ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ: Η ΜΠΕΝΦΙΚΑ 1-0 ΤΗΝ ΠΟΡΤΟ

ΣΥΝΑΥΛΙΑ

Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ - ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922)

Ξανάγιναν "αετοί" της Λισαβόνας

Η Ελένη Καραΐνδρου στην Όπερα των Βρυξελλών

1. Το κόμμα των Φιλελευθέρων

Πέντε χρόνια είχε να νικήσει η Μπενφίκα την Πόρτο στην έδρα της, αλλά χθες τα κατάφερε.

Στην επιβλητική Όπερα των Βρυξελλών (Theatre Royal de la Monnaie) θα βρεθεί τη Δευτέρα, 24 Μαρτίου, η Ελένη Καραΐνδρου μαζί με την Καμεράτα και κορυφαίους Έλληνες σολίστ για μια συναυλία που οργανώνει το υπουργείο Εξωτερικών, σε συνεργασία με την οργάνωση «Γυναίκες της Ευρώπης», με την ευκαιρία της ελληνικής προεδρίας.

Πριν από τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 δεν είχε συγκροτηθεί κανένα νέο μεγάλο κόμμα που να υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις οι οποίες προτάθηκαν το 1909/1910. Οι πρωταθλητές "αετοί", με τον Γιώργο Καραγκούνη στη βασική 11άδα μετά από καιρό (αντικαταστάθηκε στο 80'), νίκησαν 1-0 τους "δράκους" και μπήκαν ξανά στη διεκδίκηση του τίτλου.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα της συνθέτριας για τον κινηματογράφο και θα πλαισιώνεται από ένα video-art που δημιουργήθηκε ειδικά γι' αυτή τη βραδιά από τη Βουβούλα Σκούρα.

Φορείς των νέων ιδεών υπήρξαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι, οι οποίοι είτε κατά μονάς είτε μαζί με άλλους, σε ανεξάρτητα ψηφοδέλτια, διεκδικούσαν τις ψήφους των δυσαρεστημένων με τα παλαιά κόμματα εκλογέων. Από το ντέρμπι κερδισμένη βγήκε και η… Σπόρτιγκ, που πέρασε από την Ακαντέμικα (0-3) και βρέθηκε στους δυο πόντους από την κορυφή.

Την Ελένη Καραΐνδρου, η οποία θα παίξει πιάνο, συνοδεύουν κορυφαίοι σολίστ, συνεργάτες της από το ξεκίνημά της: Ο Βαγγέλης Χριστόπουλος (όμποε), ο Νίκος Γκίνος (κλαρίνο), η Στέλλα Γαδέδη (φλάουτο), ο Σωκράτης Άνθης (τρομπέτα), ο Σπύρος Καζιάνης (φαγκότο), ο Βαγγέλης Σκούρας (κόρνο), η Ρενάτο Ρίπο (βιολοντσέλο), ο Άρης Δημητριάδης (μαντολίνο), ο Κώστας Ράπτης (ακορντεόν) και η Ναταλία Μιχαηλίδου (πιάνο).

Αυτοί οι ανεξάρτητοι πολιτικοί, με το γενικό σύνθημα της «ανόρθωσης», ανάλογα με την περιοχή που ήταν υποψήφιοι και τον πληθυσμό στον οποίο απευθύνονταν, εννοούσαν είτε την υλοποίηση των αιτημάτων των συντεχνιών, όπως εκφράστηκαν στα συλλαλητήρια του 1909, είτε την επίλυση του αγροτικού ζητήματος, με την παροχή γης στους ακτήμονες.

Η 24η αγωνιστική: Μπενφίκα - Πόρτο 1-0 (38' Ρομπέρ), Μπελενένσες - Ναβάλ 2-3 (73' αυτ. Βέιγκα, 88' Μεγιόνγκ - 26' Φράγκα, 36' Σάουλο, 76' Λίτο), Μαρίτιμο - Αμαντόρα 1-0 (54' Κανού), Πάσος Φερέιρα - Ουνιάο Λεϊρία 1-1 (32' Πάουλο - 71' Λουρένσο), Σετούμπαλ - Πεναφιέλ 2-0 (12' Μπίνιο, 44' Αντάλτο), Ακαντέμικα - Σπόρτιγκ 0-3 (2' Ζοάο Μουτίνιο, 56' Λιέντσον, 90' Νάνι), Νασιονάλ - Γκιμαράες 1-1 (36' Τσίλικοφ - 13' Γουέσλεϊ), Ζιλ Βισέντε - Μποαβίστα 0-1 (11' Ζοάο Πίντο).

Θα διευθύνει ο Αλέξανδρος Μυράτ.

Σε κάποιες εκλογικές περιφέρειες έθεσαν υποψηφιότητα σοσιαλιστές και για πρώτη φορά εμφανίστηκε η σοσιαλδημοκρατική «Κοινωνιολογική Εταιρεία».

Σήμερα: Μπράγκα - Ρίο Άβε.

