Παράλληλη Αναζήτηση
"Πατερούλης"
15 άνεργοι νέοι. Ένα μη κερδοσκοπικό εστιατόριο. Ένα τηλεοπτικό σόου. Και ένας μάγειρας που γνωρίζει και πάλι την επιτυχία
10. Η ΤΕΧΝΗ
Λοιπόν σχοινί κορδόνι το πήραν οι μαθητές με τη Βουλή και τον πρόεδρό της.
Ο Γυμνός Σεφ ξαναχτυπά
Η αρχαϊκή περίοδος σφραγίζεται από δύο κορυφαίες δημιουργίες: α) την ανέγερση λίθινων ναών και β) τη δημιουργία λίθινων αγαλμάτων σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος. Τα παιδιά νιώθουν σαν στο σπίτι τους και δε χάνουν την ευκαιρία μετά από κάθε διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας να περάσουν από το γραφείο του κ. Κακλαμάνη, που τους κερνάει πορτοκαλάδα και τοστ, τους συμπεριφέρεται ως "πατερούλης", ακούει τα παράπονά τους και τίθεται στη διάθεσή τους για να μπει σφήνα ανάμεσα σε μαθητές και υπουργό.
Ο Τζέιμι Όλιβερ επιστρέφει πιο ώριμος από ποτέ
Αξιοσημείωτη είναι επίσης η επίδραση της τέχνης της Ανατολής και της Αιγύπτου στην ελληνική αρχαϊκή τέχνη.
Για την ώρα δεν έχει προχωρήσει σε καμία ενέργεια.
Την εποχή αυτή οικοδομούνται οι πρώτοι πραγματικά μνημειακοί ναοί της αρχαίας Ελλάδας που θα επηρεάσουν την αρχιτεκτονική όλου του κόσμου μέχρι και τις ημέρες μας. Εγγράφει όμως υποθήκες για το μέλλον, και σε κάθε περίπτωση υπάρχει έστω ένα πολιτικός που έχει καλές σχέσεις με τα παιδιά, αχρείαστος να 'ναι.
Στον ευμετάβλητο μαγειρικό κόσμο του Λονδίνου, όπου διάσημοι σεφ μπορεί να ωριμάσουν και να… σαπίσουν με την ταχύτητα μιας μπανάνας μέσα σε ζεστό φούρνο, ο Τζέιμι Όλιβερ, γνωστός από την τηλεοπτική του σειρά και ως «ο Γυμνός Σεφ», έμοιαζε να οδεύει προς τη συντριβή. Ανακάμπτει όμως δυναμικά με το «Φιφτίν», ένα μη κερδοσκοπικό εστιατόριο.
Ο ελληνικός ναός χτίζεται τώρα από πέτρα και συχνά από μάρμαρο.
Αφήστε δηλαδή που υπάρχουν και άλλες επιπτώσεις από αυτές τις συχνές κουβεντούλες.
Το «Φιφτίν», ένα μη κερδοσκοπικό εστιατόριο στο Βόρειο Λονδίνο, είναι πλέον από τα πιο ξακουστά φαγάδικα. Και η ηλεκτρονική διεύθυνση του Τζέιμι Όλιβερ δέχεται καθημερινά χιλιάδες επισκέπτες
Στο βασικό σχήμα του θυμίζει το μυκηναϊκό μέγαρο, αφού αποτελείται συνήθως από έναν ανοικτό προθάλαμο -πρόναο- με δύο κίονες, και ένα κυρίως δωμάτιο, τον σηκό.
Είτε οι σταρ των μαθητών, Λεωνίδας και Γαβρίλης, θα γίνουν στο μέλλον πολιτικοί, ή τουλάχιστον τα παιδιά θα διαμορφώσουν πιο θετική εικόνα για το κοινοβούλιο και γενικά για τους θεσμούς, που τους αμφισβητούν. Οι κριτικοί, που θαύμαζαν αρχικά το άνετο στυλ και τις εύκολες συνταγές του, άρχισαν κάποια στιγμή να τον θεωρούν όχι απλώς υπερβολικά εκτεθειμένο αλλά και αμυδρά ενοχλητικό.
Όταν μάλιστα προστεθεί ένα παρόμοιο ανοικτό δωμάτιο πίσω -ο οπισθόδομος- και ακόμη περισσότερο, μία κιονοστοιχία γύρω από το κτίριο -το πτερό-, οι ναοί γίνονται μεγαλοπρεπέστεροι και εντυπωσιακότεροι.
Τα βιβλία του Όλιβερ έχουν μεταφραστεί σε 11 γλώσσες και οι τηλεοπτικές εκπομπές μαγειρικής του μεταδίδονται σε 50 χώρες.
