ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΑ Με κλειστά χαρτιά στη Χάγη 3η Ενότητα

ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ του αγώνα με την Ραπίντ στο Βουκουρέστι, ο Γιάννης Γούμενος είχε… αποκαλύψει ότι ο ΠΑΟΚ κινείται για την απόκτηση του Γιάννη Μασμανίδη από την Καρλσρούη.

Η Άγκυρα στηρίζει τώρα τον Ντενκτάς και τον… αφήνει να διαχειριστεί την όλη υπόθεση

Εμείς και οι άλλοι

Σχεδόν ένα μήνα αργότερα, αποδείχτηκε ότι ο 22χρονος μεσοεπιθετικός, που είναι και αρχηγός της εθνικής ελπίδων της Γερμανίας, δεν ήταν για τα… κυβικά του ΠΑΟΚ.

ΕΙΡΗΝΗ Δ. ΚΑΡΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ

Ο ΜΑΣΜΑΝΙΔΗΣ θα αγωνίζεται μετά τα χειμερινή διακοπή, στην μπουντεσλίγκα με τα χρώματα της Αρμίνια Μπίλεφελντ καθώς συμφώνησε για 2,5 χρόνια και θα γίνει ο δεύτερος Έλληνας, μετά τον Θωμά Στράτο, που θα φορέσει τη φανέλα της ομάδας της Βεστφαλίας.

Συρρικνώνονται ώρα με την ώρα οι ελπίδες για αίσια έκβαση της συνάντησης της Χάγης, όπου ο γενικός γραμματέας έχει προσκαλέσει τα εμπλεκόμενα μέρη στο Κυπριακό να υπογράψουν την παραπομπή τού σχεδίου Ανάν σε δημοψήφισμα, στις 30 Μαρτίου.

«Νύχτα του Ασκληπιείου»

ΟΤΑΝ ΕΓΙΝΑΝ γνωστά τα λεγόμενα του Γιάννη Γούμενου, ο Γερμανός ατζέντης του Μασμανίδη επιβεβαίωσε το γεγονός ότι επικοινώνησε μαζί του ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ και εκδήλωσε ενδιαφέρον για τον ομογενή ποδοσφαιριστή, αλλά επισήμανε ότι το ενδιαφέρον ομάδων της μπουντεσλίγκα και υψηλές απαιτήσεις της Καρλσρούης καθιστούσαν πολύ δύσκολη τη μεταγραφή του στην Ελλάδα.

Μετά τη συνάντηση του Ραούφ Ντενκτάς με την κυβέρνηση και τους στρατηγούς της Τουρκίας, ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι "το σχέδιο Ανάν όπως είναι απέχει πολύ από το να ικανοποιεί τις τουρκικές προσδοκίες"

Ο. Ελύτης

Κι όπως αποδείχτηκε, έλεγε την αλήθεια.

Χθες, πραγματοποιήθηκαν ταυτοχρόνως σε Αθήνα και Άγκυρα συσκέψεις των ηγετών των δύο κοινοτήτων με τις ηγεσίες των "μητέρων πατρίδων", από τις οποίες, ωστόσο, δεν προέκυψε κάποιο νέο, ενθαρρυντικό στοιχείο.

Έξω απ' την Κω, στην πλαγιά του βουνού, στα ερείπια του Ασκληπιείου.

Χθες η Καρλσρούη έδωσε το Ο.Κ. για να γίνει η μεταγραφή στην Μπίλεφελντ και παρά το γεγονός ότι το συμβόλαιό του έγινε τον προσεχή Ιούνιο, η Αρμίνια αναγκάστηκε να της καταβάλει 500.000 ευρώ!

Όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Τούρκου Προέδρου κ. Σεζέρ, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης του Ραούφ Ντενκτάς με την κυβέρνηση και τους στρατηγούς της Τουρκίας, "το σχέδιο Ανάν όπως είναι απέχει πολύ από το να ικανοποιεί τις τουρκικές προσδοκίες".

Βράδιαζε.

