ΣΤΗΛΗ: ΠΑΡΑ(ΠΟΛΗ)ΤΙΚΑ Ο Ναγκίμπ Μαχφούζ φωτογραφίζει την Αίγυπτο του '70

2. Ποια η σχέση της Παλαιάς Διαθήκης με την Κ. Διαθήκη;

Τα παιδιά δεν χωρούν παντού

Έρωτας στο Κάιρο που αιμορραγεί

Παλαιά και Καινή Διαθήκη ονομάζονται μαζί Αγία Γραφή ή Βίβλος.

Εναλλακτική έξοδο για ένα εξπρές ταξίδι στον πλανήτη μας, αλλά και στους άγνωστους πλανήτες που γειτνιάζουν με τη Γη μας προσφέρει στους φίλους του διαστήματος το περίφημο Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας, το οποίο εδρεύει στη Θέρμη.

Κάϊρο, δεκαετία του '70. Μια παρέα νέων, στο ξεκίνημα της ζωής τους, προσπαθεί να οικοδομήσει το μέλλον της σε μια Αίγυπτο που από τη μια βιώνει τις αντιφάσεις μιας γρήγορα αναπτυσσόμενης, κατά τα δυτικά πρότυπα, κοινωνίας και από την άλλη αιμορραγεί από έναν πόλεμο - με τους Ισραηλινούς - που πέφτει σαν σκιά ακόμα κι εκεί που δεν φτάνουν τα πυρά του μετώπου

Το θέμα τους είναι κοινό.

Μέχρι εδώ, όλα καλά και ενδιαφέροντα.

ΧΑΡΗ ΠΟΝΤΙΔΑ

Μιλούν για τις ενέργειες της αγάπης του Θεού για χάρη των ανθρώπων.

Όμως, οι υπεύθυνοι του χώρου θα πρέπει να απαγορεύσουν την προσέλευση παιδιών -και δη μικρών- σε αίθουσες για ενήλικες. Αυτό έτσι, σαν μια πολύ γενική εισαγωγή.

Στην Π. Διαθήκη βρίσκουμε στοιχεία που προαναγγέλλουν τον ερχομό του Χριστού.

Συγκεκριμένα, στον χώρο του πλανηταρίου, όπου αυτές τις μέρες προβάλλεται ένα μοναδικό ντοκιμαντέρ για τους πλανήτες, είναι αδιανόητο να επιτρέπεται η είσοδος σε παιδιά ενός και δύο χρόνων. Γιατί επί της ουσίας το «Αγάπη Κάτω Απ' τη Βροχή», που ο Αιγύπτιος Νομπελίστας Ναγκίμπ Μαχφούζ έγραψε το 1973 σε ηλικία 62 ετών, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια ακόμη προσπάθεια του συγγραφέα να δείξει πως η μοίρα του καθημερινού ανθρώπου, οι έρωτες, οι ανασφάλειες, τα κενά, οι αντιφάσεις του είναι άρρηκτα δεμένες με την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα του τόπου του και πως η προσωπική ηθική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της δημόσιας.

Η Κ. Διαθήκη πληροφορεί για τη ζωή και το έργο του Χριστού καθώς και για τη διάδοση του Ευαγγελίου.

Στην απογευματινή προβολή της Κυριακής, οι ενήλικες δυσφόρησαν, καθώς επί μισή ώρα τα πιτσιρίκια έκλαιγαν και φώναζαν, γεγονός που αποπροσανατόλισε το κοινό -κάτι όμως που, προφανώς, δεν πτόησε τους γονείς τους… Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τον ηθικό κώδικα του Μαχφούζ, κανένα ψέμα, καμιά αυταπάτη δεν μπορεί να γλιτώσει τον άνθρωπο που θα προσπαθήσει να την «κοπανήσει» και να ψάξει την προσωπική του λύτρωση μέσα από τα σκοτεινά μονοπάτια της ιδιοτέλειας ή ακόμη και μέσα από «βρώμικες» μεθόδους, ενώ αντίθετα εκείνος που συμμετέχει και συμπάσχει για το γενικότερο καλό, έχει τουλάχιστον μια ελπίδα για τη σωτηρία.

