Αδικία Άγρια σκέψη 2. ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ - Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

Ιστορική αδικία σε βάρος ενός δημιουργικού λαού, αλλά και αιτία αποσταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής, αποτελεί η διαιώνιση του κουρδικού προβλήματος, κατά τον πρόεδρο του ΣΥΝ, Νίκο Κωνσταντόπουλο.

ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ

Η πίστη στο δημοκρατικό πολίτευμα

Ο πρόεδρος του ΣΥΝ, μετά τη χθεσινή του συνάντηση με τον γραμματέα του Σοσιαλιστικού Κόμματος Κουρδιστάν, Κεμάλ Μπουρκάι, επανέλαβε την πάγια θέση του ότι το κουρδικό δεν είναι εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας, ούτε πρόβλημα τρομοκρατίας, αλλά θέμα αυτοδιάθεσης του κουρδικού λαού και διεθνές πρόβλημα, που πρέπει να λυθεί με δημοκρατικές, πολιτικές εγγυήσεις από πλευράς διεθνούς νομιμότητας.

Στην Ιαπωνία θα τον ονόμαζαν Ζωντανό Εθνικό Θησαυρό. Η πολιτική ζωή της Αθήνας, μετά τη λήξη των Περσικών πολέμων, κυριαρχείται από δύο ανταγωνιστικά πολιτικά κόμματα, το αριστοκρατικό και το δημοκρατικό.

Γι' αυτό και ζήτησε απ' την ελληνική κυβέρνηση να ενισχύσει μια πρωτοβουλία για διεθνή διάσκεψη στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Κλοντ Λεβί-Στρος, ο μεγαλύτερος ανθρωπολόγος της εποχής μας, ο φιλόσοφος που ανανέωσε όχι απλώς την επιστήμη του αλλά και την ίδια την έννοια της κουλτούρας, ευτύχησε στα 94 του να γίνει… βιβλίο αναφοράς: μπήκε στην περίφημη σειρά Que sais-je με τα τομίδια που εκλαϊκεύουν υπεύθυνα την παγκόσμια σοφία. Το πολίτευμα, όπως το οργάνωσε ο Κλεισθένης, συνεχώς εξελίσσεται, χάνει το συντηρητικό του χαρακτήρα, γίνεται όλο και περισσότερο δημοκρατικό.

Βιαστικός

Διότι ο Λεβί-Στρος δεν είναι μόνο ο άνθρωπος που ανέλυσε τις δομές (στρουκτούρες) των πρωτόγονων κοινωνιών και των μύθων τους, σε συνάρτηση με την κουλτούρα του πολιτισμένου κόσμου. Τα πρόσωπα, όσο ισχυρά και αν είναι, υποτάσσονται στις θελήσεις του συνόλου.

Ιδιαιτέρως βιαστικός ήταν χθες ο γραμματέας της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ, Κώστας Σκανδαλίδης, και, όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για το λόγο της βιασύνης του, απάντησε ότι έχει ραντεβού με αντιπροσωπεία Κούρδων και δεν θέλει να τους στήσει.

Είναι και ο εξαίρετος αφηγητής, ο οικολόγος πριν από την οικολογία, ο φιλόμουσος με την ευρύτατη καλλιέργεια, ο συνομιλητής των μεγαλύτερων πνευμάτων του 20ού αιώνα. Ο Μιλτιάδης και ο Θεμιστοκλής, οι δύο πρωταγωνιστές των Περσικών πολέμων, πεθαίνουν ο ένας στη φυλακή και ο άλλος στην εξορία.

"Με τον… Οτσαλάν;", τον ρώτησαν και πάλι οι δημοσιογράφοι.