ΟΠΩΣ ΗΤΑΝ λογικό, κανείς 22χρονος δεν θα αγνοούσε την προοπτική να αφήσει την μπουντεσλίγκα για να παίξει απλά σε μια ομάδα της πατρίδας του. Αναφερόμενος στη διεξαγωγή των δημοψηφισμάτων, παρέπεμψε το θέμα στις δύο κοινότητες της νήσου και τις διαδικασίες τους.

Φθινόπωρο.

Και η περίπτωση Μασμανίδη απέδειξε απλά ότι ο ΠΑΟΚ δεν είναι (ακόμη) σε θέση όχι μόνο να κάνει, αλλά και να ονειρεύεται τέτοιες μεταγραφές και καλό είναι να το συνειδητοποιήσει η διοίκησή του, αλλά και ο κόσμος για να μην δημιουργούνται προσδοκίες, που δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν. Και δεν παρέλειψε να επαναλάβει την αμέριστη υποστήριξη της Άγκυρας προς τον κ. Ντενκτάς.

Σαν αρχίζει να βασιλεύει στην Κω, το φθινόπωρο, γίνεται ένα κίτρινο θαύμα: ο ουρανός, η θάλασσα, η γη, τα δέντρα, τα νησιά.

Ειδικά, όταν τα χρήματα δεν υπάρχουν εν αφθονία στην Τούμπα.

Γίνεται έτσι φανερό ότι η τουρκική κυβέρνηση απεκδύεται των ευθυνών της και κάνει "μπαλάκι" στους Τουρκοκύπριους τη διαχείριση της όλης υπόθεσης και αυτό παρότι έχει προειδοποιηθεί πως η άρνησή της να συμβάλει στην επίλυση του Κυπριακού θα της στοιχίσει τη δική της ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταξιδεύουν όλα μες σ' αυτή την κίτρινη αποθέωση.

Κατά τ' άλλα, ο ΠΑΟΚ ενδιαφέρεται για την απόκτηση του Παντελή Καπετάνου με 500.000 ευρώ…

Ως εκ τούτου, μοναδική ελπίδα να υπάρξει θετική ανταπόκριση εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων στη Χάγη είναι να βρεθεί εκ των έσω τρόπος "αντικατάστασης" του κ. Ντενκτάς από τους συμπολίτες του. Ύστερα έρχονται σιγά-σιγά οι σκιές.

Η σύσκεψη στην Αθήνα

Τυλίγουν πρώτα τ' αντικρινά βουνά της Ανατολής, της Αλικαρνασσού.

Στην Αθήνα, η σύσκεψη Σημίτη και Παπαδόπουλου, με τη συμμετοχή και των συνεργατών τους και των ηγεσιών των υπουργείων Εξωτερικών, χαρακτηρίσθηκε κατ' αρχήν από τη μεγάλη της διάρκεια - αντί για δύο ώρες που είχε προγραμματισθεί, διήρκεσε τρεις και πλέον.

Ύστερα τους γυμνούς βράχους, τα ρημονήσια τα κατά την Κάλυμνο.

Επίσης, ο κ. Παπαδόπουλος απέφυγε επιμελώς να κάνει

Ύστερα φτάνουν στο έρημο Ασκληπιείο.

οποιαδήποτε δήλωση - πέραν των συμβατικών αβροτήτων - αφήνοντας στον Πρωθυπουργό το βάρος των πολιτικών δηλώσεων.

Απάνω σε μια κολόνα κορινθιακή βρίσκουν ένα κιονόκρανο με το σταυρό των χριστιανικών καιρών.

Ο κ. Σημίτης ανακοίνωσε πως έλαβε επιστολή από τον κ. Ανάν για τη διαδικασία της Χάγης, ενώ μίλησε και τηλεφωνικώς με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ.

Οι σκιές παν και κάθουνται εκεί και ξεκουράζονται.

"Πιστεύω - είπε ο Πρωθυπουργός - ότι στη Χάγη, επειδή δεν καλούμαστε και δεν καλείται κανένας να εκφραστεί μονολεκτικά, είναι σωστό να γίνει μια συζήτηση".

