Το νομοσχέδιο για τον περιφερειακό Τύπο «ΓΙΑΤΙ ΤΟΣΕΣ ΣΦΑΙΡΕΣ;»

Β. Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1830-1866

Με αντικείμενο τις νομοθετικές ρυθμίσεις για τον περιφερειακό Τύπο συνεδριάζει σήμερα η κυβερνητική επιτροπή υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή.

Ξέσπασμα της χήρας Ρουσσέτη που ζήτησε από τον Κουφοντίνα να την κοιτάξει στα μάτια

1. Η περίοδος της αιγυπτιοκρατίας (1830-1840)

Όπως παρατήρησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Θεόδωρος Ρουσόπουλος, πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που υποβάλλεται έπειτα από προπαρασκευή 14 μηνών, κατόπιν διαβουλεύσεων με όλες τις επαρχιακές Ενώσεις.

Η Ερμιόνη Ρουσσέτη κρατώντας τα τρυπημένα από τις σφαίρες χαρτονομίσματα που είχε ο σύζυγός της στο μοιραίο δρομολόγιο

Ο σουλτάνος παραχώρησε την Κρήτη στον αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλυ, ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες που του είχε προσφέρει κατά τη διάρκεια της δεκαετούς επανάστασης στην Πελοπόννησο και την Κρήτη, και η παραχώρηση αυτή κατοχυρώθηκε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου.

Σύμφωνα με τον κ. Ρουσόπουλο, το εν λόγω νομοσχέδιο θα υποβληθεί στη Βουλή μέσα στις επόμενες ημέρες, ενώ το νομοσχέδιο για τη συγκέντρωση και τις αδειοδοτήσεις θα περάσει από τη φάση της δημόσιας διαβούλευσης (που υπολογίζεται να λήξει στα τέλη Φεβρουαρίου), θα κωδικοποιηθούν οι προτάσεις και εν συνεχεία θα κατατεθεί στη Βουλή.

Δεκαοκτώ χρόνια περίμενε τη χθεσινή ημέρα η κ. Ερμιόνη Ρουσσέτη. Έτσι η Κρήτη περνούσε από την τουρκική στην αιγυπτιακή κατοχή, σε μια νέα περίοδο «εστιλβωμένης δουλείας».

Όσον αφορά το δημόσιο διάλογο για τη συγκέντρωση και την αδειοδότηση των ηλεκτρονικών ΜΜΕ, ο υπουργός Επικρατείας δήλωσε πως εστάλη επιστολή προς τους αρχηγούς των κομμάτων, στην οποία σημειώνεται ότι στις 16/1 ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση με τη συμμετοχή των εμπλεκομένων φορέων και σε δεύτερη φάση καλούνται εκπρόσωποι των κομμάτων σε μία πρώτη συζήτηση την Πέμπτη.

Ο σύζυγός της Παναγιώτης είχε δολοφονηθεί μαζί με τον εκδότη της εφημερίδας «Απογευματινή» Νίκο Μομφερράτο, στις 21 Φεβρουαρίου 1985. Ο φιλόδοξος μονάρχης της Αιγύπτου κατανοούσε τη σπουδαιότητα που είχε για τη χώρα του η κατοχή της Κρήτης και απέβλεψε από την αρχή στη μονιμοποίηση της νέας κατάστασης.

Παράλληλα ζητείται ο ορισμός των εκπροσώπων των κομμάτων, για να ακολουθήσει η τρίτη φάση, αυτή της κωδικοποίησης των προτάσεων.

Παρά τα χρόνια που πέρασαν, η ίδια δεν έχει καταφέρει να εξηγήσει γιατί οι 11 σφαίρες της οργάνωσης 17Ν στόχευσαν τον σύζυγό της και τον Νίκο Μομφερράτο.

Για να αποφύγει εξωτερικές επεμβάσεις και διεθνείς περιπλοκές, έλαβε αμέσως σύντονα μέτρα για την εξασφάλιση της εσωτερικής γαλήνης και την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος με επιφανειακή ισονομία και δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα έθεσε σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα μεγάλων κοινωφελών έργων στο νησί.

