Σκάνδαλο στον Καναδά Γιούργκεν Χάμπερμας

Ηλεκτρισμένα σωματίδια

Αναμεμιγμένοι δύο Ελληνοκαναδοί σε υπόθεση παράνομων αδειών για καζίνα, που απειλεί να "ρίξει" τον πρωθυπουργό επαρχίας του Καναδά

Όχι στη γενετική των ντιζάινερ

Όταν κόψουμε μια θετικά ή αρνητικά ηλεκτρισμένη μεταλλική ράβδο σε δύο κομμάτια, διαπιστώνουμε ότι κάθε κομμάτι είναι αντίστοιχα θετικά ή αρνητικά ηλεκτρισμένο.

Πρωταγωνιστικούς ρόλους σε σκάνδαλο που απειλεί να δώσει τέλος στην καριέρα Καναδού πολιτικού διαδραμάτισαν δύο Ελληνοκαναδοί.

ΑΝ ΑΡΧΙΣΟΥΜΕ ΝΑ ΨΩΝΙΖΟΥΜΕ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΣΤΑ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ, ΑΥΡΙΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΘΑ ΚΑΤΑΛΟΓΙΖΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ, ΟΤΙ ΤΑ "ΠΡΟΙΚΙΣΑΝ" ΜΕ ΛΑΘΟΣ ΤΑΛΕΝΤΑ. ΤΟ ΘΕΜΑ ΑΠΑΙΤΕΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ, ΛΕΕΙ Ο, ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟΣ ΙΣΩΣ ΕΝ ΖΩΗ, ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΓΙΟΥΡΓΚΕΝ ΧΑΜΠΕΡΜΑΣ

Αν συνεχίσουμε τον τεμαχισμό προκύπτουν όλο και μικρότερα ηλεκτρισμένα κομμάτια.

Τα ονόματα των δύο φιγουράρουν εδώ και μέρες στα πρωτοσέλιδα των καναδικών εφημερίδων, ενώ ο πρωθυπουργός της Βρετανικής Κολομβίας -της δυτικότερης επαρχίας του Καναδά- Γκλεν Κλαρκ, κινδυνεύει να εκπέσει από το αξίωμά του.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΙΜΠΛΗΣ

Μπορούμε, λοιπόν, να φανταστούμε, ότι κάθε ηλεκτρισμένο σώμα περιέχει μικροσκοπικά σωματίδια, θετικά ή αρνητικά ηλεκτρισμένα.

Το σκάνδαλο, που αφορά την έκδοση άδειας λειτουργίας καζίνων, αποκάλυψε ο Δημήτρης Βραχνός, αξιωματούχος της εφορίας του Καναδά, πριν από ένα χρόνο. Ήδη στις ΗΠΑ μιλούν για "ψώνια στα σούπερ μάρκετ γενετικής", λέει ο Γιούργκεν Χάμπερμας. Αυτά τα ηλεκτρισμένα σωματίδια σχετίζονται με τα μόρια. Ο κ. Βραχνός, με έγγραφη καταγγελία που παρέδωσε σε μέλη της αντιπολίτευσης αλλά και στις εφημερίδες, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό της περιοχής ότι διευκόλυνε παράνομα την έκδοση άδειας λειτουργίας καζίνου προς όφελος του Δημήτρη Πυλαρινού. Πρόκειται για την άποψη εκείνων που επιθυμούν την επέμβαση στα γονίδια με σκοπό όχι τη θεραπεία τους αλλά τη βελτίωσή τους. Πράγματι, όταν ηλεκτρίσουμε με επαγωγή μια μεταλλική ράβδο και κατόπιν την τεμαχίσουμε προκύπτουν δύο κομμάτια αντίθετα ηλεκτρισμένα (Εικ. 4.34).

Μάλιστα οι δύο Ελληνοκαναδοί και ο κ. Κλαρκ είναι γείτονες και όταν ο κ. Βραχνός κλήθηκε να καταθέσει στη δικαιοσύνη, υποστήριξε ότι ο Πυλαρινός πραγματοποίησε εκείνη την περίοδο έργα επισκευής στην πρωθυπουργική κατοικία, ύψους 11.000 δολαρίων.