Ο Αχμέτ, ο Τούρκος ο φύλακας του Ασκληπιείου, βιγλίζει από ψηλά, ολόρθος απάνω στα ερείπια του Ναού.

Και πρόσθεσε πως "χρειάζεται μια ανταλλαγή απόψεων και ρυθμίσεις τέτοιες που να εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα της όποιας συμφωνίας", αφήνοντας έτσι να εννοηθεί πως ούτε και για την Αθήνα και τη Λευκωσία το τελευταίο σχέδιο Ανάν κρίνεται αποτελεσματικό.

- Θα φανεί, άραγες, κανένας;

Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου ο προσανατολισμός ήταν πως, στη Χάγη, ο Τ. Παπαδόπουλος θα απαντήσει στον Κ. Ανάν πως δέχεται να υπογράψει την παραπομπή του σχεδίου σε δημοψήφισμα, εφ' όσον όμως στο δεκαπενθήμερο διαπραγματεύσεων που ακολουθεί υλοποιηθούν συγκεκριμένες βελτιώσεις που επιθυμεί η ελληνοκυπριακή πλευρά.

Όπου να 'ναι νυχτώνει.

Στη διάρκεια της σύσκεψης εξετάσθηκαν ακόμη όλα τα σενάρια - τι θα γίνει εάν η απάντηση είναι "ναι", τι εάν η απάντηση είναι "όχι".

Βιγλίζει κατά το δρόμο της χώρας, της Κω, περιμένοντας τους ανθρώπους.

Και διαπιστώθηκε πως "κίνδυνοι υπάρχουν τόσο στην περίπτωση της άρνησης όσο και στην περίπτωση της αποδοχής".

Χρόνια τώρα πολλά, σ' όλη τη ζωή του, έκανε αυτό: περιμένει τους ανθρώπους, τους ξένους, που ταξιδεύουν ίσαμε κει να δουν τα ένδοξα ερείπια.

Πάντως, ο κ. Σημίτης ξεκαθάρισε για άλλη μια φορά πως "εναπόκειται στην ηγεσία της Κύπρου, στον κυπριακό λαό, να πάρει τις αποφάσεις για το μέλλον του, τις αποφάσεις που τον αφορούν".

Μπήκε στη δουλειά τούτη, φύλακας, σχεδόν παιδί.

Και σε μια αποστροφή, που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες, είπε ότι "το ευρωπαϊκό πλαίσιο, το οποίο συνοδεύει την Κυπριακή Δημοκρατία από την ένταξή της στην Ε. Ε. και πέρα, θέλω να σημειώσω ότι αποτελεί εχέγγυο για την υπέρβαση των όποιων δυσκολιών θα υπάρξουν σε μία νέα περίοδο της ιστορίας της Κύπρου".

Τώρα τα μαλλιά του κοντεύουν ν' ασπρίσουν.

Αύριο θα συνεδριάσει εκ νέου το Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου, ενώ μεθαύριο το πρωί θα αναχωρήσουν για τη Χάγη η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Γιώργο Παπανδρέου και η κυπριακή με επικεφαλής τον Τάσσο Παπαδόπουλο.

Ο κόσμος στο μεταξύ σείστηκε από σεισμόν μέγα, γίνηκαν δυο πόλεμοι οικουμενικοί, το αίμα χύθηκε ποτάμι, γέμισε τη θάλασσα, τη γη. Οι Τούρκοι που εξουσίαζαν πρώτα το νησί φύγανε, ήρθαν οι Ιταλοί. Οι Ιταλοί φύγαν, ήρθαν οι Γερμανοί. Οι Γερμανοί φύγαν, ήρθαν οι Έλληνες. Αυτός, ο Αχμέτ, τίποτα. Εκεί. Περιμένει. Το πρόσωπό του είναι όλο καλοσύνη. Χαμογελά και περιμένει. Φυλάει τα ερείπια και περιμένει. Τα ερείπια είναι των Ελλήνων, κι ο Αχμέτ είναι Τούρκος. Ας είναι. Δέθηκε μαζί τους, σα να 'ναι λείψανα των πατέρων του. - Αχμέτ, τι είναι δω που πατούμε τώρα; τον ρωτάνε οι ξένοι.

