Υπάρχουν για πολλούς καλύτεροι τρόποι ζωής

Φαινόμενα

Μαθαίνω ότι:

Οι σφαίρες σφύριζαν γύρω μας κι εμείς, κουρνιασμένοι στον κρατήρα, που είχε ανοίξει το βλήμα ενός όλμου, προσπαθούσαμε να απαντήσουμε στα πυρά των απέναντι.

Ένα σίριαλ δεν φέρνει την άνοιξη

- Επίθετα παράγονται από ουσιαστικά, ρήματα, επιρρήματα, ή άλλα επίθετα. Δίπλα μας, ο λοχίας δεν έπαυε να πατάει τη σκανδάλη του πολυβόλου κι ένας συνάδελφός μας να περνά τους γεμιστήρες.

Δύο διαφορετικά τηλεοπτικά είδη, ένα σίριαλ και ένα τοκ σόου, προσεγγίζουν το πρόβλημα των οικονομικών μεταναστών αποκαλύπτοντας αντιθέσεις και προκαταλήψεις

Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε μερικά παραδείγματα. Κάποια στιγμή επικράτησε σιγή.

ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ

Επίθετα από: ρήμα - ουσιαστικό - επίθετο - επίρρημα τρομακτικός - ασημένιος - κοντούλης - χτεσινός αγαπητός - ανοιξιάτικος - μεγαλούτσικος - καμαρωτός - αγορίστικος - ασπριδερός - εκλέξιμος - τρομερός - βαθουλός -

Γυρίζω και βλέπω τον στρατιώτη ανάσκελα.

Οι αδύνατοι έρωτες ήταν πάντα το θέμα αγαπημένων λαϊκών μυθιστορημάτων, πόσο μάλλον τηλεοπτικών σίριαλ, όπως αυτό του Μανούσου Μανουσάκη, όπου ένας Αλβανός (Κώστας Σόμμερ) κλέβει την καρδιά μιας Ελληνίδας (Λίνα Σακκά). Η πραγματικότητα όμως δεν είναι ίδια με τα παραμύθια

Δίπλα του, ο λοχίας μ' ένα τραύμα στο μέτωπο.

Ένα σίριαλ είναι η αφορμή.

"Πιάσε το πολυβόλο…. ", μου φώναξες κι έπειτα σάλταρες κοντά μου, κι άρπαξες το κιβώτιο με τα πυρομαχικά.

Ένα πρόβλημα είναι η αιτία.

Δεύτερο σάλτο και βρέθηκα σ' ένα διπλανό κρατήρα.

Μία συζήτηση αποκαλύπτει την απόλυτη σύγχυση.

"Έλα, γρήγορα…. ", κραύγασες.

Πρόκειται για το σίριαλ "Η αγάπη ήρθε από μακριά" του Μανούσου Μανουσάκη, που προβάλλεται από τον Ant1 με θέμα τον έρωτα ενός Αλβανού και μιας Ελληνίδας.

Από απέναντι άρχισαν να μας ρίχνουν χωρίς διακοπή.

Το πρόβλημα είναι η σχέση μας με τους Αλβανούς οικονομικούς μετανάστες.

Κρατώντας το πολυβόλο, βολεύτηκα στο λάκκο και προσπάθησα να σταθεροποιήσω το τρίποδο.

Η συζήτηση που προκάλεσε τη σύγχυση ήταν "Τα μάτια της Έλλης" στον Ant1.

Εσύ πέρασες μια καινούργια δεσμίδα.

Δύο διαφορετικά τηλεοπτικά είδη προσεγγίζουν το ίδιο θέμα με τρόπο διαφορετικό, ζαχαρωμένο το πρώτο, προβάλλοντας τις ακανθώδεις πτυχές το άλλο.

Πάτησα τη σκανδάλη και το όπλο πήρε φωτιά.

Και τα δύο, ωστόσο, εκφράζοντας τα κυρίαρχα στερεότυπα που καθορίζουν τους μύθους των διαφορών.

"Προσέξτε απ' τα αριστερά σας…".