Είναι οι ίδιοι που βλέπουν θετικά τη διάδοση των μεθόδων αυτών στην αγορά, έτσι ώστε οι γονείς να είναι σε θέση να αποφασίζουν τη γενετική διάπλαση των παιδιών τους. Οσοδήποτε μικρή και αν είναι η αρχική ράβδος προκύπτουν δύο ακόμα μικρότερα κομμάτια αντίθετα ηλεκτρισμένα.

Παράλληλα με τα έργα επισκευής του σπιτιού του κ. Κλαρκ, ο Πυλαρινός κατέθεσε αίτηση για να πάρει άδεια λειτουργίας καζίνου, την οποία και τελικά πήρε, παρόλο που η αίτησή του απερρίφθη από τους δημοτικούς σύμβουλους, ενώ και στελέχη της αντιπολίτευσης είχαν την ίδια άποψη.

Όμως "κανένας δεν έχει το δικαίωμα να αποφασίσει με βάση τις δικές του προτιμήσεις για τη ζωή ενός άλλου προσώπου.

Φανταζόμαστε, λοιπόν, ότι, και τα μόρια αποτελούνται από ακόμα μικρότερα θετικά και αρνητικά ηλεκτρισμένα σωματίδια.

Συνεταίρος του κ. Πυλαρινού είναι γνωστός ιδιοκτήτης στριπτιζάδικου και φέρεται ότι έχει σχέσεις με παράνομες δραστηριότητες στο Ίντερνετ.

Μία γενετική επέμβαση πρέπει να έχει ως αρχή τη δυνητική συγκατάθεση του προσώπου που πρόκειται να έρθει στη ζωή.

Εικόνα 4.34 Ηλεκτρίζουμε με επαγωγή μια μεταλλική ράβδο και κατόπιν την τεμαχίζουμε. Προκύπτουν δυο κομμάτια αντίθετα ηλεκτρισμένα μεταξύ τους.

Ο ίδιος ο Πυλαρινός έχει καταδικαστεί για παράνομη λειτουργία χαρτοπαιχτικής λέσχης, στην ίδια περιοχή όπου πήρε και την άδεια για το καζίνο.

Το μοντέλο του γιατρού που φροντίζει έναν ασθενή παίρνει με αυτό τον τρόπο τη θέση του μοντέλου του ντιζάινερ που κάνει προσχέδια, πλάνα, ή του μοντέλου του μηχανικού".

Εικόνα 4.35 Όταν τρίβουμε μια γυάλινη ράβδο με ένα μάλλινο ύφασμα, αρνητικά σωματίδια μετακινούνται από τη ράβδο στο ύφασμα.

Ο πρωθυπουργός της Βρετανικής Κολομβίας, απαντώντας στους επικριτές του, αν και παραδέχθηκε ότι είχε οικογενειακή φιλία με τον Πυλαρινό, δήλωσε ότι δε γνώριζε τίποτα για τις παράνομες δραστηριότητές του και ήταν κατηγορηματικός στο ότι δεν υπήρξε καμία δική του εμπλοκή στο θέμα της έκδοσης της άδειας.

Ο Γιούργκεν Χάμπερμας είναι χωρίς αμφιβολία ο διαπρεπέστερος Γερμανός φιλόσοφος του καιρού μας.

Πάντως, τα στελέχη της αντιπολίτευσης τον κατηγορούν ότι "έβαλε το χέρι του" στην έκδοση της άδειας και τον καλούν να παραιτηθεί.

Κληρονόμος της περίφημης σχολής της Φρανκφούρτης, την οποία ίδρυσαν ο Μαξ Χορκχάιμερ και ο Τέοντορ Αντόρνο, αποτελεί τη συνείδηση, τη δημοκρατική και ευρωπαϊκή, της σημερινής Γερμανίας.

Ο ίδιος τους καλεί να αποδείξουν τα όσα υποστηρίζουν με ακλόνητα στοιχεία και μόνο σε αυτή την περίπτωση, όπως υπογράμμισε ο κ. Κλαρκ, θα εγκαταλείψει το θώκο του.

