Στην εκκλησία βρίσκονται μεταξύ άλλων, βιβλία, ιερά σκεύη, εικόνες ένα ασημένιο και χρυσό ευαγγέλιο από το 1669 και ένα δισκοπότηρο του 1850.

8 Προβλήματα και προοπτικές

Κιβωτός αρμενικών κειμηλίων στην Κομοτηνή

Η στροφή της έρευνας στην τοπική ιστορία είναι έντονη στην ευρωπαϊκή ιστοριογραφία.

Σπάνια κειμήλια σώζονται στην αρμενική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που κτίστηκε το 1934

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην περιφέρεια και στα τοπικά πράγματα.

Σπάνια κειμήλια των Αρμενίων βρίσκονται στην αρμενική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου της Κομοτηνής, που κτίστηκε το 1934.

Οργανώνονται σεμινάρια, ημερίδες και συνέδρια για θέματα τοπικής ιστορίας.

Μεταξύ των κειμηλίων φυλάσσεται και ένα σπάνιο θεολογικό βιβλίο, το "Τζασότς".

Καταγράφονται οι απόψεις και αξιολογούνται οι διάφορες τάσεις.

Παρόμοια υπάρχουν άλλα έξι σε όλο τον κόσμο.

Η αντικειμενική προσέγγιση θεμάτων τοπικής διάστασης συνεισφέρει στην επιστημονική ιστορική έρευνα.

Εκτός από το "Τζασότς", που βγαίνει από το χώρο όπου φυλάσσεται μία μόνο φορά το χρόνο, κατά την περιφορά του Επιταφίου, στον ίδιο χώρο βρίσκονται σπάνια ιερά κειμήλια του αρμενικού πολιτισμού και της ιστορίας της αρμένικης κοινότητας της Θράκης.

Αντιθέτως, η επιπόλαιη, άκριτη και επιφανειακή συγγραφή τοπικών ιστοριών θα μπορούσε να αποβεί αρνητική και, ίσως, επικίνδυνη προσφορά·

Ειδικότερα έχουν διασωθεί βιβλία, ιερά σκεύη, εικόνες και άλλα πολύτιμα αντικείμενα από τις χαμένες παρτίδες.

μπορεί να συντελέσει στην ανάπτυξη νοσηρού τοπικιστικού πνεύματος.

Μεταξύ άλλων, ένα ασημένιο και χρυσό ευαγγέλιο από το 1669, ένα δισκοπότηρο του 1850, ο σταυρός του Αγίου Ιακωβίνου από το 1924, ένα χειρόγραφο ευαγγέλιο, δημιουργία αγνώστου καλλιτέχνη που έζησε το 1884, ένα δεύτερο του ιδίου είδους βρίσκεται στην Αλεξανδρούπολη.

Ο διαπνεόμενος από τοπικιστικό πνεύμα συγγραφέας τοπικής ιστορίας, διακατεχόμενος από τη διάθεση να υπερεκτιμηθεί η σημασία του τόπου του, μπορεί να αγνοήσει ορισμένες πηγές ή να τις παραποιήσει και να δώσει μια εξωπραγματική διάσταση στο τοπικό παρελθόν.

Ακόμη στο χώρο φυλάσσεται ένα μυροδοχείο σε σχήμα περιστεριού, που το έφεραν πρόσφυγες από τη Ραιδεστό.

Στην περίπτωση αυτή, η μελέτη της τοπικής ιστορίας, ή η με ανάλογο τρόπο διδασκαλία της, μπορεί να οδηγήσει στη διαμόρφωση κίβδηλης ιστορικής συνείδησης, να αναπαραγάγει στερεότυπα (μεγαλαυχίες, μίση και πάθη), να αναπτύξει αρνητικά αισθήματα και να εμποδίσει, ιδιαίτερα τους νέους, να φτάσουν σε πνευματική ωριμότητα.

Λόγω του ξεριζωμού και των δύσκολων χρόνων η αρμενική κοινότητα της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, που σήμερα αριθμεί, μαζί με τους Αρμένιους μετανάστες, 10.000 άτομα, έχασε πολύτιμο, πλούσιο υλικό.

Η Τοπική Ιστορία λοιπόν πρέπει να είναι μάθημα χωρίς υστερόβουλες σκοπιμότητες, μάθημα ανακαλυπτικό.

Χρειάστηκαν προσπάθειες, όπως αυτές του πατέρα Μαβέρ Χατζαντουργιάν, ώστε να διασωθούν ακόμη και ιερές εικόνες, όπως η εικόνα της Παναγίας, έργο του 1800, που κατάφερε να σώσει ο ιερέας από την Κιλικία.

Ο καθηγητής που αναλαμβάνει τη διδασκαλία του μαθήματος οφείλει να παρακινεί τους μαθητές του να προσεγγίζουν το τοπικό παρελθόν με ήρεμο λογισμό και κριτικό πνεύμα, απαλλαγμένο από προκατασκευασμένες αντιλήψεις και στερεότυπα.

Επίσης σώζονται οι εικόνες του απόστολου Βαρθολομαίου και του αγίου Γεωργίου του Φωτιστή, που φιλοτεχνήθηκαν πριν από δύο αιώνες.

Το ενδιαφέρον για την τοπική ιστορία δεν περιορίζεται μόνο στην απλή γνώση και καταγραφή του παρελθόντος.

Διαφύλαξη της κουλτούρας τους

Με τη σπουδή της ιστορίας, των εμπειριών, των αξιών και του μόχθου των κοινωνιών του παρελθόντος επιχειρούμε να συνειδητοποιήσουμε το παρόν, δηλαδή να αναπτυχθεί η ιστορική συνείδηση.

Οι Αρμένιοι από την Καβάλα, την Ξάνθη, την Κομοτηνή, την Αλεξανδρούπολη και την Ορεστιάδα, εκτός από την προστασία των ιερών κειμηλίων, προσπαθούν να διαφυλάξουν και την αρμενική κουλτούρα.

Όχι από νοσταλγία επιστροφής, γιατί κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο και συχνά ανεπιθύμητο, αλλά για να κατανοήσουμε και να αξιολογήσουμε τις σύγχρονες εμπλοκές μας σε καταστάσεις όπως ο καταναλωτισμός, η προτεραιότητα σε υλικά μεγέθη, συγκριτικά με άλλες, σημαντικότερες, αξίες που φωλιάζουν στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου.

Έτσι, καθημερινά στις εγκαταστάσεις της αρμενικής κοινότητας παραδίδονται μαθήματα εκμάθησης της αρμενικής γλώσσας για τους νεότερους, ελληνικών για τους μετανάστες, αλλά και χρήσης Η/Υ. Μαθήματα τα οποία παρακολουθούν μικροί και μεγάλοι. Για τις ανάγκες της αρμενικής κοινότητας ο πατέρας Μπογός Μπαλταγιάν υποστηρίζει ότι είναι ίδιες μ' αυτές της ελληνικής εκκλησίας. "Δεν ήμασταν έτοιμοι να υποδεχθούμε τόσους πολλούς μετανάστες. Έτσι λείπουν απλά αλλά ουσιαστικά πράγματα, όπως οι χώροι λατρείας", συμπληρώνει ο πνευματικός ηγέτης των Αρμενίων και δηλώνει την πίστη ότι θα συνεχίσει ο "Άγιος Γεώργιος ο Φωτιστής" να προστατεύει την ιστορία και την παράδοση της αρμενικής κοινότητας.

ΜΑΡΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