Με αισιοδοξία και διεκδίκηση Μαθήματα μάνατζμεντ και… βιολογίας

Οι δυναστείες των Τσιν και Χαν. Συμμετοχή στην οικονομική ζωή του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου.

Οι γιορτές τελείωσαν.

Όταν ένα βιβλίο που γράφεται από ανώτατο διευθυντικό στέλεχος μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας φιλοξενεί ονόματα φιλοσόφων, μαρξιστών ιστορικών, ποιητών, ψυχολόγων και ψυχαναλυτών (όπως οι Sartre, Βraudel, Μachado, Ρiaget, Winnicott ), δεν μπορεί παρά να προκαλεί την περιέργεια ή να γεννά καχυποψία

Στις συγκρούσεις μεταξύ των φεουδαρχών-ηγεμόνων έδωσε τέλος η άνοδος της δυναστείας των Τσιν, η οποία κυβέρνησε για χρονικό διάστημα περίπου είκοσι χρόνων στα τέλη του 3ου αι. π.Χ. Μια αισιόδοξη νότα, που επιβάλλεται από το πνεύμα των ημερών, καλό είναι να διατηρηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ

(221-207 π.Χ.). Αισιοδοξία με γνώση, αλλά και διάθεση διεκδίκησης χρειάζεται στις μέρες μας.

Πράγματι, το βιβλίο του Arie de Geus, που σταδιοδρόμησε επί 38 χρόνια στη Royal Dutch/Shell, κεντρίζει πολλαπλώς τον αναγνώστη: διότι αποτελεί απόσταγμα εμπειρίας και στοχασμού, αλλά και, υποπτεύομαι, μιας εντελώς κατανοητής ανθρώπινης ανάγκης έκφρασης του συγγραφέα.

Στην εξουσία τους διαδέχτηκαν οι Χαν, οι οποίοι κυβέρνησαν για τέσσερις αιώνες (206 π.Χ.-220 μ.Χ.) και ένωσαν πολιτικά την Κίνα. Τα μεγάλα και μικρά προβλήματα μπορούν να βρουν το δρόμο της λύσης και της δικαίωσης, αν τη γκρίνια και τη μιζέρια διαδεχθούν η διάθεση για συνεργασία, η αλληλεγγύη των φορέων, η δυνατή αντίληψη ότι η αθλητική Θεσσαλονίκη έχει πολλά θέματα να αντιμετωπίσει και η επιτυχής υλοποίησή τους εξαρτάται, από το αν είμαστε όλοι μαζί, ανεξάρτητα από το χώρο που ανήκει ο καθένας.

Στις διακόσιες σελίδες ο συνταξιούχος πλέον μάνατζερ ξεσπάει, ξεσπαθώνει, ίσως και να ξεδίνει.

Στην εποχή τους η Κίνα έγινε μια μεγάλη αυτοκρατορία, εφάμιλλη της ρωμαϊκής στη Δύση, και ο κινέζικος πολιτισμός εξαπλώθηκε έξω από τα όρια της αυτοκρατορίας, σε γειτονικούς λαούς.

ΠΕΡΑΝ του σχεδιασμού της Πολιτείας, στο θέμα των υποδομών, τη χρονιά αυτή απαιτείται άμεση λύση πριν από την εκπνοή του 2006 σε τέσσερα χρονίζοντα θέματα.

«Business;

Ο Κομφουκισμός αναγνωρίστηκε ως επίσημη θρησκεία του κράτους, ενώ ο Βουδισμός έγινε γνωστός για πρώτη φορά στη χώρα.

Το γήπεδο του Ηρακλή, το γήπεδο ρίψεων που πρέπει να επανέλθει στον φυσικό του χώρο, εντός του Καυταντζογλείου δηλαδή, το ''ξεμπλοκάρισμα'' του κλειστού σταδίου της Πολίχνης και η ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων στη Μίκρα.

Management;

Η οικονομία αναπτύχθηκε και έγιναν σημαντικά έργα, όπως ένα ανάχωμα κατά μήκος των βορείων συνόρων, πάνω στο οποίο αργότερα οικοδομήθηκε το μεγάλο Σινικό τείχος.

Έργα που θα δώσουν μια απαραίτητη ώθηση στον αθλητισμό της πόλης.

Πιφ-πιφ.

Παράλληλα οι τέχνες γνώρισαν μεγάλη ακμή και το εξαγωγικό εμπόριο έφερε πλησιέστερα τη μακρινή Κίνα με τους λαούς της Μεσογείου.

ΣΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ επίπεδο η Θεσσαλονίκη δεν αντέχει άλλη χρονιά σαν την περσινή. Παρακατιανά πράγματα!

Οστό οστεομαντίας με επιγραφές (1400-1200 π.Χ.)

