πούρων χριστιανών» των ΗΠΑ, με ό,τι πιο ακραίο και τυχοδιωκτικό φύεται στα άγια χώματα του Ισραήλ.

Και είναι επίσης ενδεικτική του αληθινού διακυβεύματος της νέας πολιτικής περιπέτειας στην οποία η Δύση οδηγείται από την Ουάσιγκτον, απρόθυμη μεν, πλην αδύναμη να την εμποδίσει.

Δεν είναι, προφανώς, η τρομοκρατία το διακύβευμα: Όλοι, και η ΣΙΑ ακόμη, έχουν εκτιμήσει ότι, αντιθέτως, ένας πόλεμος κατά του Ιράκ θα ενισχύσει τους κινδύνους τρομοκρατικών χτυπημάτων, θα φουντώσει το μίσος κατά της Δύσης στον μουσουλμανικό κόσμο και τις μουσουλμανικές γειτονιές των δυτικών μητροπόλεων, και θα στρατολογήσει νέους υποψήφιους «μάρτυρες» στις τάξεις του ριζοσπαστικού Ισλάμ.

Είναι, προφανώς, τα πετρέλαια: Η επιρροή των πετρελαϊκών συμφερόντων επί των αποφάσεων της διοίκησης Μπους είναι πανθομολογούμενη και τα ομολογημένα σχέδια για τον έλεγχο των πετρελαίων του Ιράκ εξηγούν εν μέρει και τη σημερινή απροθυμία προθύμων ως χθες συμμάχων, όπως η Ρωσία ή η Γαλλία.

Μα είναι και κάτι ακόμη περισσότερο: ένα τυχοδιωκτικό γεωστρατηγικό σχέδιο «καθαρών λύσεων», μια αναχάραξη του χάρτη της Μέσης Ανατολής, με βάση ιδέες που ως πρόσφατα, όχι μόνο στα μάτια των Αράβων ή των «γερασμένων Ευρωπαίων», αλλά και στα μάτια των πιο σοβαρών υπερασπιστών των αμερικανικών συμφερόντων έμοιαζαν (και είναι πράγματι) απλώς παρανοϊκές!