Η αναλγησία του κράτους για τους Ποντίους πρόσφυγες

ΧΙΟΥ ΤΡΕΒΟΡ-ΡΟΠΕΡ

Μαθαίνω ότι:

Η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Πρόσωπα

- Για να αναφερθούμε σε κάτι που έγινε στο παρελθόν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κυρίως: - τον παρατατικό, με τον οποίο μπορούμε να δώσουμε έμφαση στη διάρκεια ή την επανάληψη μιας ενέργειας, - τον αόριστο, με τον οποίο παρουσιάζουμε ένα γεγονός συνοπτικά, χωρίς να μας ενδιαφέρει η διάρκειά του, αλλά το ίδιο το γεγονός, - τον υπερσυντέλικο, με τον οποίο αναφερόμαστε σε ένα γεγονός που έχει γίνει πριν από ένα άλλο, - τον παρακείμενο, για να συνδέσουμε ένα γεγονός που έχει γίνει στο παρελθόν και τα αποτελέσματά του φτάνουν στο παρόν. Δεν είναι η πρώτη φορά, που η Ελλάδα πληγώνει τα παιδιά της.

Ο Χίτλερ, τα "ημερολόγια" και ο ιστορικός

- Από τους παραπάνω χρόνους, ο παρατατικός και ο αόριστος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αναφερθούμε στο ίδιο γεγονός, έχουν όμως μια σημαντική διαφορά που έχει να κάνει με την οπτική γωνία που επιλέγει κάθε φορά ο ομιλητής ή ο συγγραφέας: αν ενδιαφέρεται δηλ. να τονίσει τη διάρκεια ή την επανάληψη (παρατατικός) ή την απλή δήλωση μιας ολοκληρωμένης πράξης (αόριστος). Το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί και κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Αυτή τη διαφορά την ονομάζουμε ποιόν ενέργειας. Υπήρξαν περιπτώσεις, που οι πρόσφυγες της Ιωνίας και της Αιολίδας αντιμετωπίστηκαν από τους άλλους Έλληνες όχι ως αδελφοί, αλλά ως ξένοι.

Ο Βρετανός ιστορικός που τεκμηρίωσε τις τελευταίες ημέρες του Χίτλερ, αλλά έπεσε θύμα της απάτης με τα "ημερολόγια" του ναζί δικτάτορα, άφησε την τελευταία του πνοή την Κυριακή, σε ηλικία 89 χρόνων.

Π.χ. Η Αθήνα και οι δορυφόροι της στη Νότια Ελλάδα ήταν βυθισμένοι σε τόσο βαθύ λήθαργο και είχαν τόση άγνοια της ιστορίας μας, ώστε υποδέχθηκαν ένα από τα υγιέστερα κύτταρα του ελληνισμού, με πανάρχαιες πολιτιστικές ρίζες, με γλώσσα κατακάθαρη, με μακρά παράδοση στον επιχειρησιακό τομέα, με πλούτο στην ψυχή και στην έκφραση, Σαν να επρόκειτο για παρέες.

Χιου Τρέβορ-Ρόπερ. "Εμφανίζει έλλειμμα ευσπλαχνίας", είχε γράψει γι' αυτόν ο "Ομπζέρβερ"

- Χθες διάβαζα τρεις ώρες. Υπήρξαν και περιπτώσεις, που ορισμένες μητέρες, αμόρφωτες, ανάλγητες και ενδεχομένως πεινασμένες, αφού είχαν αναγάγει το ψωμί και την ελιά σε "εθνικό" φαγητό, αναφερόμενες στους ευγενικούς πρόσφυγες, που ουσιαστικά μετακινήθηκαν από την πατρίδα τους στην πατρίδα τους, απειλούσαν τα παιδιά τους:

Ο Χιού Τρέβορ-Ρόπερ ήταν άρρωστος από καρκίνο και πέθανε στην Οξφόρδη, στο πανεπιστήμιο της οποίας ήταν επί 13 χρόνια καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας, πριν γίνει διευθυντής του κολεγίου Πήτερχαουζ του Καίμπριτζ.

- Χθες διάβασα τρεις ώρες. "Καθίστε φρόνημα, γιατί θα φωνάξουμε τους πρόσφυγγες να σας φάνε".

"Ουδέποτε έγραψε έστω και μία άκομψη φράση ουδέποτε διατύπωσε ένα ανακόλουθο επιχείρημα", είπε γι' αυτόν ο κριτικός και πανεπιστημιακός Νόελ Άναν.

