ΗΡΑΚΛΗΣ 59 ΑΠΟΛΛΩΝ 70 ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ

3. Η πάλη της Ορθοδοξίας με τις αιρέσεις και την αρχαία θρησκεία

Τελειώνουν οι άθλοι

Από την Αλβανία στα βασανιστήρια

Όροι-κλειδιά της ενότητας

17-11, 28-19 (ημίχρονο),

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΝΤΟΥΡΗΣ

Αιρέσεις, Αρειανισμός, Νεστοριανισμός, Μονοφυσιτισμός, οικουμενικές σύνοδοι Κωνσταντινούπολης (381), Εφέσου (431) και Χαλκηδόνας (451), Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, σύνθεση Χριστιανισμού-Ελληνισμού.

43-45, 59-70 (τελικό). Μόνο οργή και αγανάκτηση θα μπορούσε να προκαλέσει η αποκάλυψη των συνθηκών στις οποίες ζούσαν δύο αδελφάκια από την Αλβανία, ηλικίας μόλις 7 και 10 ετών.

α. Ο αγώνας κατά των αιρέσεων

Θεατές 1.000 Οι γονείς τους τα πούλησαν αντί 175.000 δραχμών (!) σε ζευγάρι ομοεθνών τους για να τα φέρει στη Θεσσαλονίκη και να τα εκμεταλλευθεί, κάνοντας επαιτεία στα φανάρια της πόλης.

Ο Χριστιανισμός και παλιότερα αλλά κυρίως από την εποχή της αναγνώρισής του ήλθε αντιμέτωπος με ποικίλες αιρέσεις. Οι παίκτες του Ηρακλή μετέφεραν τα προβλήματά τους μέσα στο παρκέ, οι δε του Απόλλωνα τα άφησαν στα αποδυτήρια και αυτός ήταν ο λόγος που κέρδισαν το παιχνίδι με σκορ 70-59 μέσα στο Ιβανώφειο! Ενδεχομένως οι γονείς τους να μη φαντάστηκαν ότι οι δύο εκμεταλλευτές τους θα τους έδιναν φαγητό γεμάτο αλάτι και πιπέρι, τιμωρώντας τα επειδή δεν έφεραν "καλό" μεροκάματο. Έτσι ονομάστηκαν οι παρεκκλίσεις από την ορθή χριστιανική διδασκαλία (Ορθοδοξία), όπως αυτή διατυπώθηκε επίσημα από την Εκκλησία, με τη συνδρομή του Κράτους, στις Οικουμενικές Συνόδους. Το παιχνίδι κρίθηκε στο δεύτερο μέρος, όταν οι παίκτες του Γιάννη Χριστόπουλου κατάφεραν να διαλύσουν κάθε αμυντικό πλάνο των "κυανόλευκων". Ούτε πως θα τα χάραζαν με μαχαίρι στα χέρια και τα πόδια.

Ο Θεοδόσιος Α' για τους αιρετικούς Επιθυμούμε όλοι οι λαοί τους οποίους κυβερνά το κράτος της γαληνότητάς μας να ασκούν τη θρησκεία την οποία ο θείος απόστολος Πέτρος […] παρέδωσε στους Ρωμαίους […], για να πιστεύουμε τη μία θεότητα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος […] και ευσεβή Τριάδα. Διατάζουμε λοιπόν όλοι όσοι ακολουθούν αυτό το νόμο να αποκαλούνται καθολικοί χριστιανοί [Σημ.: Ο όρος καθολικοί δηλώνει τους Χριστιανούς που δέχονται τις αποφάσεις των συνόδων και αντιτίθενται στις αιρέσεις]. Οι άλλοι όμως, τους οποίους θεωρούμε ανόητους και μανιώδεις, αυτοί να υπομένουν την ατιμία του αιρετικού δόγματος, οι τόποι των συγκεντρώσεών τους να μην ονομάζονται εκκλησίες και να τιμωρούνται πρώτα από τη θεία εκδίκηση και έπειτα από την τιμωρία της δικής μας ισχύος, τη οποία λάβαμε από θεία ευδοκία. Θεοδοσιανός Κώδικας, XVI, 1. 2, C. Mango, Βυζάντιο: Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, μετ. Δ. Τσουγκαράκης, Αθήνα 1988, 108.