Ο Αχμέτ κάνει και τον οδηγό. Λέει: - Εδώ ήταν ο Ναός, ο μεγάλος θεός, Ασκληπιός. Εδώ ο μεγάλος θεός έδινε βοήθεια. Έδειχνε τον τόπο, το ιερό, τα δωμάτια. Εκεί που ο μεγάλος ιερέας, ο πυροφόρος, έπαιρνε τον άρρωστο. Εκεί που, αφού καθάριζαν το κορμί του, τον απόθεταν στο «άβατον». Εκεί που, σβήνοντας τους λύχνους, τον άφηναν τυλιγμένον απ' τους καπνούς, τα λιβανωτά, να κοιμηθεί, ίσως δεχτεί τη χάρη.

Αυτά, βέβαια, ο Αχμέτ δεν ξέρει να τα πει. Λέει μόνο: - Εδώ που πατάμε ο μεγάλος θεός έδινε βοήθεια σε τυραγνισμένους. - Αχμέτ, τι έκανε ο μεγάλος θεός για να δίνει βοήθεια; - Τίποτα δε χρειάζεται να κάμει ο θεός για να δώσει βοήθεια. Ο άνθρωπος πρέπει να πασκίσει να την πάρει. Να καθαρίσει την ψυχή του. - Τι είναι ψυχή, Αχμέτ; Πού έμαθες για ψυχή, εσύ που είσαι Τούρκος; Ο Αχμέτ λέει: - Ψυχή είναι δω - και δείχνει τον ουρανό. Ψυχή είναι δω - και δείχνει τη γη, τα ερείπια του Ναού της Αφροδίτης. Ψυχή είναι δω - και αγγίζει τις φλέβες του χεριού του. Τούρκος και χριστιανός ένα είναι: για έχει ψυχή, για δεν έχει. Δεν έκανε ποτέ καμία προσπάθεια να ψάξει μες στα μάτια των ανθρώπων που έρχονταν να δούνε τα ερείπια, στο φέρσιμό τους, για να τους καταλάβει, να τους κατατάξει. Το μυριζόταν μονομιάς, με τις αδιόρατες κεραίες που έχουν οι ξεμοναχιασμένοι άνθρωποι. Έλεγε μέσα του:

«Αυτός έχει ψυχή καλή». «Αυτός δεν έχει ψυχή καλή». Με τον καιρό η κατάταξη άρχισε να γίνεται σε σχήματα πιο απλά, πιο απόλυτα: «Αυτός έχει ψυχή». «Αυτός δεν έχει ψυχή». Οι πιο πολλοί ταξιδιώτες βλέπαν τα ερείπια με ματιά νεκρή, αδιάφορη. Ρίχναν ύστερα μια ματιά κατά τη θάλασσα, κάτι ρωτούσαν, φεύγαν. Τόσο γυμνοί όσο ήρθαν. Άλλοι έρχονταν ζευγαρωμένοι, ένας άντρας, μια γυναίκα. Κοίταζαν τα ερείπια. Το «άβατον» του Ιερού. Ο άντρας κοίταζε τη γυναίκα μες τα μάτια, φεύγαν. Τόσο μόνοι όσο ήταν σαν ήρθαν. Λιγοστοί, ελάχιστοι, έσκυβαν στη γη, στα πεσμένα μάρμαρα, στις υδρορροές, πολεμούσαν να πάρουν απόκριση απ' τον πεθαμένο κόσμο, απ' το πάθος του. Σε κάτι τέτοιους ο Αχμέτ έλεγε: - Τώρα είδατε το Ασκληπιείο. Κει πίσω είναι η καλύβα του Αχμέτ. Κει είναι η Μουμπαντέ, η γυναίκα του Αχμέτ, τα παιδιά του. Κοπιάστε να ξεκουραστείτε. Καθώς οι ταξιδιώτες τραβούνε στο μονοπάτι, που πάει στην καλύβα του Αχμέτ, η γαλήνη είναι θεία στο θείο τοπίο. Ένας ταξιδιώτης λέει:

