ΠΙΤΕΡ ΑΡΝΕΤ

"Δεν ήθελαν να μεταδίδω ότι σκότωναν αμάχους"

Συνέντευξη με τον διάσημο πρώην πολεμικό ανταποκριτή του CΝΝ

ΓΙΑΝΝΗΣ Ε ΔΙΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ

Έγινε γνωστός σ' όλο τον κόσμο όταν μετέδιδε μόνον αυτός, μέσω του CNN, τις πρώτες μέρες των βομβαρδισμών στο Ιράκ, το 1991. Σήμερα, 12 χρόνια μετά, στο ίδιο ξενοδοχείο της Βαγδάτης, απ' όπου μετέδιδε τότε για την "Καταιγίδα της Ερήμου", κατάλαβα ότι όλη αυτή η περιπέτεια που τον έκανε διάσημο, "έναν σταρ σαν του Χόλιγουντ", όπως λέει ο ίδιος, αστειευόμενος, του "κόστισε" και τον πίκρανε.

ΒΑΓΔΑΤΗ

Ενόχλησαν τα ρεπορτάζ του, το βιβλίο του και οι μετέπειτα ομιλίες του σε Πανεπιστήμια, όπως αποκαλύπτει στα "ΝΕΑ", την αμερικανική κυβέρνηση και αμερικανικούς στρατιωτικούς κύκλους, εξηγώντας έτσι εμμέσως και το πώς απομακρύνθηκε πολύ αργότερα από το CNN.

Ξαναγυρίζετε, τον ρώτησα, στη Βαγδάτη, τις παραμονές ενός "προαναγγελθέντος - όπως λένε - πολέμου". Θυμάστε ακόμα τη 17η Ιανουαρίου του 1991;

"Ήταν ένα δράμα. Είχα τη δυνατότητα να μεταδώσω για τόσο τρομερούς βομβαρδισμούς. Και αυτό με έβαζε μπροστά σε μεγάλες ευθύνες. Ήμουν στο 906 δωμάτιο του "Αλ Ρασίντ". Είχαμε με τους συναδέλφους μου δωμάτια και στις δύο πλευρές, οπότε βλέπαμε και προς Βορράν και προς Νότον. Ήταν κάτι το φαντασμαγορικό και τραγικό συνάμα. Είχαμε πολύ καλή επικοινωνία με το κέντρο του CNN στην Ατλάντα. Αντιλαμβανόσουν μία τεράστια πολεμική μηχανή. Την ακούγαμε, την καταλαβαίναμε. Δεν ξέρω πόσο συχνά μπορεί να βρεθεί άνθρωπος μπροστά σε τέτοια εμπειρία: μία τεράστια πόλη να δέχεται καταιγισμό επιθέσεων.

Μη βλέπετε τώρα τι γίνεται με τα πολλά κανάλια. Σκεφθείτε ότι τότε ήμασταν μόνον εμείς. Και ξέραμε ότι μας έβλεπαν σε κάθε μέρος του πλανήτη".

Είχατε όμως την εμπειρία του Βιετνάμ…

"Κι όμως, ήταν νέα εμπειρία. Ήταν ο ισχυρότερος βομβαρδισμός στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η Βαγδάτη είχε τότε πέντε εκατομμύρια πληθυσμό. Στην αρχή αυτό που μετέδιδα ήταν ότι βάλλονταν κυβερνητικά κτίρια, στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Δεν ξέραμε βεβαίως από πού έρχονταν οι βόμβες. Μας είπαν βεβαίως οι Ιρακινοί ότι υπάρχουν θύματα. Αλλά εμείς ξέραμε πάντα ότι οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται για στρατιωτικούς στόχους.

Στο Βιετνάμ κάλυψα τον πόλεμο από το '62 έως το '75. Και βρέθηκα εκεί και στις δύο πλευρές, και με τον αμερικανικό στρατό και με τον στρατό του Νοτίου Βιετνάμ.

Σήμερα είμαι 68 χρόνων, τότε ήμουν ένας νέος ρεπόρτερ. Έζησα πολλές τραγικές ιστορίες και εκεί. Κάλυψα τη Βηρυτό, κάλυψα την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Έτσι ξεκίνησα στο Ιράκ, με αυτές τις εμπειρίες".

Ήσασταν πολλοί τότε ως συνεργείο του CNN;

"Ήμασταν 12 από το CNN όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί, οι τρεις ανταποκριτές και οι άλλοι της παραγωγής και καμεραμάν. Στο τέλος της 2ης ημέρας οι 8 έφυγαν. Και την επομένη έφυγαν άλλοι τρεις, αφήνοντάς με μόνο. Το καταλαβαίνω, τίποτα δεν ήταν εύκολο. Ήταν επικίνδυνο, πολύ επικίνδυνο".

Το ρεπορτάζ όμως που ξεχώρισε ήταν αυτό που κάνατε με τον βομβαρδισμό του καταφυγίου. Στη χώρα σας το εκτίμησαν αυτό;

"Τις πρώτες δύο-τρεις ημέρες η αμερικανική κυβέρνηση υποστήριζε τα ρεπορτάζ μου. Γιατί μετέδιδα ότι χτυπιούνται μόνο στρατηγικοί και στρατιωτικοί στόχοι, κυβερνητικά κτίρια, στρατόπεδα.

Στην τέταρτη - πέμπτη ημέρα κατάλαβα ότι βομβαρδίζονται και στόχοι αμάχων, π.χ. σπίτια με παιδιά. Έπειτα, άρχισα να ταξιδεύω στη χώρα και έβλεπα τι είχε γίνει. Είδα χωριά βομβαρδισμένα, την αγορά κοντά μας με 700 άτομα να βομβαρδίζεται.

