ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Η δήλωση και η διαδήλωση

Υπάρχουν πλάι στους διαδηλωτές και οι ποιητές. Δεν βρίσκονται επιτόπου

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΛΤΣΟΣ

Δεν είναι μόνον οι αγώνες, κοινωνικοί και όπου γης. Και οι ποιητές, ακίνητοι, τοποθετούν κι εμάς στο άπειρο από την κάμαρά τους, με τον δικό τους αγώνα, όταν το πανό (το ποίημα) προσχωρεί στη δοκιμή και μάχεται όσους το εξολοθρεύουν. Οι ποιητές. Οι γέροντες: ο Φωκάς, ο Σαχτούρης, ο Κακναβάτος, η Δημουλά, ο Λεοντάρης, ο Πατρίκιος. Οι νέοι: ο Λιοντάκης και ο Πασχάλης, η Μαστοράκη και η Κυρτζάκη, ο Ζέρβας και ο Ζέρβας. Και προσθέστε παρακαλώ τους συγγραφείς: τη Ζατέλη και τον Δημητριάδη. Προσθέστε τους σκηνοθέτες: τον Λιβαθινό και τη Θεοδώρου. Τους ηθοποιούς: την Τσιριγκούλη και τον Λογοθέτη (πατέρα και γιο), τον Ρέτσο και την Παπαδημητρίου. Τους ζωγράφους: τον Ρόρη και τον Μποκόρο. Βάλτε τους όλους, όσους κλείνονται, αγανακτούν, μετανιώνουν, θυμώνουν, δεν πολιτεύονται. Συμπεριλάβετε και τους είρωνες, τους θεωρητικούς: τον Φαράκλα και τον Καββαθά. Τέλος, λογαριάστε και όσους τιμούν τα ελληνικά γράμματα: τον Λορεντζάτο και τον Μαρωνίτη. Και ιδού, μπροστά σας, το πλήθος. Ιδού το δικαίωμα στην επανιδιοποίηση. Ιδού η δημιουργία! "Δεν μας λείπει η επικοινωνία, αντίθετα έχουμε πολλή από δαύτη. Μας λείπει η δημιουργία. Μας λείπει η αντίσταση απέναντι στο παρόν". (Μότο των Ντελέζ, Γκαταρί, στην Αυτοκρατορία τού Τόνι Νέγκρι).

Η Ελλάδα δεν είναι ούτε οι λούμπεν πλούσιοι με τα Αρμάνι ούτε οι λούμπεν λαμόγιες με τα Αρμάνι, αλλά εκείνο το "νικηφόρο σύννεφο στο σούρουπο" που υποβαστάζει, όπως λέει ο Ρίτσος, "μια φωταγωγημένη πολιτεία στα ύψη".

Προχθές, στην παράσταση της Πειραματικής του Εθνικού για τους Έλληνες ποιητές, ένιωσα κι εγώ πολίτης αυτής της ουράνιας πολιτείας. Ρώτησα κι εγώ μέσα από τους στίχους του Σεφέρη που άκουσα από τον Δημήτρη Ήμελλο: "Μήπως ο άνθρωπος είναι άλλο πράγμα; Μην είναι αυτό που μεταδίνει τη ζωή;". Διότι το νόημα - η ζωή ως νόημα - δεν σταματά να θέτει το "άλλο πράγμα" του ανθρώπου. Και, βέβαια, δεν παύει να το αθετεί, "καθώς χορεύουν οι αυλικοί με τερατώδεις προσωπίδες".

Κι όσο δεν είναι δυνατό παρά να υπάρχουμε εντός του νοήματός μας, άλλο τόσο είναι δυνατό να ζήσουμε μία ζωή ανόητα, μ' ένα: "ζήσαμε, δηλαδή γλεντήσαμε" του Αναγνωστάκη.

Θέλω να γράψω μια ιστορία των ορίων που μας βάζει αυτή η άρχουσα κουλτούρα - σελοφάν για να τυλίξει έξυπνα τους ποιητές. Και τη γράφω, εδώ, στα "ΝΕΑ" επί είκοσι επτά χρόνια συναπτά, πριν άλλοι, εδώ, δείξουν την ιστορία του περιτυλίγματος και των τάπερ. Δηλώνω πως θέλω να αντισταθώ στην ευκολία, στοιχηματίζοντας υπέρβαση με τον Πασκάλ, παρ' ότι τίποτα να ξεπεράσεις δεν υπάρχει, πλην των αντιφάσεων και των δαφνών σου, που με άλλες δάφνες και αντιφάσεις τις αντικαθιστάς. Κι είμαι αποφασισμένος να στέλνω εφεξής μόνον "καρτ-ποστάλ" μιας παλαιάς Μυκόνου σαν σκιά, μπερδεύοντας προσωπική ζωή, ταπείνωση και κύρος, έτσι που τίποτα να μην κυριαρχεί εκ της υπογραφής, να μη με δέχεται κανείς ως αυθεντία. Κι όποιος σε μένα αναγνωρίσει κάτι - εάν δεν αυταπατάται - να είναι από ιδιοσυγκρασία ή από δικαιοσύνη.

Αφήστε λοιπόν τον Ζαρατούστρα να λέει αινιγματικά: "Μερικές ψυχές δεν αποκαλύπτονται ποτέ, παρά μόνον όταν επινοηθούν πρώτα". Ό,τι έχουμε κάνει φαίνεται εδώ, μπροστά σε Έναν κόσμο. "Οι δύο τούτοι κόσμοι, ζωντανός και γραμμένος, από 'δώ και μπρος θα υπάρχουν σαν Ένα". Φαντάζομαι αυτούς που είναι κάτι καινούργιο, αλλά είναι κι αυτοί που υπάρχουν πάντα, με όρους νιτσεϊκούς. Τους φαντάζομαι να θέλουν τη δύναμη όχι για να εξουσιάσουν, αλλά για να ζήσουν. Στο "επιθυμώ τη δύναμη" υπάρχει λιγότερος παραλογισμός από το "θέλω να ζήσω";

Η βούληση για δύναμη, η συγκέντρωση χιλιάδων ανθρώπων μαζί, στη βροχή, στο Ναύπλιο είναι δωρήτρια. Δεν επιζητεί, προσφέρει και υπόσχεται. Και η Αριστερά τώρα δεν πρέπει να ευγνωμονεί μονάχα την παγκοσμιοποίηση (Νέγκρι), αλλά και τον Νίτσε. Στο "Γίνε αυτό που είσαι" του φιλόσοφου, να δει ότι το "είσαι" σημαίνει πως "δεν μπορεί να είσαι αλλιώς", γιατί "αυτό που είναι κανείς, είναι ακριβώς αυτό που γίνεται". Γίνε αυτό που είσαι, διότι είσαι ό,τι γίνεσαι. Γίνε το σώμα σου πρωτίστως, εκτεθειμένο, εναντιωμένο, όρθιο ή καθιστό στο γραφείο. Η ένδειξή του, γίνε, μια που "η ένδειξη του σώματος αποκαλύπτει μια τεράστια πολλαπλότητα" (Θέληση για δύναμη, § 518).

Ποιος θα το 'λεγε πως πρώτος ο Νίτσε αποκαλεί το σώμα "πολιτική δομή"; "Μη μου δείχνεις τα δόντια σου σε μένανε, αυτά πεθαίνουν τελευταία", μου γράφει ο Μισέλ Φάις στο Η πόλη στα γόνατα, τιμής ένεκεν.