ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

2.1.1 Η έννοια του συστήματος.

Βήμα προσέγγισης στον Σινιόρι

Εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις

Η παρουσία του Τζιαν Πάολο Μοντενέρι στην Αθήνα (ήταν βασικός ομιλητής επιμορφωτικού σεμιναρίου της ΕΠΟ), έδωσε την ευκαιρία στους ανθρώπους του Ηρακλή να συναντηθούν μαζί του και να έχουν την πρώτη ουσιαστική επαφή για το θέμα της οφειλής προς τον Μπέπε Σινιόρι.

Στις προηγούμενες ενότητες ασχοληθήκαμε με τα θέματα της δύναμης και της κίνησης.

Ο πρώην διευθυντής των νομικών υπηρεσιών της ΦΙΦΑ και νυν δικηγόρος του Ιταλού επιθετικού, συναντήθηκε για περίπου 15 λεπτά με τον Γιώργο Σπανουδάκη και τον Αλέξη Αδαμίδη.

Χαρακτηριστικό του τρόπου μελέτης ήταν ότι εστιάζαμε την προσοχή μας σε ένα μόνο σώμα.

Το κλίμα ήταν αρκετά καλό και διαφάνηκε η επιθυμία των δύο πλευρών για να τακτοποιηθεί το θέμα και να μην υπάρξει εμπλοκή της παγκόσμιας ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, όπως συνέβη στην περίπτωση του Τσέζαρι Κουχάρσκι.

Επιπλέον παραβλέπαμε αν το κινούμενο σώμα ήταν αυτοκίνητο, άνθρωπος, αεροπλάνο κ.τ.λ.

Τις επόμενες ημέρες θα πραγματοποιηθεί νέα συνάντηση, αυτή τη φορά στο γραφείο του Μοντενέρι, όπου η ΠΑΕ θα καταθέσει την πρότασή της για την αποπληρωμή του χρέους των 200.000 ευρώ.

Τα πραγματικά σώματα τα αντιπροσώπευε μια συμβολική οντότητα: το σωμάτιο.

Ο ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΑΣ κλήθηκε στην Εθνική ελπίδων, για να συμμετάσχει σε προπονήσεις που θα πραγματοποιηθούν στην Αθήνα, κατά το διάστημα 27-29 Μαρτίου.

Στην πορεία της μελέτης μάθαμε ότι πρέπει στην περιγραφή μας να συμπεριλάβουμε εκτός από το κινούμενο σώμα, την αιτία της αλλαγής της κίνησης, δηλαδή τη δύναμη.

ΤΟ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΟ δικαιοδοτικό όργανο της ΕΠΑΕ κάλεσε σε απολογία την ΠΑΕ Ηρακλής για την Παρασκευή (9.30π.μ.), λόγω υβριστικού συνθήματος κατά του διαιτητή της αναμέτρησης με το Αιγάλεω, Δημήτρη Νταμπώση.

Έτσι η περιγραφή του φαινομένου της κίνησης έγινε πιο πλήρης.

Ο ΤΣΑΧΕΙΛΙΔΗΣ του συνδέσμου Πειραιά, θα διευθύνει τον αγώνα του Σαββάτου (5:45μ.μ.) στο Αλκαζάρ, έχοντας βοηθούς τους Κωστάκο (Πειραιά), Μαστροδήμα (Αθηνών).

