Εφημερίδα "Τα Νέα"
ΓΝΩΜΗ Σημασία έχουν οι πράξεις
Πολιτικό δεν είναι το έγκλημα με πολιτικά κίνητρα
Η φάση της κρίσης των ενστάσεων, στην οποία εισήλθε η δίκη, θα σφραγισθεί εκ των πραγμάτων κυρίως από την έκβαση της αμφισβήτησης ως προς την αρμοδιότητα του δικαστηρίου. Η πλευρά των κατηγορουμένων έχει ήδη προβάλει το επιχείρημα ότι, επειδή τα αποδιδόμενα αδικήματα είναι πολιτικά, θα έπρεπε, κατά τη συνταγματική επιταγή, να δικαστούν από μεικτό δικαστήριο, αποτελούμενο από δικαστές και ενόρκους, και όχι από το Τριμελές Εφετείο, όπως καθόρισε ο νόμος. Το ζήτημα, κατ' εξοχήν νομικό, έχει προφανείς πρακτικές διαστάσεις.
Έχοντας ήδη διευκρινίσει από χθες ότι δεν υπάρχει "πολιτική δίκη" (και η εκδίκαση πολιτικών εγκλημάτων γίνεται στα πλαίσια ποινικής δίκης), δεν θα ήταν άσκοπο να προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε με βάση ποια στοιχεία το δικαστήριο θα κληθεί να αποφασίσει τις προσεχείς ημέρες για τον πολιτικό ή όχι χαρακτήρα των αποδιδόμενων στους κατηγορούμενους εγκλημάτων.
Κάθε συζήτηση γύρω από μια νομική έννοια που δεν γνωρίζει ούτε γενικό ορισμό ούτε μονοσήμαντα νομολογιακά πορίσματα, πρέπει, πιστεύω, να εκκινεί από δύο αρχές: πρώτον, ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή, κάθε αδίκημα ή σύνολο αδικημάτων κρίνεται αν είναι πολιτικό ή όχι με βάση τις ιδιαιτερότητές του. Και, δεύτερον, ότι, πάλι σε κάθε περίπτωση, δεν αρκεί η προβολή, ακόμα και η ενδεχόμενη απόδειξη, πολιτικών κινήτρων για τη στοιχειοθέτηση πολιτικού εγκλήματος.
Οι συγκεκριμένες πράξεις είναι αυτές που έχουν την καθοριστική σημασία, ιδωμένες σε σχέση με το εύρος τους, τις ευθείες αλλά και "παράπλευρες" συνέπειές τους, τη σύνδεσή τους με την περιρρέουσα κοινωνική κατάσταση, και όλα αυτά βέβαια υπό το πρίσμα της προώθησης ή όχι πολιτικών ιδεών. Δεν αρκεί, συνεπώς, οι ίδιοι οι δράστες των πράξεων ή οι συνήγοροί τους να χαρακτηρίζουν τις πράξεις τους "πολιτικές", γιατί πολλές πολιτικές πράξεις είτε δεν συνιστούν καθόλου εγκλήματα είτε δεν συνιστούν πολιτικά, υπό νομική έννοια, εγκλήματα.
Με αυτά τα δεδομένα, οι βασικές παράμετροι της συγκεκριμένης υπόθεσης, τις οποίες πρέπει να σταθμίσει το δικαστήριο, είναι κυρίως οι ακόλουθες: ότι υπήρξε δράση οργανωμένης ομάδας που απέληξε στη διάπραξη σωρείας αδικημάτων, πολλά από τα οποία δεν έχουν ούτε μακρινή σχέση με την υπεράσπιση πολιτικών ιδεών· ότι η δράση αυτή στηρίχτηκε ίσως σε μια νεφελώδη γενική "ιδεολογία", αλλά χωρίς σύνδεση με το κλίμα της εποχής, χωρίς λαϊκά ερείσματα και, κυρίως, με μέσα βαθιά α-πολιτικά· ότι τα αδικήματα που εξετάζονται έπληξαν, όπως επισημαίνει και το παραπεμπτικό βούλευμα, πολλούς αθώους ή ανυπεράσπιστους πολίτες και πάντως άσχετους με οποιαδήποτε πολιτική διαπάλη αλλά και με τους ίδιους τους "κεντρικούς στόχους" των δραστών· ότι η ελληνική Πολιτεία δεν απομόνωσε την τρομοκρατική δράση ως προς την ποινική της μεταχείριση, αλλά την συμπεριέλαβε, λόγω των χαρακτηριστικών της, στην ευρύτερη κατηγορία του οργανωμένου εγκλήματος· ότι, τέλος, δικαστικές κρίσεις σχετικές με τον πολιτικό χαρακτήρα άλλων εγκλημάτων δεν είναι δυνατόν να χρησιμεύσουν ως οδηγοί στην παρούσα κρίση, στο μέτρο που αφορούσαν υπέρ της ελευθερίας ενέργειες μεμονωμένων ατόμων και εκείνο που κρινόταν ήταν το αν θα έπρεπε να εκδοθούν ή όχι (τίποτα από αυτά δεν ισχύει στην προκείμενη περίπτωση).
Όλα αυτά τα στοιχεία νομίζω ότι είναι επαρκή για μια αδέσμευτη από προκαταλήψεις, όχι όμως από τη λογική, την επιστήμη και το κοινό αίσθημα, κρίση του δικαστηρίου γύρω από ένα ζήτημα που θα καθορίσει, τελικά, την αξιοπιστία της κατηγορούσας Πολιτείας.