Οι ναοί της αρχαϊκής περιόδου χτίζονται σε δύο ρυθμούς, τον δωρικό που διαμορφώθηκε στα δωρικά κέντρα της Πελοποννήσου και τον ιωνικό που αποκρυσταλλώθηκε στα ιωνικά κέντρα του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας.
Όσο περισσότερο όμως εμφανιζόταν δημοσίως, στην τηλεόραση, στον Τύπο ή στα βιβλιοπωλεία, τόσο περισσότερο έμοιαζε να κινδυνεύει να μετατραπεί σε παρωδία του εαυτού του.
Οι ρυθμοί ξεχωρίζουν προπάντων από τους κίονες.
Η φήμη.
Ο δωρικός είναι πιο κοντός, βαρύς και αυστηρός, ενώ ο ιωνικός είναι ψηλότερος, κομψότερος με πλούσια διακόσμηση στην επάνω απόληξη του -στο κιονόκρανο-, που αναγνωρίζεται εύκολα από τις έλικες στις οποίες καταλήγει.
Τους τελευταίους έξι μήνες ωστόσο ο Όλιβερ κατόρθωσε να επανέλθει στο προσκήνιο με έναν έξυπνο συνδυασμό φιλοδοξίας, πάθους και «ίματζ μάνατζμεντ».
Ανάγλυφα και ολόγλυφα λιοντάρια και μυθολογικά τέρατα, καθώς και μυθολογικά θέματα διακοσμούν συχνά το επάνω μέρος των ναών πρόκειται για τα αρχιτεκτονικά γλυπτά.
Το «Φιφτίν» (Fifteen), ένα μη κερδοσκοπικό εστιατόριο στο Βόρειο Λονδίνο, στελεχωμένο από πλήθος ανέργων εκπαιδευόμενων νέων, είναι πλέον από τα πιο ξακουστά φαγάδικα.
Την εποχή αυτή δημιουργούνται τα πρώτα μεγάλα αγάλματα από ασβεστόλιθο στην Κρήτη και από μάρμαρο στη Νάξο.
Όλα τα τραπέζια του είναι κλεισμένα έως και τον Μάιο.
Τα εμπορικά ταξίδια στην Αίγυπτο και η αφθονία μαρμάρου στη Νάξο έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στη γέννηση της μεγάλης γλυπτικής στα κέντρα αυτά.
Και ο Όλιβερ, σε ηλικία 27 ετών, λίγο πιο ώριμος, λίγο πιο κουρασμένος και πολύ πιο σοφός απ' ό,τι στη «Γυμνή» εποχή του, αναδύεται ως απίθανος θρίαμβος της ουσίας και του στυλ.
Οπωσδήποτε όμως και η συγκέντρωση πλούτου από τους αριστοκράτες και τις πόλεις ήταν βασική προϋπόθεση για τη γέννηση της μεγάλης γλυπτικής, αφού το κόστος ενός μαρμάρινου αγάλματος ήταν υπέρογκο.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε από το «Φιφτίν», ο Όλιβερ φάνηκε απρόθυμος να μιλήσει για το εαυτό του ως δημόσιο πρόσωπο.
Για ένα άγαλμα φυσικού μεγέθους έπρεπε να εργαστεί ένας γλύπτης με τους βοηθούς του για έναν τουλάχιστον χρόνο.
Προτίμησε να μιλήσει για την προέλευση των φαγητών του…
Οι ανθρώπινες μορφές παριστάνονται από την αρχή τυποποιημένες και ακίνητες.
Τα θαλασσινά τα φέρνει κάθε πρωί στο εστιατόριο ο Μπεν, ιδιοκτήτης τριών αλιευτικών.
Οι νεαροί άνδρες -κούροι- παριστάνονται ορθοί, γυμνοί, με καλογυμνασμένα σώματα και πλούσια κόμη· οι νεαρές κοπέλες –κόρες- ορθές, κομψά ντυμένες, καλοχτενισμένες, στολισμένες με πλήθος κοσμημάτων οι άρχοντες και οι αξιοσέβαστες γυναίκες (οικοδέσποινες και ιέρειες) καθιστοί σε θρόνους και σκαμνιά· οι συμποσιαστές μισοξαπλωμένοι σε ανάκλιντρα.
Το ελαιόλαδο το φέρνει ο ίδιος ο Όλιβερ από έναν ειδικό προμηθευτή στην Ιταλία.
Υπάρχουν επίσης αγάλματα ντυμένων κούρων, κούρων με προσφορές στους θεούς (ανάθετες), ιππέων, πολεμιστών, μυθικών τεράτων, όπως οι σφίγγες και οι σειρήνες, προσωποποιήσεων της ιδέας της νίκης (Νίκες), διαφόρων ζώων (λιοντάρια, άλογα, πουλιά κ.ά.).
