Ο άνθρωπος στην Πράγα Η χρησιμότητα της διαφορετικότητας

3.4 Το φως επιστρέφει: ανάκλαση

Ο Κρίστοφερ Χάραν, Βρετανός διπλωμάτης στην πρεσβεία της Πράγας, έγινε έξαλλος όταν διέρρευσε πρόσφατα το όνομα ενός σημαντικού πληροφοριοδότη της υπηρεσίας πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου, ΜΙ6, στην τσεχική πρωτεύουσα.

ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΑΛΙΚΟΓΛΟΥ

Εικόνες αντικειμένων σχηματίζονται σε έναν καθρέφτη ή στη λεία επιφάνεια του νερού. Ο 51χρονος Βρετανός φώναζε ότι έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή του Τζαμπίρ Σαλίμ, που ήταν επικεφαλής των επιχειρήσεων στην Ευρώπη, της διαβόητης μυστικής υπηρεσίας του Ιράκ, Μουχαμπαράτ.

Η διαφορετικότητα δραπετεύει από το γνώριμό της περιθώριο.

Με έναν καθρέφτη είναι δυνατό να αλλάξουμε την κατεύθυνση μιας δέσμης φωτός. Πριν αποστατήσει και προσχωρήσει στην ΜΙ6, ο Σαλίμ είχε περάσει στη βρετανική μυστική υπηρεσία, λεπτομερείς πληροφορίες για τις πωλήσεις όπλων στο Ιράκ.

Μια καινούργια φωταγωγημένη θέση τής αντιστοιχεί.

Κάθε σώμα επανεκπέμπει φως από αυτό που πέφτει επάνω του.

Λίγο αργότερα απομακρύνθηκε από τη θέση του ο Κάρελ Βουλτέριν, επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας της Τσεχίας. Περίοπτη, περίβλεπτη μπαίνει στο σαλόνι μας και από τη μικρή οθόνη εκπέμπει συνωμοτικά και συνένοχα χαμόγελα.

Αυτά τα φαινόμενα συνδέονται στενά μεταξύ τους:

Και κατόπιν, ο μεγαλύτερος ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός της χώρας μετέδωσε ένα ρεπορτάζ, όπου ο Χάραν χαρακτηριζόταν "επικεφαλής του σταθμού της (βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών) ΜΙ6" στην τσεχοσλοβακική πρωτεύουσα και "ομοφυλόφιλος" που "διατηρεί στενή σχέση με ανώτατο Τσέχο αξιωματούχο ασφαλείας".

Η τηλε-φωταγωγημένη και τόσο καλά πλέον επισημασμένη διαφορετικότητα προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες.

Σε κάθε περίπτωση το φως διαδίδεται μέσα στον αέρα, συναντά την επιφάνεια του σώματος και αλλάζει κατεύθυνση παραμένοντας μέσα τον αέρα.

Τόσο η υπόθεση Τζαμπίρ Σαλίμ, όσο και το ρεπορτάζ, θορύβησαν Τσέχους υπουργούς.

Καθησυχάζει την ευρύτερη ομάδα ως προς τη φυσιολογικότητά της.

Όποτε συμβαίνει αυτό, δηλαδή όταν το φως συναντήσει την επιφάνεια ενός σώματος και αλλάξει κατεύθυνση παραμένοντας μέσα στο ίδιο διαφανές υλικό λέμε ότι ανακλάται.

Το ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού, που στηρίχθηκε σε πληροφόρηση μέσα από τις τσεχικές υπηρεσίες ασφαλείας, χαρακτηρίστηκε κατασκεύασμα για "αντίποινα" στην απομάκρυνση Βουλτέριν.

"Μην ανησυχείς, κοιμήσου ήσυχα τα βράδια, μόνο στα όνειρά σου θα σε διακινεί και θα σε διεγείρει το αλλόκοτο, το αφύσικο, το διαφορετικό".

Όμως πέραν αυτού, ο επικεφαλής του υπουργείου για τις υπηρεσίες ασφαλείας της Πράγας, έκανε λόγο για συνωμοσία, κατηγορώντας αορίστως "ανατολική" χώρα, πως προσπαθεί έτσι να αποτρέψει την ένταξη της Τσεχίας στο ΝΑΤΟ.

Και ο θεατής της διαφορετικότητας, ο καταναλωτής της εικόνας της, ησυχάζει.