Και ο άθλος της Κατρίν Κλεμάν, που υπογράφει το σχετικό βιβλιαράκι, είναι ότι χώρεσε αυτήν την πολυσχιδή προσωπικότητα σε 128 σελίδες! Οι κύριοι εκπρόσωποι της νέας πολιτικής γενιάς, αν και ανήκουν σε αντίπαλες πολιτικές μερίδες, όπως ο Κίμων και ο Περικλής, δέχονται να είναι απλώς οι προικισμένοι υπηρέτες της κοινότητας.

"Ο Οτσαλάν δεν έχει έρθει στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ", απάντησε ο κ. Σκανδαλίδης.

Πώς; Η νομιμοφροσύνη του Κίμωνα στο δημοκρατικό πολίτευμα είναι παροιμιώδης.

Στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ όχι, στην Ελλάδα όμως;

Μα επειδή τόλμησε να προσπεράσει το μνημείο, την εγκυκλοπαίδεια, το μουσείο, άφησε στην άκρη την ορθολογική προσέγγιση και προχώρησε σε ένα εξωτικό πορτρέτο, βασισμένο σε ψηφίδες της ζωής, της δράσης και της σκέψης του, χωρίς καν να κρύψει τον ανομολόγητο συντηρητισμό του. Ο ίδιος δέχεται αδιαμαρτύρητα τον εξοστρακισμό του το 461 π.Χ. και, όταν η πατρίδα τον ανακαλεί, τίθεται επικεφαλής του στόλου των Αθηναίων κατά την τελευταία τους επιχείρηση εναντίον των Περσών, για να πεθάνει πολιορκώντας τη Σαλαμίνα της Κύπρου και να νικήσει, έστω και νεκρός, τους Πέρσες (449 π.Χ.).

Τελικά στα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος πήγε χθες (αντί… του Οτσαλάν, για τον οποίο βεβαίως μίλησαν) ο γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος Κουρδιστάν (Τουρκίας) Κεμάλ Μπουρκάι.

Άγρια επιτυχία… Ο ίδιος ο Περικλής δεν είναι παρά ο πρώτος ανάμεσα στους πολίτες.

Προεκλογικά

Έτσι αναδύθηκε μια πάλλουσα εικόνα του που, κι αν αφήνει κενά, είναι πολύ διδακτική. Η μεγαλύτερη δόξα για τον Περικλή είναι ότι, παρόλο που κυριάρχησε για πολλά χρόνια στον πολιτικό στίβο της Αθήνας και συγκέντρωσε στα χέρια του εκτεταμένες εξουσίες, ποτέ δεν ξέφυγε από τη δημοκρατική νομιμότητα.

Ο διεθνής χρηματοοικονομικός οργανισμός Moody' ς, με έκθεσή του, που δημοσιοποίησε χθες, αναβάθμισε θεαματικά την αξιοπιστία της ελληνικής οικονομίας, εκτιμώντας την θεαματική της πρόοδο στην πορεία προς την ΟΝΕ και, για πρώτη φορά, αξιολόγησε θετικά τα ελληνικά ομόλογα.

Διότι απλούστατα, γοητεύει όπως ο λόγος του.

Προτομή του Περικλή, ρωμαϊκό αντίγραφο του πρωτότυπου έργου του γλύπτη Κρησίλα. Συλλογή Mansell. Ο οραματισμός του άνδρα αντανακλάται στα χαρακτηριστικά του.

Ο ελληνικός καπιταλισμός αναπτύσσεται ουσιαστικά με μια κυβέρνηση, που ονομάζεται σοσιαλιστική.