Εξάλλου ο κ. Ρουσόπουλος ανακοίνωσε την παράδοση κτιρίου (στην οδό Πινδάρου 6) για την εξυπηρέτηση των αναγκών και των επτά επαρχιακών ενώσεων ραδιοφώνου, τηλεόρασης και εφημερίδων.

«Γιατί τόσες σφαίρες;

Για την πραγματοποίηση αυτού του προγράμματος επιβλήθηκε επαχθέστατη φορολογία στο χριστιανικό πληθυσμό.

Γιατί τόσο μίσος;» ρωτούσε με έντονη συναισθηματική φόρτιση τον πρόεδρο του δικαστηρίου κ. Μιχάλη Μαργαρίτη γνωρίζοντας καλά πως δεν θα έπρεπε να περιμένει απάντηση.

Οι νέες καταπιέσεις ανάγκασαν τους Κρήτες να προβούν σε έντονη άοπλη διαμαρτυρία στο χωριό Μουρνιές των Χανίων.

Κατήγγειλε μάλιστα ότι οι δράστες της δολοφονίας αποπειράθηκαν να αποτελειώσουν τον σύζυγό της, ο οποίος έζησε 11 ημέρες μετά τον τραυματισμό του, μπαίνοντας ντυμένοι ως γιατροί στην εντατική μονάδα, όπου νοσηλεύτηκε.

Η ενέργεια αυτή έμεινε στην ιστορία ως «Κίνημα των Μουρνιών, ή των Μουρνιδών» (Σεπτέμβριος 1833).

Το γεγονός είχε πληροφορηθεί, όπως είπε, από τους γιατρούς του νοσοκομείου, οι οποίοι στη συνέχεια φρόντισαν και έλαβαν επιπλέον μέτρα προστασίας.

Περίπου 7.000 άοπλοι χριστιανοί από όλες τις επαρχίες της Κρήτης διαδήλωσαν την πικρία και την αγανάκτηση τους και υπέγραψαν αναφορά προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, επικαλούμενοι την προστασία τους.

Τρυπημένα χαρτονομίσματα

Η αντίδραση της αιγυπτιακής διοίκησης υπήρξε άμεση και σκληρή.

Και τότε ήταν που έβγαλε από την τσέπη της τα τρυπημένα από τις σφαίρες χαρτονομίσματα που είχε μαζί του ο σύζυγός της σε εκείνο το μοιραίο δρομολόγιο.

Συνελήφθησαν 41 πρωταίτιοι και απαγχονίστηκαν.

Τα επέδειξε προς το δικαστήριο, αλλά εκείνο που πρωτίστως την ενδιέφερε ήταν να δουν τα απομεινάρια μίας δολοφονίας οι κατηγορούμενοι, κυρίως εκείνοι που, κατά το παραπεμπτικό βούλευμα, είχαν ανάμειξη στην επίθεση.

Τα φιλόδοξα σχέδια του Μωχάμετ Άλυ ενοχλούσαν πολλούς Άγγλους πολιτικούς, οι οποίοι επανειλημμένα έθεσαν το θέμα της κατάληψης της Κρήτης ή της απόσπασης της από την αιγυπτιακή κυριαρχία.

Μέσα στα επόμενα λεπτά γύρισε την πλάτη της στους δικαστές.

Τέτοιες επώνυμες προτάσεις έγιναν μετά το κίνημα των Μουρνιδών, και το 1837, όταν είχε δημιουργηθεί πρόβλημα ετοιμότητας του βρετανικού ναυτικού στην Ανατολική Μεσόγειο, εξαιτίας των επεκτατικών σχεδίων της Ρωσίας.

Είχε φθάσει η στιγμή να αντικρύσει κατά πρόσωπο τους κατηγορουμένους.

