ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Η κουλτούρα της ασημαντότητας

Ο πόλεμος και η επίσκεψη του τέως ως ειδήσεις στην ΤV

ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΑΛΙΚΟΓΛΟΥ

Η κατασκευή της επίσκεψης του τέως βασιλιά σε πρώτη είδηση στα δελτία ειδήσεων των περισσοτέρων ιδιωτικών καναλιών προκάλεσε εύλογα και έλλογα πάθη και αντιδράσεις. Ούτε όμως νέο ούτε απορίας άξιο είναι ένα τέτοιο φαινόμενο.

Μια ψύχραιμη και αποστασιοποιημένη αποτύπωση του τρόπου λειτουργίας της μικρής οθόνης μάς πείθει ότι αυτό που συνέβη ήταν αναμενόμενο να συμβεί.

Το ότι η επίσκεψη αυτή συνέπεσε με τα αντιπολεμικά ανά τον κόσμο συλλαλητήρια, με ένα κορυφαίο δηλαδή σχετικά με την τύχη του πλανήτη μας γεγονός, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση. Σαν ένας μεγεθυντικός, αλλά καθόλου παραμορφωτικός καθρέφτης, η σύμπτωση αυτή έφερε στο προσκήνιο το raison d΄ etre της εμπορικής τηλεόρασης. (Διαφοροποιώντας την - ευτυχώς - από τη δημόσια).

Είδηση είναι ό,τι πουλάει. Είδηση είναι ό,τι προσφέρεται βορά στο σκοτεινό θεό της τηλεθέασης. Ιδού ένας τρόπος για να αφανίζεται η πολιτική, όλα τα πράγματα να μεταμορφώνονται σε ένα αδιαφοροποίητο χυλό, και οι τηλε-πολίτες σε άβουλα, άβολα αθύρματα ριγμένα - εκεί - μέσα. Τέτοια είναι η δύναμη της τηλεοπτικής εικόνας, τέτοια η διείσδυσή της στο συλλογικό φαντασιακό, ώστε μια πρώτη είδηση στο δελτίο ειδήσεων μας εισάγει σε κάτι πολύ πέραν της ενημέρωσης. Μας εισάγει σε αυτό που αξίζει να συμβαίνει. Σε αυτό που αξίζει να αξιολογείται ως πρώτο. Δηλαδή σημασιακά ανώτερο.

Η ενημέρωση μέσω της μικρής οθόνης δεν είναι ποτέ απλή ενημέρωση. Είναι και συμμετοχή σε ένα αξιολογικό και υπαρξιακό σύμπαν όπου προτάσσεται και μια ιεράρχηση γύρω από το σημαντικό και το επουσιώδες. Ένα σύμπαν όπου δεν διαδραματίζονται μόνον "γεγονότα" αλλά και μοντέλα ανθρώπινης ύπαρξης και συνύπαρξης.

Με αυτήν την έννοια αξίζει να αναρωτηθούμε για το μοντέλο ύπαρξης που πρότειναν στις 15 Φεβρουαρίου τα κανάλια. Γι' αυτό που εκπαιδευόμαστε να εισπράττουμε ως πρώτη είδηση.

Ως σημαντικό λοιπόν εκπαιδευόμαστε να εισπράττουμε το πού πήγε ο τέως, τι σουβενίρ αγόρασε, τι έφαγε, που κοιμήθηκε, το ακατάληπτο παραλήρημα μιας κυρίας οπαδού με καλυμμένο το πρόσωπο από την ελληνική σημαία. Ακόμα ενημερωνόμαστε και για το πού ΔΕΝ πήγε, τι ΔΕΝ έφαγε κ.λπ., κ.λπ. Το γαϊτανάκι μάλιστα της ασημαντότητας επαναλήφθηκε και την επόμενη μέρα! Για να εμπεδωθεί καλύτερα η εγκυρότητα της ενημέρωσης!

Εκπαιδευόμαστε λοιπόν να εισπράττουμε το στερούμενο νοήματος ως έμπλεο νοήματος, το γραφικό ως σοβαρό, το φάντασμα ως πρόσωπο. Τον θάνατο της σκέψης ως ηδονή.

Παράλληλα μαθαίνουμε τι ΔΕΝ είναι πρώτη είδηση. Τι ΔΕΝ αξίζει να είναι πρώτη είδηση. Εν προκειμένω έγινε σαφές ότι δεν αποτελεί "και δεν αξίζει να αποτελεί" πρώτη είδηση μία από τις μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις που έζησε τα τελευταία χρόνια η ανθρωπότητα.

Ο πόλεμος δεν είναι είδηση, εκτός και αν προσφέρεται προς θέαμα. Ο πόλεμος θα μετρήσει ως είδηση μόνον όταν θα συνοδεύεται από εικόνες φρίκης και αποτροπιασμού. Τότε ναι! Θα προβληθεί ως πρώτη είδηση ο πόλεμος, μεταποιημένος όμως σε θέαμα. Για την ώρα το αίτημα της αποτροπής του είναι μη αξιοποιήσιμο εικονικά.

"Γι' αυτό και η λιγοστή κάλυψη που δόθηκε στη μεγάλη διαδήλωση στη χώρα μας εστιάσθηκε μόνον σε μεμονωμένα βίαια επεισόδια ορισμένων αναρχικών"!….

Συμπέρασμα. Δεν αξίζει στους απομαγικοποιημένους καιρούς που ζούμε να δοθεί έμφαση σε μιαν αλήθεια που αναβαθμίζει τη ζωή μας. Σε μιαν αλήθεια που ακόμα και αυτή η Σύνοδος Κορυφής δύο μέρες μετά έδινε. Στο ότι δηλαδή η κοινή γνώμη μετρά, δεν αποτελεί ανενεργό φάντασμα του παρελθόντος. Στο ότι δεν είναι όλα τελειωμένα. Υπάρχουν τα γεράκια, υπάρχει ο θάνατος, και το φάντασμα του θανάτου, υπάρχει η καταστροφή ως ιδιοτέλεια και ως ηδονή, αλλά υπάρχει και κάτι άλλο. Υπάρχει η δύναμη των λαών που επιμένουν να ελπίζουν ότι η φωνή τους δεν έχει ανεπιστρεπτί χαθεί. Το συλλογικό όραμα για μια καλύτερη ζωή δεν βρίσκεται θαμμένο στα συρτάρια της ιστορίας. Και αυτό κυρίως θεωρήθηκε ότι ΔΕΝ αξίζει, ή ΔΕΝ πρέπει να μεταδοθεί.

Από παράθυρο ανοιχτό στον κόσμο η τηλεόραση έτσι μεταμορφώνεται σε παράθυρο που βλέπει σε φωταγωγό. Κι ο κόσμος μικραίνει. Μια τόση δα κουκίδα γίνεται που θυμίζει κελί φυλακής.

Διερωτώμαι είναι η διαστροφή, η κακή εκτίμηση, η ιδιοτέλεια ή απλώς και μόνον η εμπορευματοποίηση της υπόθεσης της ζωής που εξηγεί όλα αυτά; Ακόμα και τα εμπορεύματα όμως κάποτε εκδικούνται… Κουράζονται από την πολύ χρήση και αφήνουν γυμνούς τους ιδιοκτήτες τους…