Την Κ. Διαθήκη την ονομάζουμε και Ευαγγέλιο.

Και επειδή κάποιοι σαν αυτούς επιδεικνύουν αδιαφορία για τους υπολοίπους, που επιθυμούν να παρακολουθήσουν κάτι ενδιαφέρον, ας φροντίσουν οι υπεύθυνοι να μην επιτρέπεται η προσέλευση σε νήπια.

Το ηθικό και το ανήθικο.

Η λέξη Ευαγγέλιο (= καλή αγγελία, καλή είδηση) έχει διπλή σημασία.

Ήμαρτον, υπάρχουν και τα σινεμά, με πρωτότυπες παιδικές ιστορίες.

Η πατρίδα, η αυτοθυσία, το αίσθημα ευθύνης γι' αυτό που συμβαίνει γύρω σου και η αδιαφορία, η ιδιοτέλεια, η ναρκισσιστική συμπεριφορά αυτών που ονειρεύονται τη ζωή τους προφυλαγμένη μέσα στα μοδάτα διαμερίσματα των πλούσιων συνοικιών του Καΐρου.

Σημαίνει: • το χαρμόσυνο μήνυμα που κήρυξε στον κόσμο ο Ιησούς • το βιβλίο που μας πληροφορεί γι' Αυτόν

Φ.Σ.

Ατελή πλάσματα

Προεκλογικός αγώνας

Ναγκίμπ Μαχφούζ: Η μοίρα του καθημερινού ανθρώπου, οι έρωτες, οι ανασφάλειες είναι άρρηκτα δεμένες με την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα του τόπου του

Στον δήμο Ωραιοκάστρου, ο επικεφαλής της παράταξης "Ωραιόκαστρο-Όραμα Δημιουργίας", Γιάννης Πολυχρονίδης, έχει πάρει "ζεστά" την υποψηφιότητά του για τη θέση του δημάρχου και φροντίζει να ανακοινώνει τις προγραμματικές του θέσεις και προτάσεις για την περιοχή.

Θα ήταν ψέμα, βέβαια, αν περιορίζαμε το βιβλίο σ' αυτόν τον κάπως χονδροειδή διαχωρισμό ενάρετων και μη ή στις πατριωτικές εκκλήσεις μιας (σίγουρα) πληγωμένης εθνικής συνείδησης (από την πολύ νωπή ακόμα ήττα του πολέμου των έξι ημερών με το Ισραήλ, το 1967).

Σε ανακοίνωσή του για το κυκλοφοριακό πρόβλημα, υποστηρίζει ότι "αποτελεί μείζον ζήτημα για όλη τη Θεσσαλονίκη, πόσο μάλλον για το Ωραιόκαστρο, που θα επεκταθεί κατά 4.127 στρέμματα".

Όμως και τα δύο διατρέχουν το μυθιστόρημα από την αρχή μέχρι την τελευταία σελίδα, γεγονός που κάνει την «Αγάπη Κάτω Απ' τη Βροχή» ολίγον γραφική ως προς τον γενικότερο προβληματισμό της.

Ο κ. Πολυχρονίδης θεωρεί ότι η δημοτική αρχή προχωρά σε κυκλοφοριακές παρεμβάσεις και ρυθμίσεις χωρίς να έχει προηγουμένως καταθέσει αρχιτεκτονικό πολεοδομικό σχέδιο.

Αυτά για την αρνητική πλευρά του θέματός μας.

Αντίθετα, ο ίδιος προτείνει -σε μια προσπάθεια, όπως λεει, να σταματήσει η αναρχία των πολεοδομικών και κυκλοφοριακών ρυθμίσεων- να εκπονηθεί εμπεριστατωμένη μελέτη και να "παγώσουν" κονδύλια που δαπανώνται, όπως υποστηρίζει, για προχειροκατασκευές…

Γιατί Μαχφούζ και αδιάφορο μυθιστόρημα είναι δύο έννοιες που δεν γίνεται να συνυπάρξουν.

Φ.Σ.

