Η φωτογραφία του 30χρονου Σίμου Σεϊσίδη. Η εισαγγελέας πρωτοδικών Αθηνών άσκησε χθες διώξεις τόσο εναντίον του όσο και κατά του 28χρονου Γ. Δημητράκη, που τραυματίστηκε στη ληστεία. ΑΠΕ/ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ

ΘΕΑΤΡΟ

3. Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ: ΜΙΑ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ

Η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα τη φωτογραφία του 30χρονου Σ. Σεϊσίδη

Η πάλη των τάξεων με φραμπαλάδες

Ολιγαρχικές κυβερνήσεις

Καταζητείται!

Είχα δει την πρώτη παράσταση στην Ελλάδα της "Τρελής του Σαγιό" του Ζιροντού, όταν την ανέβασε στο Εθνικό Θέατρο ο Μινωτής που πρωταγωνιστούσε μαζί με την Παξινού, το 1966

Οι Σπαρτιάτες είχαν κηρύξει τον πόλεμο εναντίον της Αθήνας με το σύνθημα της απελευθέρωσης των ελληνικών πόλεων από τον αθηναϊκό ζυγό.

Ποινικές διώξεις εναντίον του 28χρονου Γιάννη Δημητράκη, που τραυματίστηκε στη ληστεία της Εθνικής Τράπεζας στην Αθήνα, και εναντίον του 30χρονου Συμεών Σεϊσίδη, ο οποίος καταζητείται, άσκησε χθες η εισαγγελέας πρωτοδικών Αθηνών Ελένη Ράικου.

ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

Όμως αυτό διαψεύστηκε μετά την πτώση της Αθήνας.

Η δίωξη, η οποία στρέφεται και κατά παντός άλλου υπευθύνου, αφορά ληστεία από κοινού, απόπειρα ανθρωποκτονίας, παράνομη οπλοφορία και οπλοχρησία, δεν περιλαμβάνει δηλαδή κατηγορίες που εμπίπτουν στο νόμο κατά του οργανωμένου εγκλήματος.

Ο Μίμης Χρυσομάλλης και η Τζέσυ Παπουτσή σε σκηνή από την παράσταση "Η τρελή του Σαγιό"

Οι Σπαρτιάτες, με τη συμπαράσταση των Περσών, υποστήριξαν τα ολιγαρχικά κόμματα στις πόλεις, τοποθέτησαν φρουρά σ' αυτές με επικεφαλής έναν Σπαρτιάτη αρμοστή και επέβαλαν φόρους.

Τη δικογραφία για την υπόθεση της αιματηρής ληστείας και της ένοπλης συμπλοκής στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας την περασμένη Δευτέρα στο κέντρο της Αθήνας διαβίβασε στην κ. Ράικου ο προϊστάμενος της εισαγγελίας πρωτοδικών Δημήτρης Παπαγγελόπουλος.

Δεν έμεινε από εκείνη την παράσταση ούτε καν η Παξινού.

Ο τακτικός ανακριτής Μανώλης Φουκαράκης μετέβη χθες βράδυ στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο, προκειμένου να απαγγείλει το κατηγορητήριο σε βάρος του Γιάννη Δημητράκη, καθώς εκδόθηκε ένταλμα σύλληψής του.

Έμεινε μονάχα ο μονόλογος του Ρακοσυλλέκτη του Μινωτή, ως ένα κατόρθωμα εξπρεσιονιστικής υποκριτικής.

Η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφία του Σεϊσίδη, σε βάρος του οποίου έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψης και καταζητείται, καθώς από τα μέχρι τώρα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει συμμετοχή του στη ληστεία.

Το 1982, που το ανέβασε για το ΚΘΒΕ ο Βουτσινάς, έγραψα ό,τι ακολουθεί και δεν έχω να προσθέσω τίποτε άλλο:

Ο Σεϊσίδης έχει απασχολήσει τις αρχές στο παρελθόν και έχει κατηγορηθεί για εμπρησμούς αυτοκινήτων το 1994 και το 1995, είχε συλληφθεί το Νοέμβριο του 1995 με τους 500 για συμμετοχή στα επεισόδια του Πολυτεχνείου και το 2000 για συμμετοχή σε ένοπλη ληστεία τράπεζας στη Νέα Χαλκηδόνα, για την οποία όμως αθωώθηκε στο εφετείο.