Ο Ηρακλής προηγήθηκε με 43-34 στο 27' με τον Σφέικο να δίνει λύσεις απέναντι στην άμυνα ζώνης του Απόλλωνα, όμως μέχρι εκεί οι παίκτες του Ζντοβτς είχαν καθαρό μυαλό. Ούτε πως θα τα έκαιγαν στο πρόσωπο με τσιγάρα.

Το Κράτος στήριξε υλικά και ηθικά την Εκκλησία, συνάμα όμως αναμείχθηκε στις δογματικές διαμάχες.

Ο Απόλλων επέμεινε στη ζώνη και με σερί 0-18 μέσα σε τέσσερα λεπτά από το -9 βρέθηκε στο +9, προηγούμενος με 52-43 (31'). Έτσι, για να τα τιμωρήσουν.

Έτσι τα θεολογικά προβλήματα συνδυάστηκαν με τις πολιτικές σκοπιμότητες.

Ο ΗΡΑΚΛΗΣ απάντησε με σερί 10-0 και πέρασε μπροστά με 53-52 (34'), όμως δεν είχε δυνάμεις και ψυχολογία. Οι συνθήκες αυτές αποκαλύφθηκαν τυχαία, όταν τα παιδιά έπεσαν θύματα τροχαίου.

Η αίρεση που κυριάρχησε κατά τον 4ο αι. ήταν ο Αρειανισμός.

Ο Φορτέ με προσωπικές ενέργειες και ο Έιμπραμς με την εμπειρία του κατάφεραν να δώσουν στον Απόλλωνα προβάδισμα 9 πόντων (54-63 στο 37') και ουσιαστικά να καθαρίσουν το παιχνίδι. Η απόπειρα των εκμεταλλευτών να τα απαγάγουν μέσα από το νοσοκομείο απέτυχε και ο 10χρονος τόλμησε και περιέγραψε στην αστυνομία όσα περνούν ο ίδιος και η αδελφή του.

Δίδασκε ότι ο Υιός είναι δημιούργημα του Πατρός, αμφισβητώντας τη θεότητά του.

Ο Ηρακλής δεν μπόρεσε να κάνει την ανατροπή, η διαφορά λίγο πριν το φινάλε έφτασε και στο +16 (70-54) για να καταλήξει στο τελικό 70-59. Ουσιαστικά περιέγραψε όσα περνούν δεκάδες Αλβανάκια στα χέρια στυγνών εκμεταλλευτών, οι οποίοι τα αναγκάζουν να ζητιανεύουν στα φανάρια.

Προκάλεσε αντιπαραθέσεις και είχε μεγάλη διάδοση τόσο ανάμεσα στους υπηκόους της αυτοκρατορίας όσο και ανάμεσα στους Γότθους και τα άλλα γερμανικά φύλα (εκτός των Φράγκων).

Γ. ΣΥΡ.

Η υπόθεση, από δικαστικής πλευράς, θα φθάσει μέχρι το… Καταδικάστηκε από τις οικουμενικές συνόδους της Νίκαιας (325) και της Κωνσταντινούπολης (381). Τριμελές Πλημμελειοδικείο.

Μέγας Βασίλειος. Μικρογραφία χειρογράφου (15ος αι.). Άγιον Όρος, Μονή Διονυσίου.

Κενό νόμου επικαλούνται οι δικαστές, καθώς λένε πως ο νόμος περί εμπορίας ανθρώπων θεσπίστηκε αργότερα.

Οι δογματικές διαμάχες, οι οποίες συχνά, κάτω από θρησκευτικό μανδύα, κάλυπταν τοπικές και πολιτιστικές διαφορές, αναζωπυρώθηκαν κατά τον 5ο αι.