Για άλλη μια φορά η πένα του δημιουργεί μια ιστορία όπου όλοι οι ήρωές της, «παραβάτες» ή μη, παρουσιάζονται με την ανθρώπινη πλευρά τους, ευάλωτα και ατελή πλάσματα, με τις ιδιοτροπίες, τις φιλοδοξίες, τους φόβους, τα ταμπού τους, άνθρωποι «μεσαίοι» που ασφυκτιούν μεταξύ των αυστηρών κωδίκων της παλιάς μουσουλμανικής Αιγύπτου και των νέων προκλήσεων που απαιτεί η αναπτυσσόμενη «μοντέρνα» κοινωνία.

Και πριν, ποιος ήταν ο στόχος;..

Το «Αγάπη Κάτω Απ' Τη Βροχή» είναι ένα ερωτικό μυθιστόρημα - μόνο που δεν είναι μόνον αυτό. "Ανθρωποκεντρικό σύστημα υγείας": αυτός είναι, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, ο στόχος για την επταετία 2007-2013. Κεντρικό σημείο συνάντησης της «παλιάς» και της «νέας» κατάστασης το καφενείο Ινσιράχ, στο κέντρο του Καΐρου. Τον στόχο αυτόν τον επεσήμανε χθες, στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια συνεδρίου ο υφυπουργός Υγείας, κ. Κωνσταντόπουλος. Εκεί, το ηλικιωμένο γκαρσόνι Άμπμντου Μπαντράν - σύμβολο Αιγύπτιου βιοπαλαιστή που φέρει μέσα του όλον τον κώδικα της παραδοσιακής ηθικής - δέχεται καθημερινά τον κομψό κινηματογραφιστή Χόσνι Χεγκάζι, έναν πενηντάρη μπον βιβέρ που πηγαίνει εκεί για να χαλαρώσει και να καπνίσει τον ναργιλέ του και μαζί με τον καλοκάγαθο λούστρο Ασμάουι, συζητούν και οι τρεις τα της ζωής τους, αναπτύσσοντας μια περίεργη επαφή, σαν κι αυτή που είχαν κάποτε οι άνθρωποι της ίδιας γειτονιάς. "Αυτός είναι ο στόχος μας.

Η κόρη του Άμπντου Μπαντράν, η Αλιάτ, έχει τελειώσει το Πανεπιστήμιο κι είναι έτοιμη να παντρευτεί τον συμπαθή συμφοιτητή της Μαρζούκ, ενώ ο αδελφός της Ιμπραήμ, που υπηρετεί στο μέτωπο, είναι ερωτευμένος με την αδελφή του Μαρζούκ (και καλύτερη φίλη της Αλιάτ), την όμορφη Σανέγια.

Ένα σύστημα υγείας και πρόνοιας ανθρωποκεντρικό, όπου στο κέντρο της πολιτικής μας είναι ο άνθρωπος και ο ασθενής", τόνισε χαρακτηριστικά.

Καθώς εξελίσσεται η ιστορία των δύο ζευγαριών και προστίθενται και άλλοι χαρακτήρες στην πλοκή, συνειδητοποιούμε ότι ο κομψός και συμπαθής μπον βιβέρ (Χόσνι Χεγκάζι) δεν είναι και τόσο ενάρετος όσο φαίνεται: το διαμέρισμά του είναι ένα άτυπο πορνείο, ένα κέντρο διερχόμενων νεαρών κοριτσιών που για να συμπληρώσουν τα προς το ζην μυούνται, αντί αμοιβής, στην «τέχνη» που φαίνεται να κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή του.

Συγγνώμη, δηλαδή, αλλά όλα αυτά τα χρόνια άλλος ήταν ο στόχος του Εθνικού Συστήματος Υγείας και φτάσαμε τελικά σε αυτά τα χάλια;

Η Αλιάτ και η Σανέγια είναι δύο απ' τις τακτικές «πελάτισσές» του.

Φ.Χ.