Στην Ελλάδα, η ρηξικέλευθη σκέψη του Κλοντ Λεβί-Στρος έφθασε (αποψιλωμένη) πολύ πριν από τα διάσημα βιβλία του που, αυτά, άργησαν να μεταφραστούν:

Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ, ΕΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΗΓΕΤΗΣ Ο Περικλής είχε μεγάλο κύρος και μεγάλες ικανότητες, και αποδείχτηκε φανερότατα ανώτερος χρημάτων. Ήταν γι' αυτό σε θέση να συγκρατεί το λαό, χωρίς να περιορίζει την ελευθερία του. Δεν παρασυρόταν από τον λαό, αλλά εκείνος τον καθοδηγούσε. Δεν προσπαθούσε να αποκτήσει επιρροή με παράνομα μέσα και δεν κολάκευε το πλήθος με ρητορείες και είχε τόσο μεγάλο κύρος, ώστε μπορούσε να τους εναντιωθεί και να προκαλέσει την οργή τους. Όταν καταλάβαινε ότι οι συμπολίτες του, από υπεροψία, γίνονταν υπερβολικά τολμηροί, ενώ δεν το επέτρεπαν οι περιστάσεις, τους συγκρατούσε φοβίζοντας τους με τα λόγια του κι όταν τους έβλεπε φοβισμένους χωρίς λόγο, τους έδινε θάρρος. Έτσι η πολιτεία φαινομενικά ήταν δημοκρατία, ενώ πραγματικά την κυβερνούσε ο πρώτος της πολίτης. Θουκυδίδης Β, 65 (μετ. Άγγ. Βλάχου)

Την ίδια περίοδο η δημόσια παιδεία και η δημόσια υγεία αποδιαρθρώνονται και οι αντίστοιχοι ιδιωτικοί τομείς ανθούν.

Το 1979 οι «Θλιβεροί Τροπικοί» του 1955 (Χατζηνικολή) και το 1977 η «Άγρια Σκέψη» του 1962 (Παπαζήσης).

Αυτή η παράδοξη κατάσταση, που δημιούργησε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, θα αξιολογηθεί από το εκλογικό σώμα στις ευρωεκλογές του Ιουνίου.

Είναι λοιπόν μεγάλη η προσφορά του εκδότη Αρσενίδη, ο οποίος αποφάσισε να εκδώσει μέχρι το καλοκαίρι έξι έργα του όχι αβανταδόρικα αλλά ειδικά, όπως η «Ταυτότητα», το «Εξ αποστάσεως» (Le regard eloigne) και τις 4 μελέτες του με μυθολογικά θέματα που έγραψε μεταξύ 1964 και 1971.

Γι' αυτό αρχίζει από τόσο νωρίς τις προεκλογικές περιοδείες ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του.

Ήδη κυκλοφόρησε το «Ωμό και το Μαγειρεμένο» και τώρα το «Από το μέλι στη στάχτη», σε εξαίρετη μετάφραση της Μαρίνας Λώμη, με 23 σελίδες βιβλιογραφία και 10 σελίδες ευρετήριο μύθων!

Γιατί βέβαια προεκλογική εξόρμηση είναι αυτή, που αρχίζει από αύριο στις Σέρρες, στο Κιλκίς και στη Θεσσαλονίκη.

Δεν πρόκειται φυσικά για ένα ευκολοδιάβαστο βιβλίο.

Εκτέθηκαν

Είναι όμως επίκαιρο, καθώς συγκρίνει και αναλύει μύθους της τροπικής Αμερικής, όπου διατυπώνεται η κοινωνική καταδίκη της κατάχρησης της φύσης.

Συνέβη στην Αθήνα και αξίζει να το μάθετε!

Και είναι καίριο επειδή διαβάζοντάς το συνειδητοποιεί κανείς σε βάθος τους συσχετισμούς ανάμεσα σε κοινωνιολογικούς και αστρονομικούς κώδικες, παραμύθια, παιχνίδια, συνθηματικούς ήχους και φυσικά διατροφικές συνήθειες.

Για να διαπιστώσετε με ποιον τρόπο μια ολόκληρη κυβέρνηση γίνεται παίγνιο στα χέρια ορισμένων αδίστακτων, που χρηματίζονται.

Άθελά του, δηλαδή, ο αναγνώστης συναντά την ουσία του στρουκτουραλισμού.