Και το τυρί από ένα κατάστημα στο Χάιμπουρι Παρκ, η ιδιοκτήτρια του οποίου εμφανίστηκε ξαφνικά στο εστιατόριο για μια παράδοση και έδωσε μια τυπικά «ολιβεριανή» παράσταση.
Δε λείπουν βέβαια και τα αγάλματα θεών.
Το πρώτο βιβλίο του Όλιβερ και η τηλεοπτική του σειρά έκαναν την εμφάνισή τους το 1999.
Κούρος από νεκροταφείο της Αναβύσσου (530 π.Χ.). Η επιγραφή στη βάση του αγάλματος λέει: «Στάσου και κλάψε μπρος στο μνήμα του νεκρού Κροίσου που θανάτωσε ο βίαιος Άρης καθώς πολεμούσε στην πρώτη γραμμή».
Εκείνος όμως δεν ήθελε να γίνει ένας ακόμη εστιάτορας στο Λονδίνο.
Οι νεότεροι παριστάνονται όπως οι κούροι (Απόλλωνας) και οι κόρες (Αθηνά, Άρτεμη, Ήρα), ενώ οι θεοί που βρίσκονταν σε ώριμη ηλικία (Δίας, Διόνυσος), όπως οι ντυμένοι κούροι.
Και ουδέποτε φαντάστηκε το «Φιφτίν» ως ένα ακόμη λονδρέζικο εστιατόριο.
Ωστόσο, οι θεοί διακρίνονται εύκολα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα της θεϊκής δύναμης τους: τόξο, βέλος ή μουσικό όργανο για τον Απόλλωνα, κεραυνός για τον Δία κ.ά.
Η πρωτοτυπία του συγκεκριμένου εστιατορίου έγκειται καταρχήν στο προσωπικό του.
Όλες οι μορφές στέκουν ακίνητες απέναντι στον θεατή, με μόνο σημάδι κίνησης την προβολή του αριστερού ποδιού, και δράσης, ανάλογα με το θέμα, το λύγισμα των χεριών.
Η μαγειρική εμπειρία πολλών από τους υπαλλήλους του περιοριζόταν στο να ανοίγουν κονσέρβες.
Σπουδαία έργα τέχνης είναι και οι ανάγλυφες επιτάφιες πλάκες -επιτύμβιες στήλες.
Οι 15 αρχικοί εκπαιδευόμενοι (εξ ου και το όνομα του εστιατορίου) επιλέχθηκαν από μια λαοθάλασσα άνεργων υποψηφίων με περιορισμένες φιλοδοξίες και υποβλήθηκαν σε εξαντλητικά και εντατικά μαθήματα μαγειρικής.
Μεγάλη είναι η άνθηση της κεραμικής στους αρχαϊκούς χρόνους.
Η περιπέτεια.
Η γεωμετρική διακόσμηση δίνει τώρα τη θέση της στη φυτική, που επηρεάζεται έντονα από την Ανατολή, και στην εικονιστική - σκηνές από τον μύθο και την καθημερινή ή θρησκευτική ζωή.
Η υλοποίηση της ιδέας του Όλιβερ δεν ήταν απλή, πόσο μάλλον εάν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι ξόδευε περίπου 3 εκατομμύρια δολάρια από την τσέπη του και η αρχική ανταπόκριση των εκπαιδευομένων δεν ήταν η αναμενόμενη.
Μεγάλα κέντρα, όπως η Κόρινθος τον 7ο και η Αθήνα τον 6ο αιώνα π.Χ., εφευρίσκουν νέες τεχνικές για τη διακόσμηση των αγγείων.
Το κόστος της «επιχείρησης» μεγάλωνε και δεν άργησαν οι καβγάδες με τους εργολάβους που είχαν αναλάβει την κατασκευή του «Φιφτίν».
Μία σπουδαία τεχνική, επηρεασμένη από τη διακόσμηση των χάλκινων αγγείων, είναι η μελανόμορφη, στην οποία οι μορφές και τα κοσμήματα βάφονται ολόμαυρα πάνω στην κοκκινωπή επιφάνεια των αγγείων, ενώ οι λεπτομέρειες δηλώνονται με χάραξη.
Όλα έδειχναν ότι το εστιατόριο δεν θα άνοιγε στην ώρα του και ότι οι επίδοξοι υπάλληλοί του παρέμεναν άσχετοι με τη μαγειρική.
Τα τελευταία χρόνια της αρχαϊκής περιόδου εμφανίζεται και η ερυθρόμορφη τεχνική που είναι η αντίστροφη της μελανόμορφης.
Ορισμένοι ήταν πραγματικά ψυχοβγάλτες.