Η κατάληψη και οχύρωση του κόλπου της Σούδας και άλλων επίκαιρων θέσεων των κρητικών παραλίων ήταν στα άμεσα σχέδια των Άγγλων στρατιωτικών.

Έριξε μία γρήγορη ματιά σε όλα τα εδώλια.

Από τη δική τους πλευρά, οι Κρήτες άρχισαν να κατανοούν ότι η δύναμη των όπλων δεν ήταν αρκετή για τη λύση του Κρητικού Ζητήματος και ότι η ελευθερία και η εθνική αποκατάσταση του νησιού ήταν κυρίως θέμα της ευρωπαϊκής διπλωματίας, και περισσότερο της αγγλικής.

Το βλέμμα της σταμάτησε στον Δημήτρη Κουφοντίνα, ο οποίος φέρεται ως συνεργός στο έγκλημα.

Καθώς μάλιστα η νέα δεσποτεία στην Κρήτη φαινόταν πανίσχυρη και η ξένη διπλωματία δεν έδειχνε καμιά διάθεση να ασχοληθεί με ένα ζήτημα, που μόλις πριν από λίγο το είχε κλείσει, πολλοί Κρήτες επαναστάτες και διανοούμενοι, που είχαν καταφύγει στην ελεύθερη Ελλάδα, άρχισαν να μεθοδεύουν νέα σχήματα ενεργειών.

Ήθελε να του απευθύνει πολλές ερωτήσεις.

Επιτροπή Κρητών υπέβαλε στην Αγγλία στις 20 Νοεμβρίου 1839 πρόταση για αποικιακή κατοχή της νήσου ή ακόμη και για ανακήρυξη της σε αγγλικό προτεκτοράτο.

«Έχει κι αυτός παιδί»

Η Αγγλία, απασχολημένη με άλλα μείζονος σημασίας προβλήματα στην Ανατολή, δεν έδειξε τότε καμιά διάθεση να κινηθεί προς την κατεύθυνση αυτή.

Περιορίστηκε όμως σε έναν μικρό μονόλογο.

Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι και αυτός ο φιλέλληνας υπουργός λόρδος Πάλμερστον έδωσε την απάντηση: «…εφόσον η Κρήτη ανήκει de facto et de jure στο Σουλτάνο, θα ήταν αδύνατο για τη Μ. Βρετανία να αποσπάσει το νησί από τη φίλη και σύμμαχο της Τουρκία και να το υπαγάγει στις κτήσεις του Στέμματος».

«Ο κ. Κουφοντίνας - είπε η κ. Ερμιόνη Ρουσσέτη - έχει ένα παιδί και θέλω να με κοιτάξει στα μάτια αυτήν τη στιγμή και να μου πει.

Αλλά και η επίσημη ελληνική πολιτική αποδοκίμαζε και καταδίκαζε τέτοιες κινήσεις, που όχι μόνο εγκυμονούσαν σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον της Κρήτης, αλλά ήταν ενδεχόμενο να προκαλέσουν και για την ίδια την Ελλάδα περιπλοκές, που ίσως οδηγούσαν σε ελληνοτουρκικό πόλεμο.

Το παιδί του θέλει να το έχει κοντά του και να το βλέπει.

Η μεγάλη κρίση του Ανατολικού Ζητήματος κατά τα έτη 1839-1841, με το δεύτερο τουρκοαιγυπτιακό πόλεμο, επηρέασε, όπως ήταν φυσικό, και τα κρητικά πράγματα.

Τον πατέρα τού δικού μου παιδιού τον βάλατε τρία μέτρα μέσα στη γή…».

Η ήττα του Μωχάμετ Άλυ στη Συρία κλόνισε την αιγυπτιακή κυριαρχία στην Κρήτη.

