Επιχείρηση "κάθαρση στις ΔΕΚΟ"

Το νέο μυθιστόρημα του Βασίλη Γκουρογιάννη

2. Ο Ισραηλιτικός κόσμος στα χρόνια του Χριστού

Ο καθορισμός του πλαισίου εξυγίανσης δεν αρκεί, αν δεν υπάρχει και η πολιτική βούληση

«Η Ιστορία γράφεται με σπέρμα»

1. Πώς ήταν ο Ναός της Ιερουσαλήμ στα χρόνια του Χριστού, πώς τελούσαν εκεί τη λατρεία τους και τι πίστευαν και τι ένιωθαν γι' αυτόν οι Ισραηλίτες;

Οι ΔΕΚΟ, από τη σύστασή τους και εντεύθεν, αποτέλεσαν κομματικό τσιφλίκι.

ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΘΑ ΑΡΕΣΕ ΝΑ ΔΕΙ ΚΑΤΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΡΟΞΥΣΜΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΕΙΑΣ ΜΑΣ, ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΜΜΟΝΕΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ, ΑΠΟ ΤΟ ΠΛΕΓΜΑ ΑΝΩΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ; Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΛΜΑ ΝΑ ΜΑΣ ΕΝΟΧΛΗΣΕΙ.

Πώς ήταν η θρησκευτική ζωή των Ισραηλιτών; Ακόμη και παλαιότερα.

ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ

Ποιες δυνατότητες είχαν, για να την αναπτύξουν και να την εκφράσουν; Πριν λάβουν το χαρακτηρισμό τους ως Δημόσιες Επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας (με την ένταξή τους στο χρηματιστήριο μετατράπηκαν βέβαια σε δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, καθώς πώς θα μπορούσε μία επιχείρηση, που η εταιρική ηθική της επιβάλλει την επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους, να είναι κοινής ωφέλειας;). Πάντα άρεσε στον Βασίλη Γκουρογιάννη να ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί πάνω από την άβυσσο, χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Τι συνέβαινε στον Ναό;

Στις ΔΕΚΟ η εκάστοτε κυβέρνηση μπορούσε (το επιθυμούσε τουλάχιστον) να διορίζει τους κομματικά αρεστούς της, προκειμένου να ξεπληρώσει τους "αγώνες" τους.

Να μιλά για τη σύγκρουση παράδοσης και ιστορικής αλλαγής με αιρετικό τρόπο, μέσα από μια λογοτεχνία υψηλής αισθητικής. Τι τους ένωνε μεταξύ τους;

Ακόμη και με την εγκαθίδρυση του θεσμού του ΑΣΕΠ (που σαφώς βελτίωσε την κατάσταση) δεν μπορεί να πει κανείς ότι οι προσλήψεις από το "παράθυρο" έλειψαν, καθώς οι εκάστοτε υπουργοί φρόντιζαν με το τέχνασμα των έκτακτων και των συμβασιούχων να ικανοποιούν τις πιέσεις της βάσης.

Αυτή τη φορά όμως, βάζει ένα ακόμα πιο δύσκολο στοίχημα. Τι τους χώριζε;

Με την τακτική αυτή φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση.

Διότι σκαλίζει τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που μας ταλανίζουν σήμερα (και θα μας απειλούν αύριο) ως έθνος και ως κοινωνία. Υπήρχαν και άλλα θρησκευτικά κέντρα εκτός από την Ιερουσαλήμ;

Να ομιλούμε για ΔΕΚΟ υπερχρεωμένες, που επιβαρύνουν σημαντικά τον ούτως ή άλλως ασθμαίνοντα κρατικό προϋπολογισμό, καθώς οι ζημίες τους ανέρχονται στο ποσό των 274 εκατ. ευρώ (ρεπορτάζ στη σελίδα 41), ενώ ερωτηματικά διατυπώνονται και ως τις προοπτικές επιβίωσής τους, τη στιγμή μάλιστα που τα μονοπωλιακά καθεστώτα, στα οποία γιγαντώθηκαν (στην πλάτη βεβαίως των καταναλωτών), εκ των πραγμάτων εκλείπουν σταδιακά.