Το ίδιο έγινε και με την αστυνομία.

Συγγραφέας λαμπρών ιστορικών μελετών για περιόδους από το Μεσαίωνα ως τη σύγχρονη ιστορία, έγινε διάσημος σ' ολόκληρο τον κόσμο όταν η βρετανική κυβέρνηση του ανέθεσε, το 1947, να εξακριβώσει τι ακριβώς συνέβη τις τελευταίες ημέρες της ζωής του Χίτλερ στο υπόγειο μπούνκερ του Βερολίνου.

"Κάτσε φρόνιμα, γιατί θα φωνάξω τον χωροφύλακα, να σε κλείσει στη φυλακή".

Το βιβλίο που εξέδωσε ως αποτέλεσμα της έρευνάς του, "Οι Τελευταίες Ημέρες του Χίτλερ", χαρακτηρίσθηκε από τον "Ομπζέρβερ" "ένα αριστούργημα, τόσο από πλευράς αφήγησης όσο και ως δουλειά ενός ντετέκτιβ της Ιστορίας".

Αργότερα, ο χωροφύλακας και ο αστυφύλακας, κατά το αμερικανικό πρότυπο, έγινε "μπάτσος".

Αλλά η φήμη του υπονομεύθηκε σοβαρά το 1983, όταν έπεσε θύμα της απάτης με τα "Ημερολόγια του Χίτλερ".

Και ο "μπάτσος" αποτέλεσε συνώνυμο του "κακού".

Από το 1974 ως το 1988 ήταν διευθυντής της Times Newspapers (εκδίδει τους καθημερινούς και τους κυριακάτικους "Τάιμς") και ανέλαβε να εξετάσει τους 60 τόμους των "ημερολογίων" αυτών για να αποφανθεί για την αυθεντικότητά τους.

Το σώμα της χωροφυλακής, αντί να το αγκαλιάσει η ελληνική κοινωνία, το απομάκρυνε, με συνέπεια να υπάρχει μέχρι και σήμερα η διαχωριστική γραμμή, ενώ η αστυνομία θα έπρεπε να περιβάλεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τον φιλόνομο πολίτη.

Όταν αποφάνθηκε θετικά, το γερμανικό περιοδικό "Στερν" και οι "Σάντεϋ Τάιμς" πλήρωσαν εκατομμύρια δολάρια για να εξασφαλίσουν τα δικαιώματα.

Είναι μερικά πράγματα, που δεν επιδέχονται επεξηγήσεων.

Τελικά ήταν όμως έργο ενός Γερμανού απατεώνα.

Πρέπει να τα αποδώσει κανείς μόνο στο "κακό το ριζικό μας".

Τόσο το μελάνι όσο και το χαρτί είχαν παραχθεί μετά τον πόλεμο, ενώ το κείμενο ήταν γεμάτο ιστορικές ανακρίβειες και αναχρονισμούς.

Ας ξαναγυρίσουμε, όμως, στους πρόσφυγες.

Ο ιστορικός ζήτησε δημόσια συγγνώμη και προσπάθησε να δικαιολογηθεί (είδε, είπε, τα ημερολόγια "μόνο για λίγες ώρες" και το "Στερν" τον είχε διαβεβαιώσει πως όλα τα τεστ επιβεβαίωναν την αυθεντικότητά τους), ωστόσο διακωμωδήθηκε έντονα στον Τύπο.

Μικρασιάτες, Πόντιοι και Θράκες, παρά τις μεμψιμοιρίες των ολιγαρίθμων δυσφορούντων, απλώθηκαν σε όλη τη χώρα και κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Πλήρωσε, είπαν μερικοί, το γεγονός πως και ο ίδιος δεν έδειχνε ποτέ επιείκεια:

Εδώ, η κατάσταση ήταν διαφορετική.

"ο Τρέβορ-Ρόπερ ουδέποτε ανέχθηκε τους ανόητους", είχε γράψει το 1982 ο "Ομπζέρβερ", "ουδέποτε μετρίασε χάριν ευγενείας τη διανοητική περιφρόνησή του για κάποιον, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως εμφανίζει έλλειμμα ευσπλαχνίας".