"Πόσο γρήγορα παλιώνουν κάποια θεατρικά κείμενα που κάποτε εκπυρσοκρότησαν σαν βεγγαλικά και για λίγο καιρό φάνταζαν σαν αληθινά αστέρια.

Προσαγωγή 25χρονου

Κάποτε και από αξιόλογους ανθρώπους που με φειδώ μετράνε τα λόγια τους, ο Ζιροντού θεωρήθηκε το μεγάλο ταλέντο του θεάτρου κατά τον Μεσοπόλεμο.

Χθες το πρωί προσήχθη στη γενική αστυνομική διεύθυνση Αττικής ένας 25χρονος φοιτητής του Πολυτεχνείου, φίλος του Γιάννη Δημητράκη, ο οποίος εντοπίστηκε έξω από υποκατάστημα τράπεζας στην περιοχή του Γκύζη, απ' όπου προσήχθη.

Ήταν οι ίδιοι άνθρωποι που λησμονούσαν τον Λόρκα και τον Μπρεχτ, για να αναφέρω ποιητές της ίδιας περιόδου που μεταπολεμικά πήραν τη θέση που τους άξιζε στο παγκόσμιο δραματολόγιο.

Λίγο νωρίτερα ο 25χρονος είχε μιλήσει στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha, όπου παραδέχτηκε ότι συναναστρέφεται τον Γιάννη Δημητράκη.

Τότε άρχισε να υποχωρεί η χρυσόσκονη του Ζιροντού, ακόμη και του Ανούιγ.

Αρνήθηκε όμως κάθε συμμετοχή στη ληστεία και υποστήριξε πως επιχειρείται ποινικοποίηση της φιλικής σχέσης του με τον 28χρονο ληστή.

Ο Ζιροντού είναι δημιούργημα (και φοβάμαι και θύμα) ενός μεγάλου θεατράνθρωπου· του Ζουβέ.

Το Μάιο του 2003 είχε προσαχθεί στην Ασφάλεια για πρόκληση επεισοδίων στο κέντρο της Αθήνας και, σύμφωνα με πληροφορίες, ανήκει ιδεολογικά στον αντιεξουσιαστικό χώρο.

Εκείνος ώθησε τον Ζιροντού, σαρανταπεντάρη πια, να γράψει θέατρο.

Είναι παλιά συνήθεια στη Γαλλία οι θεατρίνοι να γίνονται αποκλειστικοί προστάτες των συγγραφέων. Ο Ζιροντού είχε έμμονες ιδέες, ένα γλαφυρό δαντελένιο γράψιμο και απαστράπτον γαλατικό πνεύμα. Πολύ θέατρο δεν φαίνεται να ήξερε, δηλαδή αγνοούσε την τεχνική, το σανίδι, το τέχνασμα και τις θεατρικές μηχανές. Σε όλα τα έργα του λείπει αυτό που λέμε θεατρική δράση· δεν εννοώ την περιπέτεια ούτε την περίπλοκη ίντριγκα. Εννοώ εκείνη την εξυπνάδα, τη σπίθα που έχουν ακόμη και οι συγγραφείς του βουλεβάρτου ν' αδράχνουν ένα πρόσωπο και να του φυσάνε ζωή. Δεν είχε ούτε τα μεγάλα ποιητικά φτερά, την εσωτερική δόνηση που διαθέτουν τα ποιητικά έργα του Κλοντέλ. Δεν είχε καν την αγωνία, έστω την ιδιορρυθμία του Μοντερλάν.