Έτσι άρχισαν οι αμερικανικές και βρετανικές αρχές να κριτικάρουν τα ρεπορτάζ μου. "Γιατί κάνεις ρεπορτάζ για αρνητικές ιστορίες; " μου έλεγαν. Και τους απαντούσα: "Μεταδίδω ό,τι βλέπω". Στην αρχή - τους εξηγούσα - τις τρεις πρώτες ημέρες μετέδιδα ότι οι βομβαρδισμοί αφορούσαν στρατιωτικούς στόχους. Μετά όμως μετέδωσα και αυτό που είδα, ότι βομβαρδίζονταν και ανθρώπινοι στόχοι.

Η αμερικανή κυβέρνηση όμως μου έλεγε: "Γιατί τα μεταδίδεις αυτά; Δεν είναι τόσο σοβαρά''".

Αυτά είχαν προηγηθεί των γεγονότων με το καταφύγιο;

"Ναι. Αυτό που έχει όμως σημασία είναι ότι υπήρξε ένα τέτοιο "περιβάλλον'' πλέον όταν συνέβη το αποτρόπαιο γεγονός στο καταφύγιο. Στις 14 Φεβρουαρίου, καθόμουν εδώ που μιλάμε τώρα και παίρνουμε το πρωινό μας, μιλώντας στο μαγνητόφωνο. Ήταν 8 το πρωί. Όταν ήρθαν αλαφιασμένοι Ιρακινοί και μου είπαν ότι Αμερικανοί χτύπησαν καταφύγιο και σκότωσαν πολλούς ανθρώπους.

Ένας γνωστός μου Ιρακινός μού είπε ότι σκοτώθηκαν άτομα της οικογένειάς του. Έτρεξα στο καταφύγιο, στο Αμαρίγια. Ήδη ήταν εκεί περίπου 20 ρεπόρτερ, και από την Ευρώπη. Είχαν αφήσει πλέον κι άλλους δημοσιογράφους να μπουν στη χώρα. Είδα εκεί μία φρίκη. Κάπνιζε ακόμα ο χώρος. Μύριζε από τα πτώματα. Ο κόσμος έκλαιγε. Έψαχνε ο καθένας να βρει τον δικό του άνθρωπο. "Μετέδωσε ό,τι θέλεις'', μου έλεγαν οι Ιρακινοί. "Τώρα είναι ακόμα ελεύθερα, μετά θα μπει περιορισμός. Είναι μία τεράστια τραγωδία''. Μπήκαμε μέσα να δούμε τι γίνεται. Ήταν περίπου 400 νεκροί, ανάμεσά τους και πολλά παιδιά. Μύριζε πολύ άσχημα.

Αυτή η ιστορία άλλαξε τον κόσμο. Ήταν τόσο δραματική από μόνη της και τα ρεπορτάζ ήταν εξίσου δραματικά. Το κακό είχε γίνει κι ας έλεγε ο Κόλιν Πάουελ αργότερα ότι θα ρυθμισθούν έτσι οι βομβαρδισμοί, που να μην ξαναθιγεί η Βαγδάτη.

Άρχισε έτσι ο πόλεμος με χερσαίες δυνάμεις. Ο Γκορμπατσώφ είπε στις ΗΠΑ ότι πρέπει να γίνει ειρήνη. Η ανθρωπότητα όμως είχε ήδη συγκλονισθεί και ο πόλεμος δεν μπορούσε παρά να τελειώσει".

Το τρένο έχει ξεκινήσει για τον πόλεμο

"Ήμουν σ' ένα νοσοκομείο χθες, τα παιδιά πεθαίνουν εκεί από καρκίνο. Δεν έχουν φάρμακα. Και τα φάρμακα λείπουν από αυτήν τη χώρα περίπου 12 χρόνια! Να ξέρετε ότι το Ιράκ είχε τα καλύτερα νοσοκομεία στη Μέση Ανατολή το '90. Τώρα τα παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα, είναι τρομερή ιστορία. Είναι κακό, πρέπει να σταματήσει"

Τί πιστεύετε; Θα έχουμε τελικώς πόλεμο;

"Ο πρόεδρος Μπους το είπε ότι κάνοντας μισή κίνηση είναι σαν να μην κάνεις τίποτα. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Το τρένο έχει ξεκινήσει για τον πόλεμο. Θέλουν να αλλάξουν την κυβέρνηση. Δεν λέω, είναι σημαντικό ότι έγιναν τόσο μεγάλες διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο, αλλά το τρένο έχει ξεκινήσει…".

Τόσα χρόνια διάσημος, πόσο πλούσιος γίνατε;

"Η τηλεόραση στην Αμερική είναι μία ευκαιρία να κάνεις λεφτά. Έβγαλα κάποια χρήματα και με τα βιβλία μου. Όμως δεν έγινα ποτέ πλούσιος. Κι αυτό γιατί ποτέ δεν το έκανα στόχο της ζωής μου. Αν ήθελα να είμαι πλούσιος δεν θα βρισκόμουν σήμερα στη Βαγδάτη. Δεν ζω για τα λεφτά".

Η οικογένειά σας; Εσείς;

"Είμαι χωρισμένος. Έχω δύο παιδιά, στα τριάντα τους. Η κόρη μου είναι καλή ρεπόρτερ και ο γιος μου μουσικός. Παίζει και γράφει μουσική για κιθάρα. Όσο για μένα, έχω μεγαλώσει. Είμαι στα 68 μου, ένας ηλικιωμένος άνδρας. Νιώθω όμως νεώτερος".