Το 1ο Διεθνές Συνέδριο Ολυμπιονικών Αφιέρωμα

2.1 Τι είναι αλγόριθμος

Το σημαντικότερο μη αγωνιστικό αθλητικό γεγονός του 1998 στην Ελλάδα είναι σίγουρα το 1ο Διεθνές Συνέδριο Ολυμπιονικών, η προετοιμασία του οποίου συνεχίζεται σε εντατικούς ρυθμούς.

Η κρυφή ζωή του Σαντάμ Χουσεΐν

Η θεωρία των αλγορίθμων έχει μεγάλη παράδοση και η ηλικία μερικών αλγορίθμων αριθμεί χιλιάδες χρόνια, όπως για παράδειγμα ο αλγόριθμος του Ευκλείδη για την εύρεση του μέγιστου κοινού διαιρέτη δύο αριθμών ή το λεγόμενο κόσκινο του Ερατοσθένη για την εύρεση των πρώτων αριθμών από 1 ως n.

Μεταξύ αυτών που θα πάρουν μέρος είναι ο Ούγγρος αντιπρόεδρος της ΔΟΕ και Ολυμπιονίκης της ξιφασκίας δρ. Παλ Σμιτ, ο καθηγητής φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Λιντς, δρ. Τζιμ Παρί, ο καθηγητής αθλητικής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο της Νορθ Καρολάινα, δρ. Ντάνιελ Γκουλντ, ο καθηγητής κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο του Έξετερ δρ. Άντριου Σπαρκς, η Ολυμπιονίκης στο ύψος και πρόεδρος της ρουμανικής ομοσπονδίας αθλητισμού καθηγήτρια Γιολάντα Μπάλας - Σόετερ, ο Γερμανός Ολυμπιονίκης στα 400 μ. εμπόδια δρ. Χάραλντ Σμιντ κ.ά.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΗΤΣΟΣ

Σήμερα το πεδίο της Θεωρίας Αλγορίθμων είναι ένα ιδιαίτερα ευρύ και πλούσιο πεδίο.

Ομιλητές στο συνέδριο θα είναι επίσης ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος, ο υφυπουργός Πολιτισμού Ανδρέας Φούρας, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Παπανδρέου, ο πρόεδρος της ΔΟΑ Νίκος Φιλάρετος, ο πρόεδρος του "Αθήνα 2004" Στρατής Στρατήγης.

Απεσταλμένος του Αλλάχ, απόγονος του Προφήτη, πρόεδρος του Ιράκ, πρώτος σύμβουλος της επανάστασης, ανώτατος διοικητής του στρατού, δόκτωρ των νομικών επιστημών, ο θείος Σαντάμ όλων των Ιρακινών ξυπνά κάθε πρωί γύρω στις τρεις.

Πληθώρα συγγραμμάτων έχει εμφανισθεί στη βιβλιογραφία, ενώ συνεχίζεται η περαιτέρω εμβάθυνση σε νέα σύγχρονα προβλήματα.

Τη νύχτα δεν κοιμάται πάνω από τέσσερις ή πέντε ώρες.

Οι περισσότεροι από τους αλγορίθμους που συνήθως εξετάζονται στα σχετικά βιβλία έχουν προταθεί τα τελευταία 25 χρόνια, όση περίπου είναι και η ηλικία της Πληροφορικής ως μίας νέας αυθύπαρκτης επιστήμης.

Το πρώτο πράγμα που κάνει μόλις σηκωθεί είναι να κολυμπήσει.

Ιστορικό σημείωμα Η λέξη αλγόριθμος (algorithm) προέρχεται από μια μελέτη του Πέρση μαθηματικού Abu Ja'far Mohammed ibn Musa al Khowarizmi, που έζησε περί το 825 μ.Χ. Πέντε αιώνες αργότερα η μελέτη αυτή μεταφράστηκε στα λατινικά και άρχιζε με τη φράση "Algoritmi dixit …" (ο αλγόριθμος λέει ….). Η μελέτη του al Khowarizmi υπήρξε η πρώτη πλήρης πραγματεία άλγεβρας (όρος που και αυτός προέρχεται από το αραβικό al-jabr = αποκατάσταση), γιατί ένας από τους σκοπούς της άλγεβρας είναι και η αποκατάσταση της ισότητας μέσα σε μια εξίσωση. Ο όρος αλγόριθμος επέζησε επί χίλια χρόνια ως σπάνιος όρος, που σήμαινε κάτι σαν "συστηματική διαδικασία αριθμητικών χειρισμών". Τη σημερινή του αξία απόκτησε από την αρχή του 20ού αιώνα με την ανάπτυξη της ομώνυμης θεωρίας και φυσικά με την επικαιρότητα των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Όλα τα παλάτια και οι κατοικίες του έχουν πισίνα. Ο όρος αλγόριθμος, λοιπόν, χρησιμοποιείται για να δηλώσει μεθόδους που εφαρμόζονται για την επίλυση προβλημάτων. Σε μια χώρα σαν το Ιράκ, το νερό είναι σύμβολο πλούτου και εξουσίας. Ωστόσο, ένας πιο αυστηρός ορισμός της έννοιας αυτής είναι ο εξής. Ο Σαντάμ είναι πια 65 ετών και, καθώς κυβερνά με βάση τον φόβο και όχι την αγάπη, δεν μπορεί να επιτρέψει να τον δουν να γερνάει.