Ακόμη όμως και έτσι, οι δικαστές της Θεσσαλονίκης παραπέμπουν τους δύο εκμεταλλευτές μόνο για πρόκληση σωματικών βλαβών.

Αφορούσαν τη σχέση της θείας και της ανθρώπινης φύσης στο πρόσωπο του Χριστού.

Όχι για εμπόριο δουλείας, όπως αρχικά εδιώχθησαν.

Ο Νεστοριανισμός, που τόνιζε την υπεροχή της ανθρώπινης φύσης, καταδικάστηκε από την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου (431).

Οι δικαστές αναζήτησαν τη νομική λεπτομέρεια στο βούλευμα με το οποίο τους παρέπεμψαν.

Μια άλλη πολύ σημαντική αίρεση ήταν ο Μονοφυσιτισμός.

Έψαξαν το… δένδρο μένοντας όμως μακριά από το δάσος, που δεν ήταν άλλο από τα φρικτά βασανιστήρια που έζησαν αυτές οι ψυχούλες.

Οι οπαδοί του θεωρούσαν -αντίθετα από αυτό που πρέσβευαν οι Νεστοριανοί- ότι η θεία φύση απορρόφησε την ανθρώπινη στο πρόσωπο του Χριστού.

Είπαν ότι οι εκμεταλλευτές τους δεν τα είχαν στην «απόλυτη φυσική τους εξουσία», επειδή… έβγαιναν κι έξω από το υπόγειο - κελί όπου τα κρατούσαν!

Ο Μονοφυσιτισμός αν και καταδικάστηκε από την Δ' Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας (451), κυριάρχησε στις ανατολικές επαρχίες του Βυζαντινού Κράτους (Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτος).

Είναι λογικό καθώς δεν ήταν εκεί να δουν πώς ο κάθε σύγχρονος δουλέμπορος καιροφυλακτεί στη γωνία του δρόμου, ελέγχοντας τις «αποδόσεις» των παιδιών των φαναριών για να πάρει αμέσως τις εισπράξεις.

Η καταπίεση των Μονοφυσιτών από τη βυζαντινή κυβέρνηση υπήρξε ένας από τους παράγοντες που διευκόλυναν αργότερα τις αραβικές κατακτήσεις (630-650).

Και τι άλλο, άραγε, χρειαζόταν για να αποδειχθούν οι συνθήκες της σύγχρονης δουλείας στην πολιτισμένη ελληνική κοινωνία;

Οι Μονοφυσίτες αποδέχτηκαν την κυριαρχία των Αράβων, για να μπορέσουν να απαλλαγούν από τη σκληρή στάση της κυβέρνησης της Κωνσταντινούπολης.

Πώς είδαν οι Μονοφυσίτες την πολιτική του Ηρακλείου Ο Ηράκλειος δεν επέτρεπε στους Ορθόδοξους (Σημ.: Ο συγγραφέας, μονοφυσίτης ο ίδιος αποκαλεί Ορθόδοξους τους οπαδούς της αίρεσης αυτής) να παρουσιαστούν μπροστά του και δεν δεχόταν τα παράπονά τους για τις εκκλησίες που τους είχαν αφαιρεθεί. Για το λόγο αυτό, ο θεός της εκδίκησης […], βλέποντας τη σκληρότητα των Ρωμαίων που σ' όλη τους την επικράτεια λεηλατούσαν σκληρά τις εκκλησίες μας και τα μοναστήρια μας και μας καταδίκαζαν ανελέητα, έφερε από το νότο τους γιους του Ισμαήλ (Άραβες), για να μας ελευθερώσουν από την κακία, την οργή και τον σκληρό φανατισμό των Ρωμαίων εναντίον μας. Μιχαήλ ο Σύρος, ΙΙ/2, 412-413, C. Mango, Βυζάντιο, 118.