Οι δύο πρώτοι νόμοι του Νεύτωνα αφορούσαν την κίνηση ενός μόνο σώματος. Όμως ο τρίτος νόμος μας υποχρέωσε να συμπεριλάβουμε στην περιγραφή εκτός από το κινούμενο σώμα ένα δεύτερο, αυτό με το οποίο αλληλεπιδρά το πρώτο. Το βήμα αυτό είναι πολύ σημαντικό καθώς εισάγει στην περιγραφή του φαινομένου της κίνησης και γενικότερα στην περιγραφή της φύσης δύο νέες έννοιες: την έννοια της αλληλεπίδρασης και την έννοια του συστήματος των σωμάτων. Δυο σώματα αλληλεπιδρούν όταν ασκούν μεταξύ τους δυνάμεις. Για παράδειγμα η μεταλλική σφαίρα αλληλεπιδρά με τον μαγνήτη (Εικ. 2.1.1). Αν και σε εμάς φαίνεται, ότι μόνο ο μαγνήτης έλκει τη μεταλλική σφαίρα, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Πράγματι αν κάνουμε το πείραμα που φαίνεται στην εικόνα 2.1.2, θα δούμε ότι και η μεταλλική σφαίρα έλκει το μαγνήτη. Αυτό λοιπόν που συμβαίνει στη φύση είναι ότι ο μαγνήτης και η μεταλλική σφαίρα αλληλεπιδρούν. Παραδείγματα αλληλεπίδρασης είναι η έλξη μεταξύ Γης και Σελήνης (Εικ. 2.1.3), μεταξύ φορτισμένων σωμάτων (Εικ. 2.1.4), κ.τ.λ. Η έννοια του συστήματος μας είναι γνωστή και από το νόμο διατήρησης της μάζας τον οποίο διατύπωσε ο Lavoissier. Σύμφωνα με το νόμο αυτό: η μάζα ενός συστήματος σωμάτων που αλληλεπιδρούν χημικά παραμένει σταθερή. Γνωρίζουμε ότι ο σίδηρος (Fe) και το υδροχλωρικό οξύ (HCl) αλληλεπιδρούν χημικά. Ας θεωρήσουμε το σύστημα που φαίνεται στην εικόνα 2.1.5. Αν ανυψώσουμε τη φιάλη που περιέχει το HCl ώστε αυτό να έρθει σε επαφή με το Fe θα γίνει χημική αντίδραση και θα παραχθούν H2 και FeCl2. Θα παρατηρήσουμε ότι τόσο στη διάρκεια του φαινομένου, όσο και μετά απ’ αυτό η ένδειξη του ζυγού παραμένει η ίδια (Εικ. 2.1.5). Αν όμως κάνουμε το ίδιο πείραμα με ανοικτά τα δυο δοχεία (Εικ. 2.1.6), τότε η ένδειξη του ζυγού θα γίνει μικρότερη διότι θα έχει διαφύγει στην ατμόσφαιρα το H2. Συνεπώς η αρχή διατήρησης της μάζας στα χημικά φαινόμενα ισχύει όταν το σύστημα είναι κλειστό, δηλαδή δεν εισέρχεται, ούτε εξέρχεται μάζα στο σύστημα. Αν στη Χημεία είναι εύκολο να απομονώσουμε ένα σύστημα σωμάτων από το περιβάλλον του, για παράδειγμα τον αέρα που είναι και αυτός σώμα, στη Φυσική τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα. Για παράδειγμα ο μαγνήτης αλληλεπιδρά με τη μεταλλική σφαίρα (Εικ. 2.1.1 και Εικ. 2.1.2). Αποτελούν όμως ένα σύστημα; Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Στη Φυσική μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ένα σύνολο δύο ή περισσοτέρων σωμάτων που αλληλεπιδρούν, αποτελούν σύστημα. Ωστόσο τα σώματα αυτά επειδή αλληλεπιδρούν και με άλλα σώματα μπορούν να ανήκουν και σε άλλα συστήματα. Παραδείγματος χάρη στο μαγνήτη εκτός από την έλξη από τη μεταλλική σφαίρα ασκείται δύναμη από το χέρι μας και δύναμη από τη Γη (Εικ. 2.1.7). Στη μεταλλική σφαίρα ασκείται εκτός από την έλξη του μαγνήτη, το βάρος της και η τάση του νήματος (Εικ. 2.1.7). Επίσης στα σώματα ασκούνται δυνάμεις και από το μαγνητικό πεδίο της γης τις οποίες θεωρούμε αμελητέες διότι δεν επηρεάζουν την εξέλιξη του φαινομένου. Προκειμένου να αποδώσουμε τις διαφορές μεταξύ αυτών των δυνάμεων χρησιμοποιούμε τους όρους: εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις. Έτσι για το σύστημα μαγνήτης - σφαίρα, για μεν το μαγνήτη: Εξωτερικές δυνάμεις είναι το βάρος Βμαγν και η δύναμη FΚ από το χέρι. Εσωτερική δύναμη είναι η ελκτική δύναμη F από τη σφαίρα. Για δε τη μεταλλική σφαίρα: Εξωτερικές δυνάμεις είναι το βάρος της Βσφ και η τάση Τ του νήματος. Εσωτερική δύναμη είναι η ελκτική δύναμη F΄ του μαγνήτη. Γενικεύοντας, μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι σε ένα σύστημα σωμάτων διακρίνουμε δύο είδη δυνάμεων: α) αυτές που προέρχονται αποκλειστικά από τα σώματα που αποτελούν το σύστημα και τις οποίες ονομάζουμε εσωτερικές, β) δυνάμεις που προέρχονται από άλλα σώματα και οι οποίες ονομάζονται εξωτερικές. Αν στην περίπτωση της διατήρησης της μάζας στη χημική αλληλεπίδραση μπορέσαμε να “στεγανοποιήσουμε” το σύστημα από το περιβάλλον του, στη Φυσική δύσκολα μπορούμε να “απομονώσουμε” ένα σύστημα από την επίδραση των εξωτερικών δυνάμεων. Αν όμως οι εξωτερικές δυνάμεις έχουν συνισταμένη μηδέν, τότε το σύστημα αυτό θα ονομάζεται μονωμένο.