Ο ετοιμόλογος άλλες φορές Δημ. Κουφοντίνας προς στιγμήν ένιωσε άβολα ακούγοντας το «κατηγορώ» της γυναίκας, αλλά δεν έδωσε καμία απάντηση.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις, των οποίων οι αντιθέσεις ευνοούσαν την Τουρκία, αφού το δόγμα της ακεραιότητας της εξασφάλιζε τις λεπτές ισορροπίες της ευρωπαϊκής ειρήνης, αποφάσισαν με τη Συνθήκη του Λονδίνου (3 Ιουλίου 1840) να αποσπάσουν την Κρήτη από την Αίγυπτο και να την επαναφέρουν στην απόλυτη κυριαρχία του σουλτάνου.

Και εκείνη για να μην της καταλογίσουν ότι σπεύδει να καταδικάσει κάποιον πριν κριθεί από τη Δικαιοσύνη, πρόσθεσε:

Το Μεγάλο Κάστρο (Ηράκλειο) της Κρήτης το 1843. Λιθογραφία από χάρτη τον Αγγλικού Ναυαρχείου, με χωρομέτρηση του W.T. Chapman.

«Εγώ δεν λέω ότι τη δολοφονία την έκανε ο κ. Κουφοντίνας. Τον ρωτώ γιατί κατέστρεψαν τη ζωή μου. Ήμουν 35 ετών και εκείνος 40. Γιατί, κύριε πρόεδρε, το έκαναν αυτό; Τι μίσος είχαν με τον άντρα μου; Ένα "γιατί". Θέλω να μου το απαντήσουν. Γιατί τόσες σφαίρες στον άντρα μου;».

Η κ. Ρουσσέτη κατά τη διάρκεια της κατάθεσής της διευκρίνισε ότι ο σύζυγός της είχε άδεια οπλοφορίας, αλλά το όπλο το είχε πάντοτε στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου, όπως και την ημέρα εκείνη που δεν πρόλαβε να το χρησιμοποιήσει. Περιέγραψε πως πριν από το χτύπημα είχε παρατηρήσει ότι τον ακολουθούσαν συχνά μοτοσυκλέτες και προσπαθούσαν να του κλείσουν τον δρόμο. Αλλά και την ημέρα της δολοφονίας έφερε στη μνήμη της κάτι περίεργο που είχε συμβεί. «Την ημέρα εκείνη - κατέθεσε - πέντε δέκα λεπτά αφότου έφυγε από το σπίτι πήρε κάποια κυρία και ρώτησε το παιδί μου, που ήταν επτά ετών, "ο μπαμπάς είναι εκεί;". Έφυγε, είπε το παιδί, για τη δουλειά και τότε έκλεισαν το τηλέφωνο».

Η δίκη συνεχίζεται σήμερα με καταθέσεις μαρτύρων.

«Ο άνδρας μου δεν ήταν κεφάλαιο - αυτοί έχουν βίλες»

Η δολοφονία του Π. Ρουσσέτη δεν μπορεί να θεωρηθεί έγκλημα πολιτικό. Το εξήγησε η σύζυγός του καταθέτοντας στο δικαστήριο.

Ε. ΡΟΥΣΣΕΤΗ: Ο άνδρας μου δεν ήταν ούτε… κεφάλαιο ούτε πολιτικό έγκλημα. Γιατί τα κεφάλαια, αν το πάρουμε έτσι, οι κύριοι είναι που έχουν τις βίλες. Εγώ έχω ένα δυάρι και κάθομαι. Δεν έχω στον ήλιο μοίρα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλά είναι το δικαστήριο να το αφήνετε χωρίς φόρτιση συναισθηματική. Ούτε υπέρ τους ούτε κατά τους. Δεν τα θέλω αυτά.

Ε. ΡΟΥΣΣΕΤΗ: Ναι, οι κύριοι όμως μπορούν να απολογούνται και να λένε ό,τι θέλουν. Εμείς δεν μπορούμε να πούμε δύο κουβέντες;

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είπατε τις δύο κουβέντες, γι' αυτό σας άφησα. Αλλά περαιτέρω νομίζω ότι ξέρετε πως αυτά δεν μας βαρύνουν καθόλου. Βαρύνει μόνο το τι θα αποδειχθεί. Αν αποδειχθεί, θα πούμε το ένοχος.