Και τα σκαλίζει τόσο βαθιά και καίρια, ώστε σχεδόν προκαλεί δυσφορία στον αναγνώστη.

α. Ο Ναός ήταν χτισμένος πάνω στο πλάτωμα ενός λόφου της αγίας πόλης, σε υψόμετρο περίπου 750 μ.

Οι χθεσινές αποφάσεις της διυπουργικής επιτροπής, οι οποίες αποσκοπούν στον περιορισμό της σπατάλης στο δημόσιο τομέα, θα έλεγε κανείς ότι διακρίνονται από καλές προθέσεις.

Στο καινούργιο, τρίτο, μυθιστόρημά του όλα ξεκινούν αρκετά χρόνια μετά το 2004, όταν ένα μαχητικό αεροσκάφος πετά με ιλιγγιώδη ταχύτητα ξυστά πάνω από τον Παρθενώνα που… τον έχουμε σενιάρει σαν μπιμπελό, με γύψινες και τσιμεντένιες προσθήκες και χρωματάκια, να μοιάζει με την ιδανική του εικόνα. Πρόκειται όμως για τον Τρίτο Ναό.

Τα όρια των απολαβών των προέδρων δεν θα ξεπερνούν τα 5.000 ευρώ, άρα εκλείπει η πρόκληση των παχυλών αμοιβών, ενώ στα θετικά εγγράφεται η κατάρτιση του χάρτη των υποχρεώσεων των ΔΕΚΟ προς τους πολίτες.

Η βέβηλη πτήση προκαλεί τέτοιους κραδασμούς, που αποκαλύπτονται όλα τα μπαλώματα. Η προϊστορία του είναι η εξής:

Ακόμη, οι υπουργοί πρέπει να συγκεντρώσουν τα οικονομικά στοιχεία των επιχειρήσεων, για να λάβουν τις αποφάσεις τους.

Και οι κίονες του ναού, που είχαν επίτηδες στοιχηθεί λοξά για να δείχνουν ίσιοι στο μάτι, ισιώνουν.

• Ο πρώτος Ναός είχε χτιστεί το 962 - 955 π.Χ. από τον βασιλιά Σολομώντα.

Τα στοιχεία αυτά βεβαίως και υπάρχουν.

Άρα δείχνουν κυρτοί, οπότε, (το εύρημα είναι ευφυέστατο), θα έπρεπε να τους ξαναστραβώσουμε!

Το 587 π.Χ. τον κατέστρεψαν οι Βαβυλώνιοι και πήραν μαζί τους πολλούς αιχμαλώτους.

Οι ισολογισμοί των επιχειρήσεων δημοσιεύονται και αλίμονο αν τώρα περιμένουν οι υπουργοί να συλλέξουν την πληροφόρηση.

Οι Τούρκοι φυσικά αρνούνται οποιαδήποτε ανάμειξη στο γεγονός, παρ' ότι τις ίδιες ημέρες είχαν προβεί σε μια επίδειξη δύναμης αποβιβάζοντας καταδρομείς στην Κω.

• Ο δεύτερος Ναός ανοικοδομήθηκε το 515 π.Χ., όταν ο Πέρσης βασιλιάς Κύρος κυρίεψε τη Βαβυλώνα και επέτρεψε να επιστρέψουν οι Ισραηλίτες στην πατρίδα τους. Αυτό που χρειάζεται, για να σταματήσει να φορτώνεται στην πλάτη του ο πολίτης τις επιλογές των κυβερνώντων, είναι η πολιτική βούληση.

Η διεθνής κοινότητα μένει απαθής.

• Ο τρίτος Ναός.

Το πλαίσιο καθορίστηκε.

Ο στρατός έχει εκτεθεί, οι Ελληναράδες ξεσαλώνουν, τα ΜΜΕ αναλαμβάνουν ρόλο εισαγγελέα γενικώς, το κοινό είναι αγανακτισμένο και σε σύγχυση.

Πρόκειται για ριζική ανακαίνιση, αρχιτεκτονική μετατροπή, επέκταση και διακόσμηση του δεύτερου Ναού.

Θα περιμένουμε να δούμε και την εφαρμογή του.