Ήταν ένας ευχάριστος θεατρικός "κοζέρ" που ήξερε να ισορροπεί, άλλοτε χαριτωμένα, άλλοτε μελαγχολικά, πάνω στο τεντωμένο σκοινί, αλλά φροντίζοντας να έχει πάντα από κάτω το δίχτυ ασφαλείας. Κι αυτό το δίχτυ ασφαλείας ήταν γι' αυτόν οι γνωστοί μύθοι. Ας θυμηθούμε τα γνωστότερα έργα του: Ο "Αμφιτρύων 38" δεν είναι τίποτα άλλο από την 38η διασκευή του ομώνυμου έργου του Πλαύτου. Η "Τέσα" διασκευή διασκευής του μυθιστορήματος του Κένεντι. Η "Ηλέκτρα" μια φλύαρη εξόγκωση με δάνεια από τους τρεις τραγικούς. Η "Ιουδήθ" δανεισμένη από τη Γραφή και πάει λέγοντας. Δεν είναι βέβαια ο Ζιροντού ο πρώτος που δανείζεται γνωστούς μύθους ή παραμύθια (π.χ. η "Νεράιδα" του ), αλλά είναι ο πρώτος που τα δάνειά του δεν τα χτίζει, δεν τα μεταμορφώνει, δεν τα ανατρέπει ή δεν τα φωτίζει αλλιώς. Τα σχολιάζει. Είναι δική του η διαπίστωση. Και "σχόλιο" στη γλώσσα του Ζιροντού σημαίνει ποίκιλμα, λεκτικές, φραστικές και σοφιστικές γαρνιτούρες. Στη γλώσσα του θεάτρου σημαίνει πολλή λογοδιάρροια, κουβεντολόι, έξυπνοι διαξιφισμοί. Στη γλώσσα της λογοτεχνίας σημαίνει εγωιστική γραφή, προβολή ενός ανθρώπου στα θεατρικά του πρόσωπα, υποταγή των ηρώων στην προσωπικότητα του συγγραφέα.

Είναι εκπληκτικό, κάθε φορά που διαβάζει κανείς ή βλέπει Ζιροντού, το πόσο διαπιστώνει πως πίσω από κάθε φράση καμαρώνει ο συγγραφέας για το πετυχημένο φραστικό του εύρημα. Διαβλέπω την αντίδραση: ο Ζιροντού γράφει έργα με θέση ή περιγράφει καταστάσεις, δεν γράφει έργα χαρακτήρων. Πιθανόν. Αλλά από πού πηγάζει μια θέση ή μια κατάσταση στο θέατρο, αν όχι από τα θεατρικά εργαλεία; Έργα με θέση έγραψε ο Μπρεχτ, έργα καταστάσεων έγραψε ο Λόρκα, αλλά πουθενά δεν ξεπηδάει πίσω από κάθε πρόσωπο ο ποιητής. Προσέξτε τη ρητορική του Ζιροντού. Είναι ποιητική μπροσούρα ή δοκίμιο καρτεσιανής λογικής.

Στο πιο αφελές του έργο (και δεν θεωρώ αφέλεια το γεγονός πως επελέγη η φόρμα του παραμυθιού ή της αλληγορίας) στην "Τρελή του Σαγιό" όλες οι σκηνές υπάρχουν για να εξυπηρετήσουν δύο μονολόγους, της Ορελί και του Ρακοσυλλέκτη, τυπικά θεατρικά τερτίπια· εύκολες, απλοϊκές ιδέες, γραμμένες με ανάλαφρη χάρη. Κείμενα που κλείνουν το μάτι στον συνένοχο θεατή, κείμενα που κολακεύουν, που παίρνουν εύκολα τη συγκατάθεση του πρώτου τυχόντα. Τόσοι κοινοί τόποι με τόσο παχιά λόγια σπάνια υπάρχουν σ' ένα έργο συσσωρευμένα… Ο Ζιροντού κατόρθωσε το ακατόρθωτο: να γράψει ένα ολόκληρο έργο για να στηρίξει τις αλήθειες του Ντε Λαπαλίς! Συγκρίνατε: ο Ζιροντού πήρε την πάλη των τάξεων και προσπάθησε να μας πείσει πως είναι ένα χαριτωμένο παραμύθι. Και ο Μπρεχτ έπαιρνε ένα παραμύθι (τον "Κύκλο με την κιμωλία") και μας έπειθε για την πάλη των τάξεων. Θα τολμούσα να πω ότι η "Τρελή του Σαγιό" είναι η αποθέωση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού πάνω στην πασαρέλα των Φολί Μπερζέρ".