Η διοικητική ανάσταση του Ηρακλή, η επάνοδος του Άρη στη μεγάλη κατηγορία, και η αγωνιστική άνοδος των ομάδων της πόλης σ' όλα τα τμήματα είναι θέματα που πρέπει να απασχολήσουν τους φορείς της πόλης. Δεν είναι για μένα αυτά». Ο «δρόμος τον μεταξιού» δεν ήταν ένας απλός οδικός άξονας που εξυπηρετούσε τη μεταφορά των μεταξωτών. Και στο μπάσκετ, επιτέλους, ο ρόλος που αρμόζει στις ομάδες της Θεσσαλονίκης είναι πρωταγωνιστικός και δεν λογίζονται ο ΠΑΟΚ και ο Ηρακλής στη βαθμολογική θέση που βρίσκονται σήμερα. Μέσα στη στενόμυαλη ανοιχτομυαλοσύνη μου, θα αντιπαρερχόμουν το εν λόγω βιβλίο αν δεν μου το επισήμαινε ένας φίλος και συνάδελφος οικονομολόγος. Ήταν ένα δίκτυο εμπορίου μεγάλων αποστάσεων που δημιουργήθηκε ανάμεσα στην Κίνα και τη Δύση.

ΚΡΑΤΩ, λοιπόν, την πρόταση γνωστού αθλητικού συντάκτη στον ''αέρα'', κατά τη διάρκεια μιας «ζωντανής» ραδιοφωνικής συνέντευξης, να συγκροτήσουμε ένα μεγάλο φόρουμ διαλόγου με τους φορείς της πόλης για όλα τα θέματα.

Διότι στα μάτια μου, οι ασχολούμενοι με τη διοίκηση επιχειρήσεων δεν ενδιαφέρονται να εμβαθύνουν στο οικονομικό γίγνεσθαι, αλλά να βγάλουν λεφτά. Διέσχιζε τις ασιατικές στέπες και τις έρημους, συνδέοντας την Κίνα με τις ακτές της Μεσογείου και την Ευρώπη.

Το μουσείο Αθλητισμού στη διάθεσή σας.

Ή, για την ακρίβεια, ενδιαφέρονται να το κατανοήσουν, στον βαθμό που αυτό τους βοηθάει να βγάλουν λεφτά. Μεγάλος αριθμός καραβανιών περνούσε στις ασιατικές αγορές των οάσεων και κατέληγε στα λιμάνια και στις μεγαλουπόλεις της δυτικής Ασίας.

Εν αναμονή, λοιπόν. Έχοντας θητεύσει στην ακαδημαϊκή μικρο-οικονομία, με τις καμπύλες προσφοράς και ζήτησης και τα υποδείγματα συμπεριφοράς των διαφόρων αγορών, αλλά και στη μαρξιστική πολιτική οικονομία, δεν μπορούσα παρά να βλέπω με καχυποψία έναν συνταξιούχο μάνατζερ πολυεθνικής εταιρείας.

Σήμερα γνωρίζουμε από τις ανασκαφές του Κεραμεικού στην Αθήνα ότι κινέζικα μεταξωτά ήταν σε χρήση στη Δύση από τα μέσα του 6ου αι. π.Χ.

Καλή σας χρονιά Ωστόσο, αυτή η διαφορετική ματιά, η εκ των έσω, στον κόσμο των επιχειρήσεων έχει ενδιαφέρον - αν και θα ήταν προτιμότερο ένα πιο σύντομο και συνεκτικό κείμενο, χωρίς τόσους πλατειασμούς και επαναλήψεις.

Ορειχάλκινοι καθρέφτες της εποχής των Χαν βρέθηκαν στην Ουκρανία και μεταξωτά υφάσματα σε τάφους πλουσίων στην ελληνική αποικία του Παντικάπαιου στον Εύξεινο Πόντο.

Κατά τον συγγραφέα, μια εταιρεία είναι ένας ζωντανός οργανισμός (μας το υπενθυμίζει δεκάδες φορές): απασχολεί ανθρώπους οι οποίοι έχουν γνώσεις, μαθαίνουν και τις εμπλουτίζουν στην πορεία.

Την ίδια εποχή φαίνεται ότι τα μεταξωτά δεν αποστέλλονταν μόνο για λόγους εμπορικούς αλλά και για την εξαγορά των νομαδικών φυλών που απειλούσαν τα σύνορα του κράτους.

Ο δε στόχος της επιβίωσης μιας επιχείρησης αντιτίθεται στη στενή βραχυπρόθεσμη κερδοφορία.

Λίγο αργότερα, το μετάξι έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές στους Ρωμαίους.