- Αχμέτ, εδώ φαίνεται πως είσαι καταμόναχος με τη φαμίλια σου. Πού είναι οι συμπατριώτες σου, το σόι σου; - Φύγανε στην Ανατολή, σ' εκείνο το βουνό, Αλικαρνασσό. Αδέρφια, γαμπροί, νύφες, όλοι πήγαν Αλικαρνασσό. - Δε σε πειράζει εσένα που ξέκοψες και δεν πήγες; Δε σε πειράζει που έμεινες στην ερημιά; - Συνήθισα, λέει ο Αχμέτ. Φώναξαν, φώναξαν να πάω κι εγώ Αλικαρνασσό, κουράστηκαν, σώπασαν. Μου δίναν γη, χωράφι. Δεν πήγα. Δεν πήγε, λέει. Όλη η ζωή του είναι στα ερείπια. Αυτά, του ελληνικού Ναού. Δε μπορούσε να τα αποχωριστεί. - Και πώς κάνεις το ναμάζι σου, την προσευχή σου, Αχμέτ; Κατεβαίνεις στο τζαμί, στην Κω; Ο Αχμέτ επαναλαμβάνει την ίδια κίνηση που έκαμε σαν ήρθε ο λόγος για ψυχή. - Ο Θεός είναι δω - είπε κι έδειξε τον ουρανό. Ο Θεός είναι δω - κι έδειξε τα ερείπια του Ασκληπιείου. Ο Θεός είναι δω - κι έδειξε τις φλέβες του. Παντού είναι ο Θεός. Πέντε φορές τη μέρα κάνω το ναμάζι μου, ανάμεσα στις σπασμένες πέτρες. Ο ταξιδιώτης λέει: - Αυτοί που ζούσαν τα παλιά τα χρόνια στα μέρη ετούτα ήταν άπιστοι, δεν ξέρουν τον Προφήτη.

Ο Αχμέτ λέει: - Εσύ χριστιανός, εγώ Τούρκος. Ό,τι λέει το Κοράνι, το λέει το Βαγγέλιο. Ένα είναι. Εγώ πιστεύω. Άμα δεν πιστεύεις, τίποτα δε σε γλιτώνει. Κόντευαν να φτάσουν στην καλύβα του Αχμέτ. Ο ταξιδιώτης ρώτησε: - Ποιος ήταν πιο καλός μαζί σου, Αχμέτ, απ' όσους πέρασαν απ' το νησί; Ο Τούρκος, ο Ιταλός, ο Γερμανός, ο Έλληνας; - Κανένας δεν πείραξε τον Αχμέτ. Γιατί να τον πειράξουν; Μοναχά ο Γερμανός, σαν ήρθε, έδιωξε τη φαμίλια μου απ' την καλύβα μας, κάθισε αυτός. Να φυλαχτεί απ' την μπόμπα που φοβόταν πως θα' ρθει απ' τον ουρανό. Ακόμα και ο Γερμανός γύρεψε βοήθεια από Θεό Ασκληπιό.

Το καλύβι του Αχμέτ έχει στην αυλή μια μικρή χαβούζα νερό. Γύρω-γύρω είναι πλάκες ενεπίγραφες του Ασκληπιείου, αφιερώματα, γλυπτά με τον Ιερό Όφι, ένα αντίγραφο του όρκου του Ιπποκράτη. Όλα φροντισμένα, σε τάξη. Και μέσα κει η Μουμπαντέ, η γυναίκα του Αχμέτ, και τα δύο παιδιά του. Η Μουμπαντέ κάποτε θα ήταν όμορφη γυναίκα. Ο Αχμέτ τη βρήκε ξεστρατισμένη, ήταν πιο μεγάλος στα χρόνια, δε δίστασε, την πήρε γυναίκα του, την έφερε στο Ασκληπιείο. Του αφιερώθηκε γιατί τη γλίτωσε, έγινε σκλάβα του. Η δύσκολη ζωή στα ερείπια μάρανε, πριν απ' την ώρα, τα μαγουλά της. Μονάχα τα μάτια της στραφτοκοπούνε κάτω απ' το πλατύ μέτωπο.