Ορισμός:

Για αυτό βάφει τα μαλλιά του μαύρα και αποφεύγει να φοράει γυαλιά σε δημόσιο χώρο.

Αλγόριθμος είναι μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος.

Όταν πρέπει να διαβάσει ένα λόγο, οι σύμβουλοί του βάζουν μπροστά του το κείμενο με τόσο μεγάλους χαρακτήρες, ώστε σε κάθε σελίδα χωρούν ελάχιστες γραμμές.

Κάθε αλγόριθμος απαραίτητα ικανοποιεί τα επόμενα κριτήρια.

Δύο φορές την εβδομάδα ένα αεροπλάνο τον τροφοδοτεί με ψάρια, γαρίδες και αστακούς.

- Είσοδος (input).

Όλα πρέπει να περνούν από ακτίνες Χ, ώστε να διαπιστώνεται ότι δεν περιλαμβάνουν δηλητήρια ή άλλες τοξικές ουσίες.

Καμία, μία ή περισσότερες τιμές δεδομένων πρέπει να δίνονται ως είσοδοι στον αλγόριθμο.

Τα γεύματα του ηγέτη τα ετοιμάζουν μάγειροι εκπαιδευμένοι στην Ευρώπη, υπό τον άμεσο έλεγχο της Ιμάγια, προσωπικής φρουρού του Σαντάμ.

Η περίπτωση που δεν δίνονται τιμές δεδομένων εμφανίζεται, όταν ο αλγόριθμος δημιουργεί και επεξεργάζεται κάποιες πρωτογενείς τιμές με τη βοήθεια συναρτήσεων παραγωγής τυχαίων αριθμών ή με τη βοήθεια άλλων απλών εντολών.

Ο Σαντάμ προτιμάει το ψάρι από το κρέας, και το αγαπημένο του κρασί είναι το Mateus Rosι.

- Έξοδος (output).

Μια από τις λίγες πολυτέλειες που επιτρέπει στον εαυτό του είναι τα παπούτσια: έχει δεκάδες ζευγάρια ακριβά ιταλικά παπούτσια, ίσως επειδή μέχρι να γίνει δέκα ετών κυκλοφορούσε ξυπόλητος.

Ο αλγόριθμος πρέπει να δημιουργεί τουλάχιστον μία

Του αρέσουν και τα κουβανικά πούρα: ο Φιντέλ Κάστρο φροντίζει να μην του λείπουν ποτέ.

τιμή δεδομένων ως αποτέλεσμα προς το χρήστη ή προς έναν άλλο αλγόριθμο.

Χίλιες και μία νύχτες

- Καθοριστικότητα (definiteness).

Ο Ιρακινός πρόεδρος έχει 20 σπίτια, που είναι διαρκώς έτοιμα να τον υποδεχθούν: σε όλα αυτά τα σπίτια στρώνεται τραπέζι τρεις φορές την ημέρα, ώστε να παραπλανάται ο εχθρός.

Κάθε εντολή πρέπει να καθορίζεται χωρίς καμία αμφιβολία για τον τρόπο εκτέλεσής της.

Το γραφείο στο οποίο κάθεται είναι πάντα γεμάτο με τις τελευταίες εκθέσεις των συμβούλων του.

Λόγου χάριν, μία εντολή διαίρεσης πρέπει να θεωρεί και την περίπτωση, όπου ο διαιρέτης λαμβάνει μηδενική τιμή.

Οι περισσότερες απ' αυτές γράφουν ψέματα.

- Περατότητα (finiteness).

Στη θέση του, ένας ηλίθιος θα είχε την ψευδαίσθηση ότι ζει σ' έναν τέλειο κόσμο.

Ο αλγόριθμος να τελειώνει μετά από πεπερασμένα βήματα εκτέλεσης των εντολών του.

Όμως ο Σαντάμ δεν είναι ηλίθιος.

Μία διαδικασία που δεν τελειώνει μετά από ένα συγκεκριμένο αριθμό βημάτων δεν αποτελεί αλγόριθμο, αλλά λέγεται απλά υπολογιστική διαδικασία (computational procedure).

Ξέρει ότι του λένε ψέματα, κι αυτό τον θλίβει.

- Αποτελεσματικότητα (effectiveness).

Ο Σαντάμ διαβάζει με μανία, και αυτό που τον συναρπάζει είναι η Ιστορία.

Κάθε μεμονωμένη εντολή του αλγορίθμου να είναι απλή.

Έχει όμως και λογοτεχνικές φιλοδοξίες: μέχρι στιγμής έχουν κυκλοφορήσει δύο βιβλία του, και ετοιμάζεται ένα τρίτο.

