Δίκη 17Ν: Αυτεπάγγελτος διορισμός συνηγόρων Δίωξη για τους εκβιασμούς

Στράτης Μυριβήλης

Εν μέσω αντιπαραθέσεων αποδέχτηκαν να υπερασπιστούν τον Αλ. Γιωτόπουλο οι δικηγόροι που όρισε το δικαστήριο

Απαγγέλλονται πιθανότατα κατηγορίες κατά Γρ. Μιχαλόπουλου

Μια από τις σημαντικότερες παρουσίες στο χώρο της πεζογραφίας αυτή την εποχή στάθηκε ο Στράτης Μυριβήλης (1892-1969, που ήταν ο μεγαλύτερος στην ηλικία από τους λογοτέχνες της Γενιάς του Τριάντα και είχε εμφανιστεί το 1915 με μια σειρά διηγημάτων.

Στον αυτεπάγγελτο διορισμό δικηγόρων για την υπεράσπιση του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου προχώρησε χθες -εν μέσω αντιπαραθέσεων- το πενταμελές εφετείο, όπου εκδικάζεται η δευτεροβάθμια δίκη για την υπόθεση της "17 Νοέμβρη".

ΣΙΛΑ ΑΛΕΞΙΟΥ

Ο συγγραφέας γεννήθηκε στη Μυτιλήνη και υπηρέτησε ως εθελοντής στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13, στο Μακεδονικό Μέτωπο, στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρασιατική εκστρατεία του 1921-22.

Έπειτα από τρεις αλλεπάλληλες προσπάθειες του δικαστηρίου για αυτεπάγγελτο διορισμό συνηγόρων οι τρεις δικηγόροι που επιλέχτηκαν αποδέχτηκαν χθες το διορισμό τους και αμέσως μετά υπέβαλαν αιτήσεις ζητώντας να τους δοθεί χρόνος, για να μελετήσουν τη δικογραφία του πελάτη τους Αλέξανδρου Γιωτόπουλου.

ΜΙΝΑ ΜΟΥΣΤΑΚΑ

Το προσωπικό του ημερολόγιο από τις μέρες του στη Μακεδονία το 1917-18 αποτέλεσε τη βάση για τη σύνθεση του μυθιστορήματος Η ζωή εν τάφω (πρωτοδημοσιεύτηκε στη Μυτιλήνη το 1924).

Πρόκειται για τους δικηγόρους Αθηνών Γιώργο Κάβουρα, Θεόδωρο Αγγελή και Θεόδωρο Θεοχάρη, οι οποίοι ωστόσο εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με το διορισμό τους.

Εις βάρος ενός προσώπου, του εκδότη Γρηγόρη Μιχαλόπουλου, απαγγέλλονται πιθανότατα αύριο κατηγορίες για εκβιάσεις εναντίον επιχειρηματιών.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1930, θα τη δημοσιεύσει, ξαναπλασμένη, στην Αθήνα.

Συγκεκριμένα, πριν να αποδεχτεί το διορισμό του, ο Γιώργος Κάβουρας ζήτησε από το δικαστήριο να δει τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο, για να αποσπάσει τη συγκατάθεσή του, διότι, όπως είπε, θα ήταν αντιδεοντολογικό να υπερασπίζεται κάποιον κατηγορούμενο ο οποίος ενδεχομένως να μην τον επιθυμεί ως συνήγορό του.

Πιθανότατα αύριο απαγγέλλεται η κατηγορία κατά του Γρ. Μιχαλόπουλου για εκβίαση και απόπειρα απάτης

Το έργο είναι ένα ρεαλιστικό ντοκουμέντο για τη ζωή και το θάνατο στα χαρακώματα.

Το συγκεκριμένο αίτημα δεν έγινε αποδεκτό από το δικαστήριο και τελικά ο δικηγόρος αποδέχτηκε το διορισμό. Η εισαγγελική έρευνα που διενεργήθηκε ολοκληρώθηκε χθες ως προς το πρώτο σκέλος της, που αφορούσε τη διερεύνηση τυχόν εκβιασμών επιχειρηματιών από πρόσωπα προερχόμενα από τον εκδοτικό - δημοσιογραφικό χώρο και μάλιστα με την απειλή της 17Ν.

Ο τίτλος του είναι παρμένος από τα Εγκώμια της Παναγίας που ψάλλονται το βράδυ της

Ο κ. Αγγελής από την πλευρά του ανέφερε στο δικαστήριο ότι η συγκεκριμένη δίκη δημιουργεί προβλήματα στις υπόλοιπες επαγγελματικές υποχρεώσεις του. Η πορισματική αναφορά του αρμόδιου εισαγγελέα, καθώς και η δικογραφία που σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια της προκαταρκτικής εξέτασης, βρίσκεται από χθες στα χέρια του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών της Αθήνας.