Με ένα πάνελ, το οποίο συνέθεταν οι παράγοντες του σίριαλ και ένα εξαπλό παράθυρο με τον κ. Ανδρεουλάκο της Ν.Δ., τον κ. Γκεσούλη υφυπουργό Παιδείας, τον άκρως επιθετικό "πρόεδρο" των ληστευθέντων κ. Βασιλειάδη, γνωστό από δελτία ειδήσεων αλλά άγνωστο από ποιους και πώς εξελέγη "πρόεδρος", τον κ. Σπηλιόπουλο εκπρόσωπο των αστυνομικών, η Έλλη Στάη επιχείρησε να "δομήσει" μια γέφυρα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας.

Ήταν η φωνή του ανθυπολοχαγού.

Πλην όμως, αντιμετώπισε πολύ πάθος και ανοργάνωτη, προτίμησε να το αφήσει να ξεσπάσει θεαματικό, ώστε να διαγραφεί ανάγλυφο το πρόβλημα, με τη συνήθη τηλεοπτική μέθοδο της προβολής των αντιθέσεων.

Ύστερα, όλα έσβησαν.

Η οπτικοακουστική παραγωγή λειτουργεί, έτσι κι αλλιώς, σαν ένα είδος "πολιτισμικού διαχειριστή".

Νόμισα πως έπεσε πάνω μου ολόκληρη πολυκατοικία κι έχασα τον κόσμο.

Συλλαμβάνει τα μηνύματα της εποχής, τα αναπαράγει πασπαλισμένα με τη ζαχαρόσκονη της επίσημης και αποδεκτής ιδεολογίας και τα προβάλλει τυποποιημένα.

Συνήλθα σ' ένα νοσοκομείο της Αθήνας.

Είναι προφανές ότι υπάρχει διάσταση μεταξύ της ζέουσας και πολύπλευρης πραγματικότητας και της ωραιοποιημένης τυποποίησης ενός σίριαλ.

Στο διπλανό κρεβάτι βρισκόσουν εσύ.

Η παρουσία μάλιστα των Αλβανών ηθοποιών που συμμετέχουν στο σίριαλ, όπως και του ωραιότατου Κώστα Σόμμερ, που υποδύεται μεν τον Αλβανό Ηλία, πλην όμως είναι Έλλην, έδινε ανάγλυφα την προσπάθεια του σκηνοθέτη να ζαχαρώσει τους κώδικες της αποδοχής. "Υπάρχει αλήθεια Αλβανός σαν τον κ. Σόμμερ στην Ελλάδα;", ήταν η ελαφρώς ειρωνική προσέγγιση της Έλλης Στάη στο πασιφανές σκηνοθετικό εύρημα "αν υπάρχει, θα ψάχνουν όλες οι Ελληνίδες να τον βρουν".

Στην αρχή μας είχαν διακομίσει στα Ιωάννινα και από εκεί στην Αθήνα, λόγω της σοβαρότητας της κατάστασής μας.

Το πρόβλημα είναι ότι χαρακτήρες σαν του "Ηλία" του σίριαλ είναι προϊόντα και παραγωγοί της ίδιας κυρίαρχης ιδεολογίας.

Η περίπτωσή μου ήταν απ' αυτές που τις καταχωρούν στα ιατρικά περιοδικά.

Ο πρωταγωνιστής πρέπει να ανταποκρίνεται στα στερεότυπα της κουλτούρας του κοινού, που απευθύνεται.

Καθώς ήμουν σκυμμένος, η σφαίρα με βρήκε στον αυχένα, πέρασε παράλληλα από τη σπονδυλική στήλη, χωρίς να προκαλέσει βλάβη σε κανένα καίριο σημείο και σφηνώθηκε κάπου στη μέση μου.

Η κουλτούρα των Αλβανών παραμένει περιφερειακή στο σίριαλ, όπως ήταν περιφερειακή και η παρουσία των δύο Αλβανών ηθοποιών στην εκπομπή, καθώς τον χρόνο ήταν επόμενο να τον μονοπωλήσουν οι πιο έμπειροι στις τέτοιου είδους συζητήσεις πολιτικοί.

Εσύ έφερε δύο τραύματα στο στήθος σου.

Και την πρωτιά σ' αυτό το τηλεοπτικό "παιχνίδι" των εντυπώσεων έσπευσε να διεκδικήσει ο κ. Ανδρεουλάκος με λόγο επιθετικό, που ήταν επόμενο να αποκαλύψει τις προκαταλήψεις.

Το ένα λίγους πόντους από την καρδιά.