Ένας υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ, ο Θόδωρος Κολιοπάνος, αναγκάστηκε να πάρει προχθές το ιδιωτικό του αυτοκίνητο και να πάει νύχτα στον πολυδύναμο οίκο ανοχής της οδού Φυλής, ο οποίος στεγάζεται στο σπίτι του Αλέξανδρου Σβώλου και για το θέμα αυτό έχει προκληθεί σάλος στη Βουλή.

Και την κατανοεί!

Ο άνθρωπος πήγε να διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια, αν ο οίκος ανοχής λειτουργεί, γιατί το υπουργείο Δημόσιας Τάξης τον διαβεβαίωνε ότι το "σπίτι" έχει κλείσει.

Μήπως έχει ξεπεραστεί ο στρουκτουραλισμός;

Ο υφυπουργός πήγε εκεί, γιατί χθες έπρεπε να απαντήσει σε επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή για το θέμα αυτό στον βουλευτή του ΣΥΝ, Πέτρο Κουναλάκη, και δεν ήθελε να απαντήσει λάθος!

Ως φιλοσοφία, όχι.

Ο υφυπουργός το είπε στη Βουλή χθες και είναι προς τιμήν του.

Ως μόδα, ναι.

Εκείνο που σίγουρα δεν τιμά την κυβέρνηση και το κράτος ολόκληρο είναι ότι "κάποιοι" τόσον καιρό τώρα κατορθώνουν να έχουν εκθέσει ανεπανόρθωτα τρεις υπουργούς μέσα στη Βουλή (Δημόσιας Τάξης, ΥΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού), οι οποίοι -σύμφωνα με όσα τους λένε οι υπηρεσίες τους- διαβεβαιώνουν ότι το θέμα λύθηκε ή θα λυθεί και οι νονοί τούς ακούνε και γελάνε!

Ήταν διάχυτη, π.χ., η εντύπωση ότι ο στρουκτουραλισμός αποτελούσε έκφραση του επαναστατικού πνεύματος του Μάη '68 και ότι εκφυλίστηκε μαζί του. Ο Λεβί-Στρος όμως, από τους βασικότερους εκπροσώπους του, αποκατέστησε την παρεξήγηση σε πρόσφατη συνέντευξή του. Το πνεύμα του Σαρτρ και του Μάη, είπε, πριμοδότησε μια σκέψη προσωπική, αυθόρμητη, ευέλικτη. Το εντελώς αντίθετο δηλαδή της δομικής ανάλυσης που διερευνά στην κοινωνική πράξη, εκείνες ακριβώς τις σχέσεις (σταθερές δομές) που ισχύουν ανεξάρτητα από οποιαδήποτε παραμόρφωση επιφέρουν τυχόν τα ιδιωτικά ή και τα συλλογικά συμφέροντα, ιδιώματα κ.λπ. Με αυτήν την έννοια ο στρουκτουραλισμός εξακολουθεί να ισχύει ως μέθοδος προσέγγισης της (όποιας) ανθρώπινης κατάστασης. Ο Γάλλος σοφός είναι όμως πολύ ανήσυχος πια. «Όταν γεννήθηκα», διαπιστώνει με θλίψη, «η Γη είχε 1,5 δισεκατομμύριο κατοίκους. Όταν ξεκίνησα την επαγγελματική μου ζωή, 2 δισεκατομμύρια. Σήμερα έχει 6, αύριο θα έχει 8-9. Δεν είναι ο κόσμος που γνώρισα και αγάπησα. Είναι ένας κόσμος που δεν μπορώ να συλλάβω. Μας λένε ότι περίπου το 2050 θα αρχίσει η ύφεση. Μακάρι. Μόνο που οι καταστροφές που θα έχει επιφέρει ώς τότε η ανθρώπινη δραστηριότητα, δεν θα ξεπεραστούν ποτέ». Ούτε δήλωση ενάντια στον πόλεμο του Ιράκ να έκανε…