Μεγάλης Παρασκευής, στην Ακολουθία του Επιταφίου.

Τέλος ο κ. Θεοχάρης δήλωσε αδυναμία να αναλάβει την υπόθεση, διότι "πρόκειται για ειδική ποινική διαδικασία". Ο κ. Σωτ. Μπάγιας μελετά το υλικό προκειμένου αύριο να προβεί στις δέουσες ενέργειες.

Ο συγγραφέας, προκειμένου να μεταφέρει το βίωμα του πολέμου και της φρίκης, πετυχαίνει τη μεγαλύτερη δυνατή αληθοφάνεια, καταφεύγοντας στο ακόλουθο τέχνασμα:

Ένταση στη διάρκεια της συνεδρίασης δημιουργήθηκε, όταν η συνήγορος του Δημήτρη Κουφοντίνα Ιωάννα Κούρτοβικ ζήτησε να ενημερωθεί από το δικαστήριο για τον τρόπο με τον οποίο επιλέχτηκαν οι τρεις συγκεκριμένοι συνάδελφοί της, για να εκπροσωπήσουν τον Γιωτόπουλο, αν η επιλογή τους έγινε κατά αλφαβητική σειρά από τον κατάλογο του δικηγορικού συλλόγου ή εάν έγινε με άλλες διαδικασίες και κριτήρια.

Να παραγγείλει δηλαδή ­ όπως όλα δείχνουν ­ την άσκηση ποινικής δίωξης κατά του Γρηγόρη Μιχαλόπουλου για την κακουργηματική κατηγορία της εκβίασης και της απόπειρας απάτης.

Το έργο βασίζεται στα χειρόγραφα του λοχία Αντώνη Κωστούλα που βρήκε ο ίδιος μέσα σε ένα παλιό μπαούλο, όπως σημειώνει στον πρόλογο.

Η πρόεδρος του δικαστηρίου αφαίρεσε το λόγο από την κ. Κούρτοβικ, γεγονός που πυροδότησε τις έντονες αντιδράσεις του Δημήτρη Κουφοντίνα και του Χριστόδουλου Ξηρού.

Δεν έχει σχέση με τη 17Ν

Έτσι ο αναγνώστης πληροφορείται από την αρχή ότι ο λοχίας είναι νεκρός.

Οι δύο κατηγορούμενοι χαρακτήρισαν περιφρονητική τη στάση των δικαστών και έκαναν για πολλοστή φορά λόγο για προειλημμένη απόφαση. Η απόπειρα απάτης στηρίζεται στην απειλή για επικείμενη επίθεση της 17Ν εις βάρος του εκβιαζομένου, προκειμένου να τρομοκρατηθεί και να ενδώσει ευκολότερα στον εκβιασμό.

Με αυτό τον τρόπο ο Μυριβήλης, όπως και άλλοι λογοτέχνες που χρησιμοποιούν το ρεαλισμό, αποστασιοποιείται μεταδίδοντας με συνταρακτικό τρόπο τη ζωή των στρατιωτών στον πόλεμο και τον τρόμο του θανάτου.

Η δίκη διακόπηκε μέχρι τις 19 Ιανουαρίου, προκειμένου μέχρι τότε να ενημερωθούν για το κατηγορητήριο οι τρεις δικηγόροι που ανέλαβαν την υπεράσπιση του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου.

Άλλωστε ένα από τα δύο ζητούμενα της παραγγελίας που είχε δώσει ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας όταν διέταξε την έρευνα, ήταν να διακριβωθεί κατά πόσον οι φερόμενοι ως δράστες εκβίασης είχαν όντως σχέση με τη 17Ν ή όχι.

Μέσα σε αυτή την παράλογη και απάνθρωπη κατάσταση το άτομο χάνει την οντότητα του, δεν ξεχωρίζει από τη μάζα.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η σύνδεση αυτή δεν προέκυψε από κανένα στοιχείο της προκαταρκτικής εξέτασης και, ως εκ τούτου, στην ποινική δίωξη που πρόκειται να ασκηθεί θα περιλαμβάνεται και το αδίκημα της απόπειρας απάτης.

Συχνά μάλιστα οι σκηνές που περιγράφει ο Μυριβήλης αγγίζουν τα όρια του νατουραλισμού, θυμίζοντας σε αρκετά σημεία τον τρόπο γραφής του Καρκαβίτσα.