Η συνηγορία του υπέρ ενός "συνταγματικού πατριωτισμού" που θα επέτρεπε τη γέννηση μιας πολιτικής κουλτούρας ευρωπαϊκής κλίμακας, δίνει φιλοσοφικό βάθος στις σημερινές εξελίξεις στη Γηραιά Ήπειρο. Η καλλιέργεια μιας "ηθικής του διαλόγου", μετά τη ναζιστική καταστροφή, δεν έχει άλλο σκοπό από το να ξανασυνδέσει τη λογική με την ελπίδα. Ο 74χρονος Χάμπερμας έγραψε πρόσφατα ένα βιβλίο (που θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Scripta) για το "καυτό" θέμα της εποχής μας: τις εξελίξεις της γενετικής και τις αλλαγές που φέρνουν στην οπτική μας για τον κόσμο. Ονομάζεται "Το μέλλον της ανθρώπινης φύσης. Προς μία φιλελεύθερη ευγονική;" και θίγει, υπό νέα οπτική γωνία, το θέμα των προκλήσεων της βιοτεχνολογίας σε σχέση με τις έως τώρα αντιλήψεις μας περί ελευθερίας και ευθύνης.

Δικαιολογημένη επέμβαση

Ο Γιούργκεν Χάμπερμας φωτογραφημένος από τον Πάτρικ Σβιρκ

"Φαντάζομαι ένα νέο ή μια νέα που μαθαίνουν μια μέρα ότι ο γενετικός τους εξοπλισμός χειραγωγήθηκε πριν από τη γέννησή τους χωρίς κανένα σημαντικό ιατρικό λόγο. Ο έφηβος θα μπορεί να ζητήσει λογαριασμό από τους γονείς του, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι του γενετικού του προφίλ. Θα μπορεί για παράδειγμα να τους προσάψει ότι του κληροδότησαν ένα μαθηματικό ταλέντο και όχι αθλητικές ή μουσικές δεξιότητες που θα του ήταν περισσότερο χρήσιμες στην καριέρα την οποία εκείνος ονειρεύεται. Άραγε θα μπορεί πια να δει τον εαυτό του ως τον μοναδικό συγγραφέα της ίδιας του της βιογραφίας; Προφανώς οι γονείς επιθυμούν το καλύτερο για τα παιδιά τους. Αλλά δεν μπορούν να αποκλείσουν ούτε καν ότι ένα φυσικό ελάττωμα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πλεονέκτημα για το παιδί. Δεν μπορούν, εντέλει, να γνωρίζουν ποιο γενετικό χάρισμα είναι το "καλύτερο" στο καθόλου προβλέψιμο περιβάλλον μιας άλλης ύπαρξης", λέει ο Γερμανός φιλόσοφος.

Μιλώντας πάντα για το ίδιο θέμα, ετούτη τη φορά στο περιοδικό "Lire", παραδέχεται ότι και τώρα οι γονείς αποφασίζουν για το μέλλον των παιδιών τους, μέσω της εκπαίδευσης. Εντούτοις, διακρίνει, οι προθέσεις τους εντάσσονται σε μία διαδικασία κοινωνικοποίησης. Δεν είναι φιξαρισμένες ούτε άψαυστες όπως εκείνες που αποφασίζουν τη γενετική μοίρα. "Υπάρχει εντέλει μεγάλη διαφορά ανάλογα με το αν μπορεί κανείς ή όχι στην εφηβεία του να αντιπαρατεθεί στους γονείς του με κριτικό τρόπο, ανάλογα με το αν μπορεί να συλλογιστεί την ιστορία του δημιουργικά ή αν, αντίθετα, έχει να κάνει με ένα γενετικό πρόγραμμα που αντιπροσωπεύει ένα πράγμα μουγγό, κάτι που, θα λέγαμε, δεν μπορεί να απαντήσει στις ερωτήσεις του", αποφαίνεται. Πάντως ο Γιούργκεν Χάμπερμας δεν είναι αξιωματικά αντίθετος σε κάθε γενετική επέμβαση. "Ο κίνδυνος εκλείπει όταν μία γενετική επέμβαση, προορισμένη να αλλάξει έναν χαρακτήρα, επιχειρείται για "κλινικούς" λόγους και προς όφελος ενός προσώπου του οποίου μπορούμε να προεξοφλήσουμε τη σύμφωνη γνώμη.