Η Μουμπαντέ δέχεται πρόσχαρα τον ξένο που της πηγαίνει ο Αχμέτ, τον καλεί μες στο καλύβι τους. Εκεί είναι μια κούνια, αχρείαστη πια, ένας σοφάς, ένα τραπέζι, κεντημένα πούλουδα στον τοίχο, ένα Κοράνι. Λιθογραφίες: ένας βεζίρης Τούρκος, ο βασιλέας των Ελλήνων.

- Θέλεις να διαβάσεις στο χέρι μου τη μοίρα μου, Μουμπαντέ; λέει ο ξένος. Η Μουμπαντέ κάνει νάζια, μαθέ πως δεν ξέρει, θέλει να την παρακαλέσουνε. Ο Αχμέτ κοιτάζει τον ξένο, κοιτάζει τη Μουμπαντέ, της χαμογελά. - Έλα, έλα, Μουμπαντέ, άνθρωπος δικός μας είναι. Και γυρίζοντας στον ταξιδιώτη: - Βλέπεις, του λέει, η Μουμπαντέ δε θέλει να βλέπει το χέρι του καθενού. Η Μουμπαντέ σταματά να χαμογελά, κοιτάζει αυστηρά το ξένο πρόσωπο, παίρνει το χέρι του, σκύβει απάνω στις χαρακιές της παλάμης. Τότες αρχίζει το βαθύ μυστήριο: η αγωνία του ανθρώπου να μάθει κάτι απ' τον πλαϊνό του, απ' την απλησίαστη μυστική περιοχή, απ' το μέλλον. Η Μουμαντέ παρακολουθεί τις γραμμές της σάρκας στις παλάμες, βλέπει εκεί πόρτες, τέρμινα, μαντάτα, έγνοιες, θησαυρούς. Το καθετί. Άξαφνα, κει που μελετά τις χαρακιές, το πρόσωπό της γίνεται απίθανα άγριο. Σηκώνει τα μάτια της, τα στυλώνει στα μάτια του ξένου. - Τι είναι; - Τίποτα, του λέει. Το χρώμα στα μάτια σου ήθελα να δω. - Έχει να κάνει τίποτα αυτό με τη μοίρα μου; - Όλα έχουν να κάμουν με τη μοίρα.

Ο Αχμέτ, που παρακολουθεί σιωπηλός τη σκηνή, ανατριχιάζει. Αλλά στη στιγμή, θέλοντας να δώσει διέξοδο, αρχίζει να χαμογελά. Λέει στον ξένο: - Ε, τώρα η Μουμπαντέ τέλειωσε. Θέλεις τώρα εσύ να δεις τι λένε οι πλάκες; Και τον βγάζει όξω στα ευρήματα, τα αφιερώματα του Ασκληπιείου. Ο ξένος αφήνει κάτι λεφτά, ένα ρεγάλο, στα χέρια της Τουρκάλας, τους χαιρετά, κατηφορίζει και φεύγει. Ο Αχμέτ και η Μουμπαντέ κάθουνται στη βίγλα τους, κοιτάνε από ψηλά τον ξένο που χάνεται. Σα να θένε και οι δύο να κρατήσουν κάτι απ' το μοναδικό που έχει ο κάθε άνθρωπος, το ανεπανάληπτο. Επειδή πια ξέρουν πως για τον ξένο που φεύγει η καμπάνα χτύπησε, το μοναδικό είναι να χαθεί, δεν είπαν αναμεταξύ τους τίποτα. Όμως ο Αχμέτ το ξέρει πως, όταν τα μάτια της Μουμπαντέ ανοίγουν έτσι άγρια σαν κοιτάζει τη μοίρα των ανθρώπων, η Μουμπαντέ είδε θάνατο.

Η. Βενέζης (1904-1973): Σημαντικός νεοέλληνας πεζογράφος. Έργο του: Το νούμερο 31328, Γαλήνη, Αιολική Γη κ.ά.