Η συναυλία της Δευτέρας είναι η κύρια μουσική εκδήλωση της ελληνικής προεδρίας κι έρχεται σε μια στιγμή που το τελευταίο άλμπουμ της συνθέτριας «Τρωάδες» - κυκλοφορεί από την εκλεκτική γερμανική εταιρεία ECM - έχει πάρει εξαιρετικές κριτικές από τον διεθνή Τύπο. Τα παλαιά κόμματα συμμετείχαν στις εκλογές ως συνασπισμός και τελικά κέρδισαν τις περισσότερες έδρες στη Βουλή.

Η βαθμολογία: Πόρτο 51, Σπόρτιγκ 49, Μπενφίκα 46, Μπράγκα (23 ματς) 44, Μποαβίστα 44, Νασιονάλ 43.

Από τις 362 έδρες εξασφάλισαν 211, ενώ 29 έδρες κέρδισαν ανεξάρτητοι που ανήκαν στον πολιτικό χώρο των παλαιών κομμάτων και 112 ανεξάρτητοι εκσυγχρονιστές. Οι εκσυγχρονιστές συσπειρώθηκαν γύρω από το πρόσωπο του κρητικού ηγέτη Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος εξελέγη χωρίς να συμμετέχει στην προεκλογική αναμέτρηση. Η πρώτη δημόσια εμφάνιση του Βενιζέλου ως ελλαδίτη πολιτικού έγινε στις 5 Σεπτεμβρίου 1910 με μία ομιλία στην πλατεία Συντάγματος, στην οποία έκανε προγραμματικές δηλώσεις, με τις οποίες υποστήριξε μετριοπαθείς μεταρρυθμίσεις. Στόχευε σε εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος, με την εξισορρόπηση των συμφερόντων όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Βασικές θέσεις του προγράμματος του ήταν η κοινωνική γαλήνη, η ελάφρυνση των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, ο εκσυγχρονισμός του κρατικού μηχανισμού, με σκοπό την αποτελεσματικότερη λειτουργία του, και στρατιωτικοί εξοπλισμοί για την πραγματοποίηση των εθνικών διεκδικήσεων. Επίσης, παρά την πίεση των οπαδών του, υποστήριξε την αναθεώρηση του υπάρχοντος συντάγματος και όχι την ψήφιση νέου. Πολιτειακό ζήτημα δεν έθεσε. Προανήγγειλε την ίδρυση ενός κόμματος αρχών, το οποίο θα ήταν φορέας των μεταρρυθμίσεων. Το κόμμα ιδρύθηκε και τυπικά στις 22 Αυγούστου 1910, από μέλη της Εθνοσυνέλευσης.

22. Από το λόγο του Βενιζέλου στις 5-9-1910 στην πλατεία Συντάγματος. «Συμπολίται, Γνωρίζετε ποία υπήρξαν τα αίτια, τα οποία προεκάλεσαν την εξέγερσιν του Αυγούστου παρελθόντος έτους, επομένως δεν έχω ανάγκην να υπομνήσω αυτά εις υμάς δια μακρών… Αστική δικαιοσύνη εφαρμόζουσα προς ρύθμισιν των σχέσεων του συγχρόνου βίου νομοθεσίαν χρονολογουμένην από 15 και 20 αιώνων… Εμπορική νομοθεσία χρονολογουμένη από ενός αιώνος… Ποινική διαδικασία ήτις… κινείται βραδύτατα… Δημοσία εκπαίδευσις, ήτις… εκτρέφει δι' ανεπαρκούς άλλως τε μορφώσεως τροφίμους του προϋπολογισμού ανικάνους δια κάθε άλλο πλουτοπαραγωγόν επάγγελμα. Εκκλησία… περιοριζόμενη εις ξηρούς τύπους… Σύστημα δημοτικόν στηριζόμενον επί δήμου, ο οποίος… απέβη… εις όργανον καταδυναστεύσεως εις τας χείρας των φατριών. Διοίκησις φατριάζουσα, διαιωνίζουσα και μετά την απελευθέρωσιν του Ελληνικού λαού από του ξενικού ζυγού την τυραννίαν, με μόνην την διαφοράν ότι, αύτη ασκείται ήδη εκ περιτροπής, οτέ μεν επί του ημίσεος, οτέ δε επί του ετέρου ημίσεος αυτού. Έλλειψις αγροτικής ασφαλείας… Αδιαφορία εντελής προς τας εργατικός και αγροτικός τάξεις… Ανικανότης προς παρασκευήν αναλόγου προς τους πόρους της χώρας αλλά φερέγγυου και ετοιμοπόλεμου πάντοτε στρατιωτικής δυνάμεως… Η εκ των εκλογών της 8ης Αυγούστου προελθούσα λαϊκή αντιπροσωπεία αποστολήν έχει όπως αναθεώρηση ωρισμένας διατάξεις του Συντάγματος. Αλλά θα παρεγνώριζέ τις προφανή αλήθειαν, εάν δεν ανεγνώριζεν, ότι εύρυνσις του κύκλου των εργασιών αυτής, όπως αναθεωρηθώσι και άλλαι διατάξεις του Συντάγματος, μη θίγουσαι ούτε την μορφήν της Πολιτείας, ούτε την εξουσίαν ή το πρόσωπον του Βασιλέως, ούτε την τάξιν της διαδοχής, ανταποκρίνεται προς ισχυράν αξίωσιν της Κοινής Γνώμης.» Γίάνης Κορδάτος: Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, Ε', σ. 210-215.