Θυμωμένος από τον επίσης επιθετικό και διεκδικητικό λόγο του προέδρου των Αλβανών στη χώρα μας, του κ. Μίτσι, δεν παρέλειψε να τονίσει σε μια στιγμή έξαρσης ότι "όταν οι Έλληνες πολεμούσαν τον ιταλικό φασισμό στα βουνά της Β. Ηπείρου, οι Αλβανοί συστρατεύθηκαν με τους φασίστες".

Είχες συνέλθει πιο μπροστά από μένα.

Αρωγός του βρέθηκε ο "πρόεδρος" των ληστευθέντων που, αφού συνέδεσε την εγκληματικότητα με την ύπαρξη ξένων, απελευθερώθηκε περισσότερο, μόλις έκανε τηλεφωνική παρέμβαση ο κ. Μίτσι, και άρχισε να τον χειροκροτεί ειρωνικά και να λέει απαξιωτικά ότι σε λίγο θα βρεθεί στην ελληνική Βουλή "αυτός και οι όμοιοί του".

"Μου φαίνεται πως έχω κι ένα τρίτο στον ώμο, που το ξέχασαν.. .. ", μου είπες.

Άρχισε η αντιπαράθεση βίαιη, έντονη, παθιασμένη.

Η υποψία σου επαληθεύθηκε.

Μιλούσαν όλοι μαζί, ουδείς ακουγόταν, το ένα θέμα ανολοκλήρωτο άφηνε τη θέση του στο επόμενο, από την εγκληματικότητα στο θέμα της μόρφωσης, όλα φύρδην μίγδην, χάος, οι ηθοποιοί του σίριαλ σχεδόν σιωπηλοί, με ελάχιστες συναινετικές παρεμβάσεις του κ. Σόμμερ, του κ. Τσαρούχα και του κ. Μανουσάκη.

Είχες ακόμη ένα διαμπερές τραύμα, που άρχισε να επουλώνεται μόνο του.

Ένα σίριαλ δεν φέρνει την άνοιξη, όχι μόνο γιατί δεν απομακρύνεται από τα αναγνωρίσιμα στερεότυπα διευρύνοντας την απόσταση από την πραγματικότητα, αλλά και γιατί συνδυάζεται με την τακτική μιας διασκεδαστικής ενημέρωσης, που προτιμά την ανάδειξη των αντιθέσεων και όχι της συναίνεσης.

Όταν το είδαν οι νοσοκόμες, έτρεξαν αλαφιασμένες στους γιατρούς. "Δεν είναι τίποτα, πέρασε…. ", είπε ο αρχίατρος και γέλασε.

Βγήκαμε μαζί από το νοσοκομείο. Οι καιροί ήταν δύσκολοι. Δεν μπορούσαμε να ζήσουμε στη Αθήνα. Μας έπνιγε. Πήγαμε στο σιδηροδρομικό σταθμό κι ανεβήκαμε σε ένα βαγόνι εμπορευματικής αμαξοστοιχίας, που θα αναχωρούσε σε λίγο για τη Θεσσαλονίκη. Πριν μπούμε στο βαγόνι, προλάβαμε να διαβάσουμε στο πλάι του μερικά στοιχεία: Άτομα 32, ίπποι 8… Ξεκουραστήκαμε λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη κι ύστερα βγήκαμε στην πιάτσα. Ήμασταν και οι δύο πλασμένοι από την ίδια πάστα. Θυμάσαι παλιόφιλε; Τι κυνηγητό, τι κούραση, τι αγώνας! Η επιτυχία δεν ήλθε γρήγορα, αλλά ήλθε… Εσύ βιομήχανος κι εγώ έμπορος. Στα σαράντα μας τα είχαμε όλα. Οικογένειες, παιδιά, επιχειρήσεις. Και η φιλία μας από τις πιο δυνατές. Αργότερα, σου έκανα κάποια νύξη για την κόρη σου. Κι αυτή κι ο γιος μου είχαν φθάσει σε ηλικία γάμου. Με κοίταξες λυπημένα. "Δεν κάνει για το γιο σου, είναι τρελάρα…". Έδειξες πως δεν ήθελες άλλη συζήτηση γι' αυτό το θέμα. Την ίδια λυπημένη έκφραση είχες στο πρόσωπο, όταν έχασες τη γυναίκα σου. Από καρδιά. Ήταν νέα ακόμη και την αγαπούσες. Από τότε άλλαξες. Άλλαξε και η κατάσταση στο σπίτι σου. Η κόρη κι ο γαμπρός σαν να μην τα πήγαιναν καλά. Ο γιος άφηνε τη γυναίκα του ολομόναχη, για να τριγυρίζει στο εξωτερικό. Ευτυχώς, η δουλειά πήγαινε καλά, γιατί είχες βάλει γερές βάσεις.