Ο υπουργός Πληροφοριών, Γιάροσλαβ Μπάστα, δήλωσε στην εφημερίδα "Χοσποντάρσκε Νόβινυ", ότι οι μαζικές διαρροές, σε μία εποχή που η Τσεχική Δημοκρατία επιζητά την ένταξή της στην Ατλαντική Συμμαχία, μπορεί να έγιναν σκόπιμα, "για να χτυπηθούμε όπου πονάμε περισσότερο.

"Ο άλλος, το "άλλο", βρίσκεται Εκεί-Έξω-Από-Εμένα".

Θα εμφάνιζε το κράτος μας τελείως αναξιόπιστο στα μάτια των μελλοντικών συμμάχων στο ΝΑΤΟ".

Και με τον τρόπο αυτόν μπορεί ανέξοδα να ταυτίζεται μυστικά μαζί του και να απολαμβάνει τις μυστικές συγγένειες που τον ενώνουν με το "διαφορετικό".

Όπως είναι γνωστό, έντονες αντιδράσεις στην προσχώρηση πρώην μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας -όπως είναι η Τσεχία και οι Βαλτικές Δημοκρατίες μεταξύ άλλων- στο ΝΑΤΟ, έχει εκφράσει η Μόσχα.

Ιδού ένας χρήσιμος τρόπος για να ενισχύεται η συνοχή της ευρύτερης ομάδας.

Πολιτικοί της αντιπολίτευσης σχολίασαν την απομάκρυνση Βουλτέριν ως πρόσχημα για την τοποθέτηση στη θέση του επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας, ατόμου της αρεσκείας του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος.

Ιδού ένας πολύτιμος μηχανισμός για να αρθρώνονται τα απαραίτητα τείχη ανάμεσα στο "εμείς" και τους "άλλους".

Μετά το 1989, η υπηρεσία Πληροφοριών της χώρας συγκλονίστηκε από σειρά σκανδάλων, αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την προηγούμενη κυβέρνηση του Βάτσλαβ Κλάους και επί τέσσερα χρόνια διοικούνταν από προσωρινό διευθυντή, ο οποίος αποχώρησε έχοντας αφήσει πίσω του σύννεφα δυσαρέσκειας, κατηγορούμενος ότι παρακολουθούσε σημαντικούς πολιτικούς.

Η διαφορετικότητα, που έτσι και αλλιώς ενυπάρχει απωθημένη μέσα τον καθένα μας, εξακολουθεί να μένει Εκεί-Μέσα, καταχωνιασμένη στα βάθη του ψυχισμού.

Η υπηρεσία κατηγορήθηκε επίσης ότι απέτυχε να προειδοποιήσει την τσεχική κυβέρνηση πως συνιδιοκτήτης μίας εταιρίας που αγόρασε μεγάλα ξενοδοχεία της Πράγας, ήταν η Λιβύη -γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να επιβληθεί αμερικανικό εμπάργκο στα συγκεκριμένα ξενοδοχεία.

Μόνον ως αλλότριο θέαμα μας επιτρέπεται να την απολαμβάνουμε.

Το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε ότι ο Χάραν εργάζεται στην πρεσβεία της Πράγας, όμως αρνήθηκε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο για τους υπαινιγμούς του τηλεοπτικού σταθμού.

Όσο για τον "διαφορετικό" που θα προσφέρει την ιστορία του στη μικρή οθόνη, δεν θα πουλήσει την ψυχή του στον διάβολο. Μήπως αυτή η ανελέητη έκθεση, στην οποία με τη θέλησή του ενδίδει, δεν είναι ένας άλλος τρόπος για να αμβλύνει (να απαρνηθεί) τη διαφορετικότητά του, να την κάνει θέαμα, δηλαδή, να μετατρέψει σε ακίνδυνο κατοικίδιο ζώο την ενορμητική της δύναμη;

Όλοι λοιπόν έχουν κάτι να κερδίσουν. Ο διαφορετικός, οι θεατές του, οι παραγωγοί του, οι σκηνοθέτες του. Οι διαφημιστές του. Φτηνά χέρια. Μαύρη, μη αμειβόμενη εργασία!.. Η χαρά του εργοδότη!..

Όλοι έχουν κάτι να κερδίσουν. Όλοι έχουν και κάτι να χάσουν.

Όμως, για τις απώλειες καλύτερα να μη ρωτά κανείς. Και πάντως όχι η μικρή οθόνη που, ως γνωστόν, βδελύσσεται τις απώλειες, τον στοχασμό και τα ερωτηματικά…