Ο Βενιζέλος πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μετά την παραίτηση της Κυβέρνησης Δραγούμη (6 Οκτωβρίου 1910). Επειδή, όμως, αντιμετώπιζε προβλήματα με την εξασφάλιση ψήφου εμπιστοσύνης, σε συνεννόηση με το βασιλιά Γεώργιο Α' προχώρησε σε διάλυση της Βουλής και προκήρυξη νέων εκλογών. Αυτό το διάβημα αναστάτωσε τα παλαιά κόμματα τα οποία, θεωρώντας αντισυνταγματική την κίνηση του βασιλιά, αποφάσισαν να μη συμμετάσχουν στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1910. Σ' αυτές οι Φιλελεύθεροι κέρδισαν τη συντριπτική πλειονότητα των εδρών: 307, σε σύνολο 362. Ο Βενιζέλος ήταν πλέον ελεύθερος να προχωρήσει στο μεταρρυθμιστικό του έργο. Το πρώτο εξάμηνο του 1911 ψηφίστηκαν από τη Βουλή 53 τροποποιήσεις μη θεμελιωδών διατάξεων του συντάγματος. Δεν έγιναν ριζικές αλλαγές, αλλά αντίθετα, ενισχύθηκε η θέση της μοναρχίας και επετράπη στον βασιλιά, παρά τη συνταγματική απαγόρευση, να συμμετάσχει στη διαδικασία της αναθεώρησης. Οι σπουδαιότερες τροποποιήσεις αφορούσαν τη διασφάλιση της διάκρισης των εξουσιών, το ασυμβίβαστο μεταξύ στρατιωτικής και δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας αφ' ενός και βουλευτικού αξιώματος αφ' ετέρου, και τη μονιμότητα των δικαστικών και των δημοσίων υπαλλήλων. Η κυβέρνηση Βενιζέλου ψήφισε επίσης 337 νέους νόμους, οι οποίοι εισήγαγαν μεταρρυθμίσεις που αφορούσαν όλο το φάσμα του δημόσιου και ιδιωτικού βίου: π.χ. διορισμός δημοσίων υπαλλήλων με δημόσιους διαγωνισμούς, καθιέρωση κανονισμών εργασίας σε βιοτεχνίες και βιομηχανίες, διανομή γης στη Θεσσαλία, αναδιοργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, βελτίωση της διαδικασίας απονομής της δικαιοσύνης, αναθεώρηση του κανονισμού της Βουλής με σκοπό να διαθέτουν οι υπουργοί περισσότερο χρόνο για κοινοβουλευτικές συζητήσεις κ.λπ.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σφράγισε με την προσωπικότητα του την πολιτική ζωή της χώρας από το 1910 έως το θάνατο του, το 1936. (Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)

Το ρεύμα που είχε το κόμμα του Βενιζέλου φάνηκε και στις επόμενες εκλογές του Μαρτίου του 1912, στις οποίες πήραν μέρος όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Ανέδειξε 145 βουλευτές, ενώ τα άλλα κόμματα μόνο 36. Σ' αυτές τις εκλογές φάνηκε ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων τάχθηκε υπέρ του κόμματος των Φιλελευθέρων, επειδή οι καινοτομίες που είχαν εισηγηθεί γέννησαν την ελπίδα για την επίλυση σημαντικών κοινωνικών προβλημάτων. Όσον αφορά τη δομή του βενιζελικού κόμματος, αυτό ήταν σε μεγάλο βαθμό προσωποπαγές. Ο Βενιζέλος, με ισχυρή θέση στο Κοινοβούλιο και μεγάλο κύρος, είχε τα πάντα υπό τον έλεγχο του, όπως και ο Τρικούπης. Οι σύνδεσμοι Φιλελευθέρων που είχαν ιδρυθεί δεν έπαιζαν κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής του κόμματος και δεν διέφεραν σημαντικά από τις τοπικές ομάδες φίλων που σχημάτιζαν τα παραδοσιακά κόμματα. Το 1912 άρχισε να αναδιοργανώνεται το κόμμα, με την ίδρυση Λέσχης Φιλελευθέρων στην Αθήνα και σε ορισμένες άλλες εκλογικές περιφέρειες. Οι βενιζελικοί είχαν πλάσει στο νου τους ένα ιδεατό κόμμα, χωρίς τις μικρότητες και τις διχόνοιες της παλιάς πολιτικής ελίτ, όμως αυτό δεν είχε σχέση με την πραγματικότητα. Η ηγεσία έπρεπε αναγκαστικά να λαμβάνει υπόψη κοινωνικά και τοπικά συμφέροντα καθώς και αντιπαλότητες ανάμεσα σε στελέχη, όπως συνέβαινε και σε κάθε άλλο κόμμα.