Με άλλα λόγια, το βιβλίο υπονομεύει την απλουστευτική αντίληψη της νεοκλασικής μικροοικονομίας όπου η εταιρεία δεν κάνει τίποτε άλλο (και δεν πρέπει να κάνει τίποτε άλλο) από το να μεγιστοποιεί τα κέρδη της.

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος σε επιστολή του, που έχει σωθεί, παραπονιόταν για τη σπατάλη και την υπερβολική χρησιμοποίηση του καινούργιου υλικού από τους συμπατριώτες του.

Τίθεται δηλαδή το θεμελιώδες ερώτημα του χρονικού ορίζοντα:

Ωστόσο, μέσω του δρόμου του μεταξιού στέλνονταν στη Δύση και άλλα προϊόντα, όπως μπαχαρικά, γούνες, λάκκες, ορειχάλκινα έργα μικροτεχνίας και όπλα.

Ποια κέρδη;

Τα αγαθά όμως που ακολουθούσαν την αντίστροφη πορεία για να καταλήξουν στην Κίνα από τη Δύση είναι ακόμη άγνωστα.

Τα φετινά, της ερχόμενης πενταετίας, δεκαετίας ή σε ένα ακόμα μεγαλύτερο βάθος χρόνου;

Είναι πιθανόν στα εμπορεύσιμα αγαθά να περιλαμβάνονταν χρυσά και ασημένια νομίσματα, πολύτιμοι λίθοι, ελεφαντόδοντο, γυάλινα δοχεία βιοτεχνικής παραγωγής κ.ά.

Βασιζόμενος σε έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από την ίδια τη Shell και είχε ως αντικείμενο τη βιωσιμότητα των μεγάλων επιχειρήσεων, ο Ολλανδός συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι επιτυχημένες εταιρείες (δηλαδή αυτές που επέζησαν για δεκαετίες ή και αιώνες) κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις αλλαγές του περιβάλλοντός τους χάρη σε μια βιολογικού τύπου προσαρμοστικότητα και ικανότητα μάθησης, αφομοίωσης, αλλά και πρόβλεψης.

2. Οι εμπορικές επαφές των Ρωμαίων με τους Ινδούς, τους Κινέζους και άλλους λαούς της Ασίας α. Και οι επαφές με την Άπω Ανατολή έγιναν πιο πυκνές. Οι αυτοκράτορες Τραϊανός, Αδριανός, Αντωνίνος Ευσεβής δέχθηκαν ινδικές πρεσβείες. Ινδοί έμποροι έφθασαν στην Αίγυπτο και Έλληνες της Αιγύπτου ταξίδευαν ως τις Ινδίες. Πλοία Ρωμαίων υπηκόων προχώρησαν ως τη Σουμάτρα, την Ινδοκίνα. Από εκεί ήταν δυνατή η προσέγγιση της Κίνας διά ξηράς. Με την Κίνα επικοινώνησαν και διά μέσου των στεππών της Ευρασίας και του Τουρκεστάν. Οι άμεσες εμπορικές συναλλαγές με τη σινική αυτοκρατορία άρχισαν επί Μάρκου Αυρηλίου. Οι βορειοδυτικές επαρχίες της αυτοκρατορίας πραγματοποιούσαν επαφές με τα φύλα της κεντρικής Ευρώπης. Μιχ. Σακελλαρίου, ΙΕΕ, τ. ΣΤ, σ. 101. β. Ο Τραϊανός απομακρύνθηκε από την πολιτική του Αυγούστου για να επιχειρήσει νέα κατάκτηση πέρα από τον Ευφράτη, της οποίας οι στόχοι φαίνεται ότι ήταν οικονομικοί. Ήταν πραγματικά η εποχή κατά την οποία μόλις είχε ανοιχθεί η διηπειρωτική οδός του μεταξιού μέσω της κεντρικής Ασίας, που απέδιδε ηυξημένη εμπορική σημασία στις περιοχές του Περσικού κόλπου και στις κοιλάδες του Ευφράτη και του Τίγρητος. Γύρω στο 100 μ.Χ., για πρώτη φορά, οι πράκτορες ενός Ελληνορρωμαίου εμπόρου συνάντησαν στον «λίθινο πύργο», προς Β. του Παμίρ, τους Κινέζους εμπόρους. Εξ άλλου, αφότου άρχισαν να ενοχλούνται από τον ανταγωνισμό των εμπορικών πλοίων της Αλεξανδρείας στην περιοχή της Ερυθράς θάλασσας, οι Ναβαταίοι δεν παρέλειψαν να εμπορεύονται στους δρόμους που οδηγούσαν στον μυχό του Περσικού κόλπου. J-P. Ray Coquais, ΙΕΕ, τ. ΣΤ, σ. 284.