Πρόκειται για την αποκλειστική περίπτωση των κληρονομικών ασθενειών που προκαλούν ένα κακό το οποίο γνωρίζουμε ότι είναι ακραίο και για το οποίο γίνεται πρόβλεψη με βεβαιότητα".

Ο τηλεχειρισμός πριονίζει τη Δημοκρατία

Η επέμβαση στον γενετικό εξοπλισμό ή και στην ίδια τη βάση των διανοητικών λειτουργιών άλλων προσώπων, λέει ο Γιούργκεν Χάμπερμας, προσβάλλει υποχρεωτικά τη μοναδική στον καθένα πίσω πλευρά της συνείδησης που συνοδεύει όλες μας τις δραστηριότητες. Αν αυτή η ελευθερία συνείδησης πριονιστεί σιωπηρά με πρακτικές τηλεχειρισμού, οι δημοκρατικοί μας θεσμοί θα στηρίζονται πλέον σε ξύλινα πόδια. Ο Γερμανός φιλόσοφος θεωρεί ότι υπάρχουν ήδη εργασίες εξαιρετικές πάνω στο θέμα των γενικών αρχών σωστής χρήσης μεθόδων ευγονικής. Πρόκειται για εργασίες που κινούνται στην παράδοση του Τζον Ρολς, ιδιαίτερα δε επισημαίνει το "From Chance to Choice" του Άλεν Μπιουκάναν. Εκείνο που διαπραγματεύεται ο ίδιος είναι το θέμα τού ποιος κάνει τις σχετικές επιλογές. Και ζητάει από τον δημοκρατικό νομοθέτη να θεσπίσει λεπτομερειακά τη λίστα των επιτρεπόμενων επεμβάσεων, διότι "κάθε διεύρυνση των επιτρεπόμενων ενεργειών σημαίνει ένα ανήκουστο βάρος για εκείνους από τους γονείς που, για λόγους αρχής, δεν επιθυμούν να κάνουν χρήση των σχετικών δικαιωμάτων".

ΓΙΑ ΜΙΑ "ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΙΔΟΥΣ"

Ο Γιούργκεν Χάμπερμας εισάγει τη σκέψη ότι τα προβλήματα που δημιουργεί η βιοτεχνολογία ξεφεύγουν από το πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου και έχουν ανάγκη μιας "ηθικής του ανθρώπινου είδους". Στις φιλελεύθερες κοινωνίες, εξηγεί, τα Συντάγματα εγγυώνται σε κάθε πολίτη την "ηθική" ελευθερία να καθοδηγεί τη ζωή του στο πλαίσιο των νόμων. Ο καθένας μπορεί να αποφασίσει τι είναι καλό για τη ζωή του. Γενική συμφωνία μπορεί να υπάρξει, στην καλύτερη περίπτωση, μόνο για ό,τι είναι "σωστό", ενώ το τι είναι "καλή" ζωή διαφέρει ανάλογα με τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα. Όμως οι επεμβάσεις της βιοτεχνολογίας στις φυσικές βάσεις της ανθρώπινης ζωής προκαλούν την ανάγκη μιας ρύθμισης σε πλανητική κλίμακα, συμπεριλαμβανομένων και των ηθικών ζητημάτων που προκύπτουν. Δεν πρόκειται για ζητήματα δικαιοσύνης στη βάση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το αν επιθυμούμε, παντού στον κόσμο, να προγράψουμε την κλωνοποίηση εξαρτάται από τον τρόπο που επιθυμούμε, με ένα γενικευμένο τρόπο, να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως μέλη του ανθρώπινου είδους. Έτσι η σχετική συζήτηση αποκτά ευθέως πολιτική σημασία. Και το πεδίο στο οποίο αναπτύσσεται είναι αυτό της "ηθικής του ανθρώπινου είδους".