Τώρα οι μορφές είναι κόκκινες πάνω στη μαύρη γυαλιστερή επιφάνεια των αγγείων.
Μιλάμε για παιδιά που ο Όλιβερ είχε μαζέψει κυριολεκτικά από τον δρόμο.
Πλήθος νέων διακοσμητικών θεμάτων, σκηνές από την καθημερινή και τη θρησκευτική ζωή, αλλά κυρίως από τη μυθολογία, διακοσμούν τις επιφάνειες των ποικιλόμορφων μικρών και μεγάλων αγγείων και στις δύο τεχνικές.
Οι «περιπέτειες» των 15 προβλήθηκαν από τη βρετανική τηλεόραση υπό μορφή ριάλιτι σόου.
Συγχρόνως ανθίζουν η μεταλλοτεχνία, η μικροτεχνία*, τα ειδώλια από πηλό και χαλκό.
Παρόλο που η μαγειρική ελίτ του Λονδίνου έδινε άριστα στο εγχείρημα του Όλιβερ, οι προσδοκίες τους όσον αφορά το εστιατόριο ήταν περιορισμένες.
Η ευημερία και το καλό γούστο διαπιστώνονται σε κάθε εκδήλωση της ζωής.
Μέχρι που έφαγαν εκεί.
Άγαλμα της κόρης Φρασίκλειας (550-540 π.Χ.). Στη βάση του αγάλματος διαβάζουμε: «Μνήμα της Φρασίκλειας. Θα καλούμαι για πάντα κόρη, αφού οι θεοί αντί για γάμο μου όρισαν αυτό το όνομα. Με έφτιαξε ο Αριστίων ο Πάριος».
Ακόμη και ο Α.Α. Γκριλ, κριτικός γεύσεων των «Sunday Times», ο οποίος φημίζεται για τις αυστηρές κριτικές και τον κυνισμό που τις διακρίνει, αντέδρασε με εγκαρδιότητα.
Αναπαράσταση των αγαλμάτων μιας οικογένειας από τη Γόμο: ο συμποσιαστής πατέρας σε ανάκλιντρο δεξιά, η μητέρα καθιστή αριστερά, και ανάμεσα τους τα παιδιά τους, ο γιος (ντυμένος κούρος) και οι τρεις κόρες. Έργο του Γενέλεω. (Σάμος και Βερολίνο)
Παρόλο που δεν απέφυγε το καρύκευμα στον χαρακτηρισμό «κάπως αδέξιο», έγραψε πως «διαθέτει το συστατικό που χρειάζεται κάθε φαγητό αλλά δεν μπορείς να προμηθευτείς πουθενά: μεγάλη καρδιά».
Ερωτήσεις-Δραστηριότητες
«Κάτι πέρα από την απλή μαγειρική»
1. Να αναγνωριστούν οι τύποι των αρχαϊκών αγαλμάτων των εικόνων.
Ο Όλιβερ σχεδιάζει να διατηρήσει το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα, παίρνοντας κάθε εξάμηνο νέους εκπαιδευόμενους και στέλνοντας τους απόφοιτους σε άλλα εστιατόρια.
2. Ποια είναι η σημασία των παραστάσεων στα αγγεία για τη γνωριμία με τη ζωή των ανθρώπων της εποχής εκείνης;
Ελπίζει επίσης να ανοίξει παραρτήματα του «Φιφτίν» και σε άλλες πόλεις, όπως στη Νέα Υόρκη, στη Γλασκόβη και στο Σίδνεϊ.
3. Περιγράψτε τις διαφορές του δωρικού από τον ιωνικό ρυθμό.
Στο μεταξύ εργάζεται με εντατικούς ρυθμούς και διοχετεύει όλα τα κέρδη της επιχείρησης σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Αναφέρετε αρχαίους ναούς που έχετε επισκεφθεί.
Διαθέτει τουλάχιστον επτά συνεργάτες οι οποίοι διοργανώνουν το πρόγραμμά του.
4. Πού διαπιστώνεται η επίδραση της αρχαίας αρχιτεκτονικής μετά από την αρχαιότητα;
Αλλά δηλώνει ότι αυτό που τον «κρατάει» είναι οι εκπαιδευόμενοί του, οι οποίοι είναι ευφυέστατοι και γνωρίζουν πράγματα που του ίδιου τού πήρε 12 χρόνια για να μάθει:
Να συγκεντρώσετε φωτογραφίες από οικοδομήματα σε διάφορες χώρες του κόσμου που αντανακλούν αυτή την επίδραση.
«Θα μπορούσα να αποσυρθώ ή να συνεχίσω αυτό που έκανα. Αλλά σκέφτηκα ότι πρέπει να υπάρχει κάτι πέρα από την απλή μαγειρική».
LINKS
* www.jamieoliver.com