(Τα κομμάτια που αναφέρονται στην ανάγκη της ανθρωπότητας - και ειδικότερα των επιχειρήσεων - για πρόβλεψη του μέλλοντος είναι εξόχως ζωντανά και διαφωτιστικά). Ήδη τον 2ο αι. μ.Χ. είχαν παγιωθεί πολλά από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του κινέζικου πολιτισμού. Το κείμενο διαπνέεται από ένα είδος δαρβινικής προσέγγισης, απόρροια της οποίας είναι μια ανθρωποκεντρική ματιά όπου το λεγόμενο «ανθρώπινο κεφάλαιο» παίζει εξέχοντα ρόλο και, ως εκ τούτου, πρέπει να αντιμετωπίζεται με τη δέουσα προσοχή. Η Κίνα ήταν πλέον μια εθνική και πολιτιστική οντότητα στον κόσμο. Όλα αυτά δίνονται με μια γενναία δόση γλαφυρότητας, αλλά και φλυαρίας: μεταφορές, παραλληλισμοί, παντοειδείς παραβολές. Η ηθική του Κομφουκισμού, η κοινωνική δομή φεουδαρχικού τύπου, η γραφή, η τέχνη και η τεχνική δεινότητα που αργότερα θα οδηγήσει σε πολλές εφευρέσεις, θα καταστήσουν τους Κινέζους δεσπόζουσα πολιτιστική δύναμη όχι μόνο στην Ασία αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα. Δημογραφικοί όροι όπως «παιδική θνησιμότητα» και «φυσικός μέσος όρος ζωής» για τις επιχειρήσεις. Μεταφορές από την κηπουρική (κλάδεμα τριανταφυλλιάς). Έννοιες όπως μικρόβια, μολύνσεις και παράσιτα για να περιγραφεί η εσωτερική δυναμική των εταιρειών και οι κίνδυνοι από τις εξαγορές ή συγχωνεύσεις.

Οι συγκεκριμένες πληροφορίες και τα παραδείγματα εντάσσονται στα ισχυρά σημεία του βιβλίου. Οι εμπειρίες της Shell στη Βραζιλία μέσα στο περιβάλλον μιας καχύποπτης κοινής γνώμης που απεχθανόταν τις πολυεθνικές, ή στη Νότιο Αφρική, μεσούντος του απαρτχάιντ, ή στην επαναστατική Αγκόλα και Αιθιοπία της δεκαετίας του 1970, είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικές: δείχνουν πώς σκέφτονται και αποφασίζουν τα ανώτατα κλιμάκια των πολυεθνικών εταιρειών.

Τέλος, στο βιβλίο παρεισφρέει η δύσκολη σχέση και ένταση ανάμεσα στους μάνατζερ και τους μετόχους των επιχειρήσεων: σημείο των καιρών. Πλανάται όμως, κατ' εμέ, και κάποιο άλλο φάντασμα που παραδόξως δεν κατονομάζεται: αυτό του Joseph Schumpeter, επινοητή του εύγλωττου όρου «δημιουργική καταστροφή», o οποίος περιγράφει την αέναη καπιταλιστική διαδικασία καταστροφής ολόκληρων κλάδων και θανάτωσης επιχειρήσεων που οδηγεί στη γέννηση άλλων, τεχνολογικά πιο σύγχρονων. Ο Α. de Geus δίνει την εντύπωση ότι αντιπαλεύει (ή πάντως προσπαθεί να εσωτερικεύσει) αυτήν ακριβώς τη νομοτέλεια, διερευνώντας τρόπους προσαρμογής των εταιρειών στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με σκοπό την επιβίωσή τους.

«ΓΙΑΤΙ ΦΥΓΑΤΕ;»

«Είσαστε δειλοί» είπε ο στρατηγός επαναστάτης, «φύγατε από τη χώρα».

«Και βέβαια» τού απάντησα. «Κινδύνευαν οι άνθρωποί μας. Όταν εισβάλατε πυροβολώντας στην πρωτεύουσα, Λουάντα, ήμασταν αναγκασμένοι να φύγουμε». «Μπορεί», είπε, «αλλά είσαστε η Shell. Είσαστε μεγάλοι, ό,τι κάνετε γίνεται γνωστό. Κυρίως όμως δεν πρέπει να κάνετε πολιτική. Φεύγοντας, δώσατε το εναρκτήριο λάκτισμα για μια γενική φυγή από την Αγκόλα». Ήταν αλήθεια. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε ένα τεράστιο κύμα επιστροφής από την Αγκόλα στη Λισαβώνα. Από τη στιγμή που έφυγε η Shell, όποιος είχε πορτογαλικό διαβατήριο ήθελε να φύγει. Μέσα σε μια νύχτα, η μεσαία τάξη της Αγκόλα εξαφανίστηκε.