Και πάνω στον Παρθενώνα, αρχαιολόγοι, συντηρητές, εργάτες, στρατιώτες-φύλακες, συγκρούονται μεταξύ τους με αφορμή την αποκατάσταση των ζημιών.

Το τεράστιο αυτό έργο το ξεκίνησε το 20 π.Χ. ο βασιλιάς Ηρώδης ο Μέγας.

Από τη μια είναι οι «Έλληνες εξ Ελλήνων» (οι νεολογισμοί του Γκουρογιάννη είναι χαρακτηριστικοί για τα ζητήματα που θέτει) και από την άλλη οι «αλλοεθνείς ομογενείς», τα «εγγονάκια του Αλή Πασά» που έχουν πια βγάλει ελληνικά Πανεπιστήμια, ελληνικές Στρατιωτικές Σχολές, σώζουν τα αρχαία μάρμαρα αλλά και διεκδικούν δικαίωμα στην αρχαία κληρονομιά, χωρίς ωστόσο να έχουν ακόμα αναπτύξει ελληνική συνείδηση.

Οι πιο ουσιαστικές εργασίες έγιναν στα πρώτα 10 χρόνια.

Και πώς να την αναπτύξουν όταν οι «εξ Ελλήνων» διαρκώς τούς ξεχωρίζουν…

Η πλατεία του Ναού διπλασιάστηκε.

Ο τραυματισμένος Παρθενώνας - και τα προβλήματα που θέτει η αποκατάστασή του (ο συγγραφέας τα γνωρίζει λεπτομερώς) -, είναι μια αλληγορία για τη γεμάτη ρωγμές, πια, ελληνική ταυτότητα.

Οι διαστάσεις του ήταν: 480 μ. μήκος και 300 μ. πλάτος.

Όπως στην αναστήλωση του μνημείου το στοίχημα είναι να επιτευχθεί ξανά η οπτική ευθεία αντί της γεωμετρικής, έτσι και στην καινούργια Ελλάδα, το σημαντικό δεν είναι πια να είσαι Έλληνας αλλά να νιώθεις Έλληνας κι ας μην έχεις ελληνική καταγωγή.

Ενώ τα έργα προχωρούσαν, η λατρεία γινόταν κανονικά.

Το «μνημείο χρειάζεται εντατική ψυχοθεραπεία», λέει χαρακτηριστικά ένας αιρετικός αρχαιολόγος (που θυμίζει τον Μανώλη Κορρέ), εννοώντας ότι ο Παρθενώνας χρειάζεται ένα νέο νόημα.

Για την ολοκλήρωση του έργου χρειάστηκαν 85 χρόνια! (20 π.Χ.-65 μ.Χ).

Όπως καινούργιο νόημα χρειάζεται και η ελληνική ταυτότητα, από τη στιγμή που το νέο αίμα των μεταναστών κόβει τη μαγιονέζα των εθνικών μας φαντασιώσεων και διαμορφώνει μια νέα κατάσταση.

Το τραγικό είναι ότι 5 χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 70 μ.Χ., οι Ρωμαίοι λεηλάτησαν, έκαψαν και κατεδάφισαν τον Ναό στη διάρκεια επανάστασης του λαού (66 - 72 μ.Χ). Αυτή η νέα κατάσταση πρωταγωνιστεί τελικά στη «Βέβηλη Πτήση» και όχι οι επιμέρους ήρωες, που είναι καθημερινοί άνθρωποι, φορείς συγκρουόμενων επιχειρημάτων.

Ο Ναός της Ιερουσαλήμ όπως τον ανακαίνισε ο Ηρώδης (από νοτιοδυτικά) Α. Το Ιερό του Ναού με τις αυλές του για τους Ισραηλίτες Β. Η τεράστια αυλή για τους ειδωλολάτρες με ανοιχτές αίθουσες και κίονες στην πρόσοψη Γ. Το φρούριο Αντωνία στα ΒΔ αυτού στεγαζόταν η ρωμαϊκή φρουρά Δ. Κλιμακοστάσιο ανόδου προς τις πύλες του Ναού από τη νότια πλευρά Ε. Η "Βασιλική αίθουσα" με τις κιονοσειρές

Είναι μάλιστα τόσο ισχυρά και πειστικά τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών (φαίνεται ότι ο Γκουρογιάννης είναι δικηγόρος), που ο αναγνώστης παγιδεύεται:

β. Παρατηρώντας τα δύο διαγράμματα του Ναού έχουμε μια σαφή εικόνα του.