Παρόλα αυτά και oι δύο αυτές νεαρές κοπέλες δείχνουν να έχουν συμβιβαστεί απόλυτα με τη διπλή τους ζωή, η οποία μάλιστα δεν παρεμβαίνει στη γενικότερη ηθική τους υπόσταση και δεν τις εμποδίζει να φτιάξουν ουσιαστικές ερωτικές σχέσεις.

Έριδες

Ενώ ο «ακόλαστος» Χεγκάζι είναι, κατά τα άλλα, ένας σύγχρονος, καλλιεργημένος άνθρωπος, με ευαισθησίες, αληθινά αισθήματα (ακόμα και για τις γυναίκες που υποδέχεται στο διαμέρισμά του) αλλά και έγνοια για την πατρίδα του - παρόλο που αρνείται να αλλάξει το ευ ζην του.

Έντονο φραστικό επεισόδιο σημειώθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, κατά την οποία συζητήθηκε το επίμαχο θέμα της σχεδιαζόμενης ανάπλασης του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ Α.Ε., μεταξύ του προέδρου της εταιρείας, Δημήτρη Μπακατσέλου, και του επικεφαλής της δημοτικής παράταξης "Θεσσαλονίκη Τώρα", Αγάπιου Σαχίνη. Τα περισσότερα πρόσωπα που θα περάσουν από το βιβλίο θα έχουν μια μυστική, ανομολόγητη πλευρά. Απαντώντας σε παλαιότερες αιχμηρές δηλώσεις του κ. Σαχίνη, ο κ. Μπακατσέλος σημείωσε ότι δεν λαμβάνει την αμοιβή του προέδρου του δ.σ. της ΔΕΘ Α.Ε., αλλά διαθέτει τα χρήματα αυτά για τη θέσπιση δύο υποτροφιών στο εκθεσιακό μάνατζμεντ για τα αριστούχα παιδιά των εργαζομένων της εταιρείας. Και με έναν περίεργο τρόπο θα σχετίζονται μεταξύ τους. Ο κ. Σαχίνης, πάντως, σημείωσε με έμφαση ότι "τα πρόσωπα που υπηρετούν πολιτικές έχουν και προσωπικές ευθύνες". Συνδετικοί κρίκοι στο πλέγμα των γνωριμιών ή των σχέσεων που αναπτύσσονται στην πορεία της ιστορίας είναι ο Χόσνι Χεγκάζι και ο Μπαντράν (του καφενείου Ινσιράχ), δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι κόσμοι που στο φινάλε συγκλίνουν, καθώς και οι δύο τους ενώ στην αρχή είναι παρατηρητές στα όσα συμβαίνουν γύρω τους (έρωτες, προδοσίες, πόλεμος κ.λπ.) στο τέλος η μοίρα θα τους ρίξει και αυτούς μέσα στη φωτιά των γεγονότων, φέρνοντας στο φως όλα τα κρυμμένα μυστικά.

Β.Ζ.

Κι όλα αυτά, σε ένα Κάιρο που ήδη νοσταλγεί τον «παλιό καλό» του εαυτό, ένα Κάιρο που μετράει καθημερινά τις πληγές του στις ερημωμένες γειτονιές, τις κατεστραμμένες οικογένειες, τους δεκάδες αναπήρους ή νεκρούς που επιστρέφουν από το μέτωπο. Σε ένα τέτοιο Κάιρο ουδείς δικαιούται να είναι ευτυχισμένος.

Σ' ΑΓΑΠΩ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ…

«Η ζωή απαιτεί από τους ανθρώπους την αδυναμία και την δύναμη, τη βλακεία και τη σοφία, την ευγένεια και την σκληρότητα, την άγνοια και τη γνώση, την ασχήμια και την ομορφιά, την αδικία και την δικαιοσύνη, τη σκλαβιά και την ελευθερία. Πού βρίσκομαι εγώ σε σχέση με όλα αυτά; Ούτε ενδιαφέρον, ούτε πεποίθηση, ούτε καν υπόλοιπο ζωής διαθέτω. Αλλά σ' αγαπώ πατρίδα μου και να με συγχωρείς που διαπιστώνεις πως μαζί με την αγάπη σου αγαπώ και τη ζωή…» (σελ. 107).