Αυτό σημαίνει ότι μία εντολή δεν αρκεί να έχει ορισθεί, αλλά πρέπει να είναι και εκτελέσιμη.

Λατρεύει τον κινηματογράφο, ιδιαίτερα τις κατασκοπευτικές ταινίες: καθώς δεν ταξιδεύει πολύ, οι ταινίες αυτές τού δίνουν μια εικόνα του κόσμου - και τον πείθουν ότι υπάρχει εναντίον του μια διεθνής συνωμοσία.

Η έννοια του αλγόριθμου δεν συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με προβλήματα της Πληροφορικής.

Είναι παντρεμένος εδώ και σαράντα χρόνια: η σύζυγός του, η Σαγίδα, τού έδωσε δύο γιους και τρεις κόρες και του ήταν πάντα πιστή.

Ας θεωρήσουμε, για παράδειγμα, ότι θέλουμε να γευματίσουμε και επομένως πρέπει να εκτελέσουμε τις επόμενες ενέργειες: - να συγκεντρώσουμε τα υλικά, - να προετοιμάσουμε τα σκεύη μαγειρικής, - να παρασκευάσουμε το φαγητό, - να ετοιμάσουμε τη σαλάτα, - να στρώσουμε το τραπέζι, - να γευματίσουμε, - να καθαρίσουμε το τραπέζι, και - να πλύνουμε τα πιάτα και τα κουζινικά.

Εκείνος, αντίθετα, λένε πως είχε τη συνήθεια να διαλέγει μια παρθένα κάθε νύχτα, όπως ο σουλτάνος Σαχραγιάρ στις "Χίλιες και μία νύχτες". Είναι ευνόητο ότι η προηγούμενη αλληλουχία των ενεργειών οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αλλά αυτά μπορεί να είναι και κουτσομπολιά. Βέβαια, αυτή η αλληλουχία δεν είναι η μοναδική για την επίτευξη του σκοπού, αφού, για παράδειγμα, μπορούμε πρώτα να ετοιμάσουμε τη σαλάτα και μετά να παρασκευάσουμε το φαγητό, ενώ ακόμη μπορούμε πρώτα να πλύνουμε τα πιάτα και μετά να καθαρίσουμε το τραπέζι.

Αυτό που δεν αμφισβητείται από κανέναν είναι τα εγκλήματά του.

Ωστόσο, το παράδειγμα θέλει να δείξει, ότι η θεώρηση μίας σύνθετης εργασίας με διακριτά βήματα που εκτελούνται διαδοχικά, είναι ένας πολύ χρήσιμος και πρακτικός τρόπος σκέψης για την επίλυση πολλών (αν όχι όλων) προβλημάτων.

Οι αντίπαλοι που δολοφόνησε με τα ίδια του τα χέρια τη δεκαετία του '60, όταν δεν ήταν παρά ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του κόμματος Μπάαθ. Ο υπουργός Υγείας, τον οποίο σκότωσε με μία σφαίρα στο κεφάλι την ώρα που συνεδρίαζε το υπουργικό συμβούλιο. Οι 300 "προδότες", ανάμεσά τους και ο καλύτερός του φίλος, που βασανίστηκαν, εξευτελίστηκαν, και στη συνέχεια θανατώθηκαν το 1979, ύστερα από μια "θεατρική παράσταση" με πρωταγωνιστή τον ίδιο. Οι κάτοικοι της πόλης Ντουζαΐλ, την οποία ισοπέδωσε και έσβησε κυριολεκτικά από τον χάρτη το 1982, επειδή από εκεί καταγόταν ο επίδοξος δολοφόνος του. Οι 8.000 Κούρδοι της Χαλάμπια, θύματα των τοξικών αερίων που έριξαν το 1988 ο Σαντάμ και η συμμορία που κυβερνά το Ιράκ. Ο Σαντάμ πιστεύει σε ένα παλιό αραβικό ρητό: "Όταν σκοτώνεις έναν άνθρωπο, να σκοτώνεις και όλους εκείνους που θα μπορούσαν να μιλήσουν γι' αυτό το έγκλημα", δηλαδή την οικογένειά του, τους φίλους του, τη φυλή του.

Ένα επεισόδιο φωτίζει την ψυχολογία του. Στις αρχές της δεκαετίας του '60, ενώ έκανε τον γύρο των φυλακών, σταμάτησε μπροστά σε ένα κελί και διέταξε να ελευθερώσουν τον κρατούμενο και να του δώσουν ρούχα. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο άνθρωπος αυτός, που είχε καταφύγει στο Ισραήλ, άνοιξε μια εφημερίδα και είδε μια φωτογραφία του Σαντάμ σε εφηβική ηλικία. "Επιτέλους καταλαβαίνω γιατί με ελευθέρωσε", αναφώνησε. "Ο Σαντάμ ήταν ο πωλητής τσιγάρων που του έδινα πάντα φιλοδώρημα! " Ο βασανιστής, ο δήμιος είναι λοιπόν ικανός και για συμπόνια. Εκτός από τον δικαστή, χρειάζεται και ψυχίατρος.