Τι φαίνεται και τι είναι προοδευτικό, τι αντιδραστικό;

Μερικές ακόμα διευκρινίσεις:

Τι είναι ξενοφοβικό, τι όχι;

• Το Ιερό (ο κυρίως Ναός) έμοιαζε με ορθογώνιο φρούριο με κατεύθυνση από τη Δύση προς την Ανατολή.

Ποια είναι η ευθεία, ποια η απόκλιση;

• Η αυλή των ειδωλολατρών (των "εθνικών") είχε τεράστια έκταση.

Τι είναι νοσηρό, τι υγιές;

• Η αυλή των γυναικών ήταν ευρύχωρη.

Ο Ηπειρώτης συγγραφέας μάς ξεβολεύει, ακροβατώντας στην κόψη του ξυραφιού.

Δεν προοριζόταν μόνο για γυναίκες αλλά και για κάθε Ισραηλίτη.

Αυτή τη φορά έχει εγκαταλείψει τη γλώσσα του μαγικού ρεαλισμού που τον ξεχώριζε και έχει υιοθετήσει μια γλώσσα σαρκαστική και ειρωνική, που την τραβά μέχρι τα άκρα, μέχρι την αμφισημία, ρισκάροντας ακόμα και να κατηγορηθεί για εθνικιστικά ολισθήματα.

• Η αυλή των ανδρών ήταν πολύ στενός χώρος.

Πετυχαίνει, ωστόσο, τον σκοπό του: μέσα από διαλόγους σαν μαχαιριές και γρήγορη, σφιχτή πλοκή προκαλεί έναν ουσιαστικό προβληματισμό για να καταλήξει στην άποψη ότι ερήμην νόμων, ρυθμίσεων, κυρώσεων, προπαγάνδας κ.λπ. η ζωή θα βρει μόνη της τον δρόμο της.

γ. Στον ειδικό χώρο των θυσιών προσφέρονταν από τους ιερείς πρωί και απόγευμα θυσίες ζώων.

«Η Ιστορία γράφεται με σπέρμα», όπως λέει μια ηρωίδα, όταν όλο το συνεργείο ξαναβρίσκεται σε έναν μεικτό γάμο…

Πολυάριθμοι ιερείς και λευίτες φρόντιζαν για την καλύτερη τέλεση της λατρείας. Φορούσαν ειδική λευκή ενδυμασία, σύμβολο καθαρότητας. Από σεβασμό προς την ιερότητα του Ναού κυκλοφορούσαν ξυπόλητοι.

δ. Οι πιστοί και οι προσκυνητές τι έκαναν στον Ναό; Προσεύχονταν, έψελναν, χόρευαν θρησκευτικούς χορούς. Πρόσφεραν θυσίες ζώων και καρπών, άκουγαν μουσικά όργανα και τύμπανα. Έλεγαν τα προβλήματα και τα βάσανά τους στους ιερείς, οι οποίοι τους άκουγαν με προσοχή και συμπάθεια και τους συμβούλευαν. Κάθονταν, έτρωγαν από τα ψητά των θυσιών, έπιναν κρασί κ.ά.

ε. Οι ευσεβείς Ισραηλίτες τι σκέφτονταν και τι αισθάνονταν για τον Ναό; Τον Ναό και όλον τον γύρω χώρο του τα θεωρούσαν και τα ζούσαν ως κατοικητήριο του Θεού (δηλ. Κάτοψη του Ναού κατοικία, σπίτι του Θεού). Κατεξοχήν ήταν γι' αυτούς ο τόπος που διάλεξε ο ίδιος ο Θεός για να κατοικήσει ανάμεσα στους ανθρώπους· ένα κομμάτι του ουρανού, που ακουμπούσε στη γη. Όνειρο και επιθυμία κάθε Ισραηλίτη ήταν να βρεθεί μια φορά τουλάχιστον στη ζωή του στον Ναό αυτόν και να συμμετάσχει στις λατρευτικές εκδηλώσεις που γίνονταν εκεί.