Κλειδιά η συνεργασία και ο εκδημοκρατισμός

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΉ

Του Κώστα Χατζηκωνσταντίνου*

Το πρωί στο χιονοδρομικό, το βράδυ στα θρανία

- Το δημοτικό τραγούδι εκφράζει την ψυχή και τους πόθους του λαού και κατέχει πολύ σημαντική θέση στην Ιστορία της λογοτεχνίας μας.

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και οι εκτιμήσεις για το "Τέλος της Ιστορίας" και των συγκρούσεων αποδείχθηκαν μύθος για τα Βαλκάνια, όπου η διάλυση και η επανασύνδεση κρατικών οντοτήτων έχουν μακρύ δρόμο, για να θεωρηθούν ως σταθεροποιητική διαδικασία.

Το πρωί σκι και σνόουμπορντ, το απόγευμα Σικελιανός και Στατιστική! Διασώθηκε από την προφορική παράδοση, συνδέθηκε με τη μουσική και το χορό και αποτέλεσε το μέσο, μέσα από το οποίο εκφράστηκε ο λαός.

Οι ενδοκρατικές συγκρούσεις σίγουρα δεν αποτελούν νέο φαινόμενο, όμως από το Ιράκ και μετά εμφανίζονται πιο συχνές και πιο βίαιες.

Ποιος μαθητής δεν θα επιθυμούσε έναν τέτοιο συνδυασμό στη σχολική του καθημερινότητα; - Εκτός από την ποιοτική και ποιητική του υπεροχή το δημοτικό τραγούδι μέσα στην μακρόχρονη ιστορία του άσκησε ισχυρή επίδραση στην προσωπική, έντεχνη ποίηση.

Μολονότι δεν αποτελούν όλες απειλή για την ασφάλεια και για την ύπαρξη του κράτους στα Βαλκάνια, έχουν αποκτήσει μια ιδιαιτερότητα, αφού τα αποσχιστικά κινήματα σχετίζονται με προβλήματα εθνικής ταυτότητας των ομάδων και οι κρίσεις στην περιοχή την τελευταία δεκαπενταετία αποτέλεσαν έκφραση της διάβρωσης της ικανότητας των κρατών να ασχοληθούν με τα προβλήματα των πολιτών και της ανάπτυξης στην περιοχή.

Για τους μαθητές Γυμνασίων από τη Δραπετσώνα, την Πετρούπολη και τη Ραφήνα, αλλά και για τους συμμαθητές τους από την Ιταλία και τη Σλοβενία η επιθυμία αυτή έγινε πραγματικότητα την περασμένη εβδομάδα.

Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας κατέστησε το Κόσοβο επαρχία της Σερβίας που είχε χάσει το αυτόνομο καθεστώς της από το 1991.

Παίρνοντας μέρος στο πρόγραμμα των χειμερινών εβδομάδων, που διοργανώνουν η Εταιρεία των Ελληνικών Τουριστικών Ακινήτων (ΕΤΑ) και το υπουργείο Παιδείας, φιλοξενήθηκαν σε ξενοδοχεία στην Αράχοβα, έκαναν σπορ - όσο επέτρεψε ο καιρός - το πρωί στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Παρνασσού και το απόγευμα έκαναν μάθημα στα διδακτήριο του Γυμνασίου και του Λυκείου της Αράχοβας.

Τα γεγονότα που ακολούθησαν απέδειξαν τον προσωρινό χαρακτήρα της λύσης που δόθηκε τότε.

Την περασμένη Τετάρτη και Πέμπτη δέχτηκαν μάλιστα την επίσκεψη του υπουργού Παιδείας κ. Π. Ευθυμίου και του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΤΑ κ. Αν. Χωμενίδη, που ήθελαν να έχουν μια περισσότερο άμεση αντίληψη της προόδου του προγράμματος.

Η συμφωνία του Ντέιτον δεν περιλάμβανε καμία πρόβλεψη για την περιοχή, αφού θεωρήθηκε εσωτερικό θέμα της Σερβίας. "Το μεγάλο στοίχημα - όπως είπαν οι κ.κ. Ευθυμίου και Χωμενίδης - θα κερδηθεί αν καταστεί δυνατόν το πρόγραμμα αυτό, που πέρυσι ξεκίνησε με 200 παιδιά και συνεχίζεται φέτος με 3.000 παιδιά, να γενικευθεί, ώστε και να ωφεληθούν όλα τα παιδιά και να αξιοποιηθούν οι εγκαταστάσεις όλων των χιονοδρομικών κέντρων πανελλαδικά". Η αντίληψη της σερβικής πλευράς επηρεάστηκε από μια νοσταλγική θεώρηση της περιοχής του Κοσόβου ως μητέρας γης του σερβικού εθνικισμού αλλά και από σκέψεις ότι οποιαδήποτε λύση θα προξενούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στη Βοϊβοντίνα.

Ιστορικά οι σχέσεις στα Βαλκάνια υπήρξαν συγκρουσιακές, προσδιορισμένες από τις μεθοριακές διαφορές και τις εθνικές και θρησκευτικές διαφοροποιήσεις. Η βίαιη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας αύξησε τους φόβους για συγκρούσεις που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε αποσχιστικά κινήματα εθνικής φύσης.

Το τέλος των συγκρούσεων στο Κόσοβο δεν οδήγησε αυτόματα σε μια πιο θετική περίοδο και οι επιλογές κινούνταν μεταξύ ακινησίας και χάους. Το γεγονός ότι δεν επαληθεύτηκε το χειρότερο σενάριο δεν προκαλεί φυσικά αισιοδοξία. Η Δύση έπρεπε να ακολουθήσει πολιτικές για την ειρήνη και τη δημοκρατία και δεν το έκανε. Η μετά τον πόλεμο διαδικασία έπρεπε να οδηγήσει σε επιλογές πολιτικών για μια βιώσιμη λύση με τη δημιουργία σταθερής δημοκρατικής ισορροπίας και νομιμοποίησης, με στήριξη μετριοπαθών ηγετών, με δημιουργία προοπτικών επανασύνδεσης του κοινωνικού ιστού και διαλόγου που θα στηριζόταν στις αξίες της δημοκρατίας. Έπρεπε ήδη να έχουν δημιουργηθεί οι μηχανισμοί για το άνοιγμα των συνόρων και των κοινωνιών, για την προστασία των μειονοτήτων και των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Η επιτυχία των λύσεων που δρομολογούνται και έχουν αντίκτυπο στη χώρα μας εξαρτάται από την επιθυμία των εσωτερικών παραγόντων για συνεργασία αλλά και από την επιθυμία των διεθνών δρώντων για σταθερότητα στη περιοχή. Μια βιώσιμη λύση θα οδηγήσει παράλληλα στη συνέχιση του εκδημοκρατισμού της Σερβίας αν η περιοχή απαλλασσόταν από τα εθνικά προβλήματα, το εθνικό μίσος και τη σερβοφοβία.