Εικόνα 2.1.7

Ας εξετάσουμε το σύστημα που φαίνεται στην εικόνα 2.1.8. Ο μαγνήτης και η σφαίρα έχουν στερεωθεί πάνω σε αμαξάκια τα οποία μπορούν να κινούνται χωρίς τριβές σε ένα οριζόντιο τραπέζι. Ποιες είναι οι εσωτερικές και ποιες οι εξωτερικές δυνάμεις που ασκούνται στα σώματα που αποτελούν το σύστημα; Ας τις προσδιορίσουμε αναλυτικά. Στο μαγνήτη ασκούνται οι δυνάμεις: α) Το βάρος του Β1. β) Η αντίδραση Ν1 από την επιφάνεια στην οποία βρίσκεται. γ) Η έλξη F από τη μεταλλική σφαίρα. Στη μεταλλική σφαίρα ασκούνται οι δυνάμεις: α) Το βάρος της Β2. β) Η αντίδραση Ν2 από την επιφάνεια στην οποία βρίσκεται. γ) Η έλξη από το μαγνήτη. Για τα σώματα του συστήματος το βάρος και η αντίδραση είναι εξωτερικές δυνάμεις, ενώ οι μεταξύ τους έλξεις είναι εσωτερικές. Η συνισταμένη των εξωτερικών δυνάμεων για κάθε ένα από τα σώματα είναι μηδέν, διότι ισχύει Β1=Ν1 και Β2=Ν2. Συνεπώς το σύστημα μαγνήτης-μεταλλική σφαίρα είναι μονωμένο. Έτσι η κίνησή τους θα καθορίζεται αποκλειστικά από τις εσωτερικές δυνάμεις. Γενικότερα, σε ένα μονωμένο σύστημα δεν ασκούνται εξωτερικές δυνάμεις ή αν ασκούνται έχουν μηδενική συνισταμένη. Πρέπει να τονίσουμε ότι στη φύση δεν υπάρχουν μονωμένα συστήματα. Μπορούμε όμως να θεωρήσουμε ένα σύστημα μονωμένο κάνοντας προσεγγίσεις στις οποίες θεωρούμε αμελητέες διάφορες εξωτερικές δυνάμεις. Για παράδειγμα στο σύστημα που μελετήσαμε δεχθήκαμε ότι δεν υπάρχουν τριβές και αγνοήσαμε την αντίσταση του αέρα.