Οι γηγενείς υπήρξαν φιλόξενοι και δεν άργησαν να αποτελέσουν με τους πρόσφυγες συμπαγείς πληθυσμούς, που αγωνίστηκαν για την πρόοδο του τόπου.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Τρέβορ-Ρόπερ ήταν ήδη για τόσα πολλά χρόνια πολέμιος του μαρξισμού και του "στείρου λεξιλογίου της Αριστεράς" ώστε, μολονότι δεν ήταν θατσερικός, φάνηκε εντελώς φυσικό το γεγονός ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ τον ανακήρυξε ισόβιο λόρδο ­ έγινε ο Λόρδος Ντάκρι του Γκλάντον, της πόλης στην οποία γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1914.

Η επιτυχία τους υπήρξε αναμφισβήτητη.

Το 1957 είχε παντρευτεί την λαίδη Αλεξάνδρα Χάουαρντ-Τζόνστον, η οποία πέθανε το 1997.

Και δικαίωσε τον μεγάλο Ελευθέριο Βενιζέλο.

Μια θαυμάσια περιγραφή κάνει η διακεκριμένη συγγραφέας κ.Αγγελική Στεργίου. Σε ένα από τα ωραιότατα κείμενά της γράφει τα εξής:

"Στην εκτεταμένη πεδιάδα της Καλαμαριάς, περιτριγυρισμένη από τα βουνά του Χορτιάτη και του Χολομώντα και τον κόλπο του Θερμαϊκού, όπου κυμάτιζε στο δροσερό αεράκι σπυρωμένο σιτάρι ξανθό, χρύσιζε στον ήλιο το φύλλωμα της ελιάς και τα φορτωμένα τσαμπιά της αμπέλου έδιναν κρασί γλυκό, βρήκε καταφύγιο ένα μέρος των κυνηγημένων προσφύγων από τον Πόντο, την Μικρά Ασία, την Κωνσταντινούπολη, μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης, το 1922.

"Την εποχή αυτή η Θεσσαλονίκη είναι ακόμη γεμάτη πληγές από την παρατεταμένη οθωμανική κυριαρχία μέχρι το 1912 και τον Μακεδονικό Αγώνα, όταν οι πρόσφυγες με πρόσωπα γεμάτα πόνο, λιπόσαρκα σώματα, με τ' άγια εικονίσματα σφιχτά στον κόρφο και στο χέρι έναν μικρό τορβά, έρχονται για εγκατάσταση κι εδώ, στην εύφορη παραθαλάσσια Καλαμαριά".

Οι πρώτοι αυτοί οικιστές της νεότερης εποχής, προερχόμενοι από τον Καύκασο, τον Πόντο, τα παράλια της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, αντιμετώπισαν προβλήματα διατροφής, στέγης και κοινωνικής αποκατάστασης. Πρόχειρα, σε παράγκες, καλύβες, σκηνές, σπιτάκια, στέγασαν τότε την πίκρα και τη φτώχεια τους.

Αλλά γιατί αυτή η αναδρομή; Ο λόγος είναι απλούστατος. Γιατί, όπως προαναφέρθηκε, η ιστορία επαναλαμβάνεται. Γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχουν στη Θράκη Έλληνες από τον Πόντο, που ζουν σε παράγκες. Έλληνες που λατρεύουν την Ελλάδα, ενώ οι άλλοι απλώς την αγαπάνε. Ή δηλώνουν πως την αγαπάνε. Άνθρωποι που εκδήλωσαν τη λατρεία τους, όταν βρίσκονταν στο μακρινό Πόντο, δίνοντας στα κορίτσια τους το όνομα "Ελλάδα". Μιλούν την ελληνική γλώσσα κατά τρόπο άψογο και είναι πρόθυμοι να προσφέρουν τα πάντα, για να προασπίσουν τα συμφέροντα της πατρίδας τους. Πρόσωπα θλιμμένα, με δακρυσμένα μάτια. Οι κατοικίες που τους υποσχέθηκαν είναι μισοτελειωμένες. Η ανεύρεση εργασίας είναι δύσκολη. Ο χειμώνας είναι βαρύς.

Γι' αυτούς τους ανθρώπους ιδρύθηκε και κάποια υπηρεσία, που το προσωπικό της ανέρχεται σε 450 άτομα. Τι προσφέρουν οι υπάλληλοι αυτοί; Και τα ποντιακά σωματεία, που διακρίνονται για το δυναμισμό τους, γιατί δεν δραστηριοποιούνται; Οι Πόντιοι αδελφοί μας της Θράκης επιβάλλεται να αποκατασταθούν ταχύτατα.