Πολλές φορές συζήτησα το θέμα σου με τη γυναίκα μου. Εκείνη δεν ξανοιγότανε. Συχνά αναστέναζε. Μια ημέρα τη ρώτησα να μου πει τι συμβαίνει. Μου απάντησε: "Ο γιος μας χωρίζει. Έχει φιλενάδα". Μπερδεμένος καθώς ήμουν τόσα χρόνια με τις επιχειρήσεις, δεν μου έμεινε πολύς καιρός για να δω τι γίνεται μέσα στο σπίτι μου. Είχα τη γυναίκα μου για μοναδική σύμβολο. "Και το εγγόνι μας;", ρώτησα. Μου είπε πως είχαμε υποχρέωση να το προστατεύσουμε, μέχρι να μεγαλώσει και να κάνει δική του δουλειά. Συμφώνησα. Δεν έπρεπε, επίσης, ν' αφήσουμε αβοήθητη τη νύφη μας. Συμφώνησα και για την περίπτωση αυτή. Τα δέχθηκα όλα με κρύα καρδιά… Μετά σου τηλεφώνησα, παλιόφιλε, και συναντηθήκαμε στο γνωστό μας ταβερνάκι.

Κάτι αναποδιές στην αγορά μας απομάκρυναν κάπου ένα χρόνο. Όταν συναντηθήκαμε ξανά, το πρόσωπό σου ήταν χαρούμενο. Καθίσαμε και παραγγείλαμε τα τσίπουρά μας. Κάτι ήθελες να μου πεις. Το καταλάβαινα. Σε ήξερα, άλλωστε. Τελικά, μου τα είπες όλα… "Πρόσφερα όλη την περιουσία μου στα παιδιά μου", είπες και μου έκλεισες το μάτι. "Βέβαια, κράτησα και για μένα αρκετά. Δεν έχω διάθεση να πεθάνω στην ψάθα. Καταλαβαίνεις. Αρκετά. Εξάλλου, δεν με πήραν ακόμη τα χρόνια! Και ξέρεις τι έκανα; Απέναντι, στην ακτή, δίπλα στο κύμα που λένε, χτίζω ένα σπίτι, αριστούργημα. Θα μείνω εκεί σε όλη μου τη ζωή. Θέλω να ξεκουραστώ…".

Η σκέψη σου μου φάνηκε θαυμάσια. Την είπα στη γυναίκα μου κι ενθουσιάστηκε κι εκείνη. Φώναξα τους δικηγόρους μου και κανόνισα τις διαδικασίες για τη μεταβίβαση του 60% της επιχείρησης στο γιο μου, του 20% στη νύφη μου και τον εγγονό μου και του 20% στον γενικό διευθυντή, έναν υπέροχο άνθρωπο. Αυτός θα διηύθυνε τα πάντα. Ούτε θα άφηνε τη νύφη μου και τον εγγονό μου στο δρόμο. "Κι εκείνα τα δικά μου χρήματα, τι γίνονται;", ρώτησα. "Είναι αρκετά και συνεχώς αυξάνονται".

Σου τηλεφώνησα, παλιόφιλε, ξαναβρεθήκαμε στο ταβερνάκι και χωρίς περιστροφές σε ρώτησα, μήπως υπάρχει κανένα καλό οικόπεδο κοντά στο σπίτι που χτίζεις στην ακτή. Με κοίταξες στην αρχή με απορία και μετά έσκασες στα γέλια. "Θα πάμε αύριο να ρίξεις μια ματιά", είπες. Κατόπιν θα καθίσουμε σε ένα κουτουκάκι, από όπου θα έχουμε όλο τον κόλπο της Θεσσαλονίκης μπροστά μας. και θα πιούμε ένα τσίπουρο, που δεν το έχεις πιει ποτέ στη ζωή σου".

Β.