• Μεταλλικό σφαιρικό βλήμα όλμου, κοίλο και γεμισμένο με πυρίτιδα, όπου μεταδίδεται η φωτιά για την έκρηξη με φιτίλι που ανάβεται πριν την εκτόξευση:
  • ανάφτουσι μια μπόμπα και πετούν την μέσα στο κάστρο (Τζάνε, Κρ. πόλ. 383¹⁹)·
  • μπάλες και μπόμπες (αυτ. 388²⁰)·
  • μπόμπες τω σαρμπάνω (αυτ. 460¹⁷).

[<ιταλ. bomba. Η λ. στο Somav. II (λ. bomba) και σήμ. (νεότ. τ. βόμβα)]

• α) Είδος τηλεβόλου:
  • των μεγίστων βουμπάρδων αι πέτραι τον … πύργον … θέλουν χαλάσειν (Καναν. 101)·
  • μπουμπάρδες των κατέργων (Αχέλ. 2453)·
• β) (συνεκδ.) προκ. για τη βολή ή το βλήμα του όπλου:
  • εσύραν από την Αμόχουστον μίαν πουμπάρδαν και επήρεν το μερίν του Καζισέστα (Μαχ. 620²³).

[<ιταλ. bombarda. Ο τ. βου‑ στο Du Cange. Τ. ‑μβ‑ στο Meursius. Ο τ. μπου‑ στο Βλάχ. Ο τ. που‑ (<προβ. boumbarda) στο Du Cange, ό.π. και σήμ. κυπρ. Η λ. στο Du Cange, ό.π. και σήμ.]

• Πυροβολητής, κανονιέρης:
  • οι μπουμπαρδάροι τρέχουσι, λουμπάρδες να κινήσου (Τζάνε, Κρ. πόλ. 323²¹).

[<ουσ. μπομπάρδα + κατάλ. ‑άρης. Ο τ. μπου‑ στο Βλάχ.]

• α) Βολή μπομπάρδας, κανονιά:
  • εκόντεψαν (ενν. οι Τούρκοι), τες μπομπαρδιές αρχίζει (ενν. ο Μιχαήλ) (Παλαμήδ., Βοηβ. 285)·
• β) (συνεκδ.) βλήμα μπομπάρδας, οβίδα:
  • η μπουμπαρδέα των εις τον λιμένα σώνει (Αχέλ. 322).

[<ουσ. μπομπάρδα + κατάλ. ‑έα. Τ. μπουμπαρδιά στο Somav. Τ. πουμπαρκιά σήμ. κυπρ.]

• Πυροβολητής:
  • σκεύη και πουμπαρδιέρηδες … ενέπλησε τα κάτεργα (Γεωργηλ., Βελ. Λ 128).

[<ιταλ. bombardiere. Ο τ. στο Du Cange (λ. βουμπάρδα) και τ. μπουμπαρδέρης στο Somav. (λ. μπουμπαρδάρης). Η λ. στο Somav. (λ. φουσσάτον)]

• Που είθε να καταστραφεί από βολές πυροβόλων:
  • της Τρίτης … της … πουμπαρδοχαλασμένης (Ψευδο-Γεωργηλ., Άλ. Κων/π. 196).

[<ουσ. μπομπάρδα + μτχ. παρκ. του χαλώ]