Συμπληρώνω τώρα πως το "έργο" αυτό βρέθηκε στα κατάλοιπα του Ζιροντού και φαίνεται ότι μπολιάστηκε και με άλλης υφής και σκοπιμότητας κατάλοιπα. Π.χ. οι ερωτικές αναμνήσεις της Ορελί είναι από άλλο παραμύθι. Αλλά και η σκηνή με τις τρεις "τρελές" γριούλες "πριγκίπισσες" είναι παρέμβλητη και στέκεται αυτόνομα χωρίς καμιά σχέση με το έργο. Και είναι και η καλύτερη σκηνή του έργου! Σε μιαν εποχή σαν τη δική μας, όπου επικρέμαται ένας πόλεμος για το πετρέλαιο, μια θεόμουρλη γριά από την "Αυλή των θαυμάτων" της Παναγίας των Παρισίων, μια κλοσάρ εξαφανίζει παγιδεύοντας το όλο Κεφάλαιο, είναι τουλάχιστον αγία αφέλεια. Το έργο του Καμπανέλλη που παίζεται στο Αμφιθέατρο, είναι έναν αιώνα πιο μπροστά από τον Ζιροντού. Σάτιρα κι αυτό, αλληγορία κι αυτό, αλλά θέατρο με τα όλα του!

Η παράσταση του Εθνικού

Η δοκιμασμένη μετάφραση του Ιορδανίδη και τα κιτς, όπως έπρεπε, σκηνικά του Βέττα ανατράπηκαν άρδην από τα ακατανόητα κοστούμια της Μαχαιριανάκη. Στο πρόγραμμα της παράστασης (που δεν διάβασε ούτε ο σκηνοθέτης ούτε η ενδυματολόγος, όπως φάνηκε) γράφεται πως ο Ζουβέ έκανε έκκληση το 1945, όταν ανέβαζε το έργο, στο κοινό να του φέρουν κουρελαρία του 1900 από τα πατάρια και τα μπαούλα των γιαγιάδων. Το Εθνικό Θέατρο θα είχε γλιτώσει εκατομμύρια αν χρησιμοποιούσε το παλιό του βεστιάριο ή νοίκιαζε αποκριάτικα κοστούμια από τις γνωστές αποθήκες και θα υπηρετούσε το πνεύμα του έργου.

Ο Κοραής Δαμάτης έκανε ό,τι μπορούσε να υπηρετήσει το κείμενο. Χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση αφέθηκε στους ηθοποιούς και ανέχθηκε την ιδιορρυθμία του καθενός. Λυπόσουν βέβαια να βλέπεις τον Πάρλα, τον Σταυράκη, τον Ζαχάρωφ, τη Διακουμάκου, τον Τσιδίμη να περιφέρονται στη σκηνή. Χαιρόσουν από την άλλη τη δεδομένη ευφορία της Γερασιμίδου, της Στεφάνου, της Παπουτσή. Έβλεπες τη μανιέρα του Χρυσομάλλη να θριαμβεύει στον μονόλογο του Ρακοσυλλέκτη (παλιατζή). Έβλεπες την Τζίνη Παπαδοπούλου να αγωνίζεται να φτιάξει ρόλο από το τίποτε. Ευοίωνη παρουσία ο Χρήστος Θάνος. Και βέβαια το κύρος, η λιτότητα, το χιούμορ, η ειρωνεία και η "τρέλα", η υποκριτική της Αντιγόνης Βαλάκου, που με την πείρα της και την προσωπικότητά της, τον "μύθο" της, κατόρθωσε να κυριαρχήσει.

Αντιλαμβάνομαι πως για ένα θίασο 100 ηθοποιών ένα έργο πολυπρόσωπο είναι μια κάποια λύση, αλλά όχι η μόνη, θαρρώ!

INFO

Εθνικό Θέατρο, Σκηνή Κοτοπούλη, Πανεπιστημίου 48, τηλ. 210-3305.074.