Μετά την άσκηση της δίωξης, η υπόθεση θα ανατεθεί σε τακτικό ανακριτή για περαιτέρω διερεύνηση, από την οποία ενδεχομένως να προκύψει και ο εντοπισμός άλλων δραστών.

Ωστόσο σε αυτό το «περιβόλι του θανάτου», το μέτωπο, όπου οι άνθρωποι υποφέρουν, υπάρχει πάντα η σφοδρή επιθυμία για τη ζωή και τις ομορφιές της.

Το σημείωμα Αγγελόπουλου

Ο Μυριβήλης με το δικό του κείμενο-μαρτυρία και αξιοποιώντας το δημοτικισμό στο έπακρο, εντάσσεται στους αντιμιλιταριστές συγγραφείς της εποχής του και όπως συμβαίνει και στη Γαλλία και στη Γερμανία με εκείνους που γυρίζουν από το μέτωπο και είναι ειρηνιστές και αντιμιλιταριστές (με πιο γνωστούς τους Ντορζελές (Roland Dorgeles), Μπαρμπύς (Henri Barbusse), Ντυαμέλ (Georges Duhamel) και Ρεμάρκ (Ε.Μ. Remarque).

Στο μεταξύ συνεχίζεται και προς άλλες κατευθύνσεις η έρευνα που διατάχθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2003, με αφορμή ιδιόχειρο σημείωμα του επιχειρηματία θύματος της 17Ν Δημήτρη Αγγελόπουλου, όπου περιέγραφε τη γνωστή πλέον επίσκεψη του εκδότη Γρηγόρη Μιχαλόπουλου στο γραφείο του, έναν χρόνο πριν δεχθεί την τρομοκρατική επίθεση.

Στη συνέχεια, ακολουθώντας τη βασική επιδίωξη της Γενιάς του Τριάντα, γράφει εκτός από διηγήματα και μυθιστορήματα.

Ο Ζακύνθου

Το επόμενο έργο του, Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1933), είναι μυθιστόρημα.

Ειδικότερα ο εισαγγελέας διερευνά τυχόν εκβιασμούς στον χώρο της Εκκλησίας, από όπου έχει ήδη εξετάσει πολλούς μάρτυρες.

Σε αυτό γίνεται φανερή η νοσταλγική διάθεση για την πατρίδα του αλλά και εδώ το θέμα του είναι επηρεασμένο από την οδυνηρή εμπειρία του πολέμου.

Πάντως ο Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος, καταθέτοντας στα πλαίσια της προκαταρκτικής εξέτασης, έχει καταγγείλει εκβιάσεις εις βάρος του με δράστη, μεταξύ των άλλων, τον Γρηγόρη Μιχαλόπουλο.

Θα ακολουθήσει Η Παναγιά η γοργόνα(1949), έργο με το οποίο στρέφεται στο ιστορικό παρελθόν του ελληνισμού.

Έτσι η ποινική δίωξη που αναμένεται να ασκηθεί αύριο θα στηρίζεται πιθανότατα και στα στοιχεία που εισέφερε εκείνος.

Ο συγγραφέας πετυχαίνει, σε απλό και λαϊκό ύφος, να δώσει τις δυσκολίες μιας ομάδας προσφύγων που κατατρεγμένοι εγκαθίστανται σε ένα μικρό ψαροχώρι της Μυτιλήνης.

Υπενθυμίζουμε ότι ο κ. Μιχαλόπουλος κατέθεσε αγωγή εναντίον του Μητροπολίτη διεκδικώντας αποζημίωση για την ηθική βλάβη που του προκάλεσε.

Ο Μυριβήλης που στα 1958 έγινε ακαδημαϊκός, ήταν άνθρωπος πραγματικά προικισμένος με την αίσθηση της γλώσσας και των λαϊκών της καταβολών και αξιοποίησε το βιωματικό του υλικό για τις ανάγκες της τέχνης του.

Η μήνυση κατά Κουρή

Αύριο, τέλος, ο κ. Μπάγιας θα αποφασίσει και για τη μήνυση που έχουν καταθέσει οι κ.κ. Αθ. Αθανασούλης και Γ. Βαλσαμίδης κατά του εκδότη Γ. Κουρή για εκβίαση. Από τη μελέτη του περιεχομένου της θα κριθεί αν συνδέεται με την υπόθεση των εκβιασμών και αν πρέπει να διερευνηθεί στα πλαίσια της προκαταρκτικής εξέτασης που διενεργείται.