Η μνήμη σαν όπλο Αμάντα Μιχαλοπούλου

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Από τη Σουηδία ξεκινάει η βράβευσή και στην Ινδία καταλήγει η φτώχεια…

Πώς σκότωσε τον παλιό εαυτό της

Οι μετακινήσεις πληθυσμών αναστάτωσαν τη ζωή των ανθρώπων. "Το Νόμπελ των φτωχών", αναφωνεί…. και λέγουν οι ειδήμονες πως είναι "εξαιρετική είδηση για τους φτωχότερους του κόσμου".

ΜΗΠΩΣ ΓΙΝΑΜΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΚΟΠΕΥΑΜΕ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ; Ο ΜΕΤΕΦΗΒΙΚΟΣ ΑΥΤΟΣ ΦΟΒΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΜΑΝΤΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΗΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΔΥΟ ΦΙΛΕΝΑΔΩΝ, ΑΦΗΝΟΝΤΑΣ ΠΙΣΩ ΤΗΣ ΤΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΕ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ.

Η ανασφάλεια οδήγησε σε μαζικές μεταναστεύσεις των ελληνικών φυλών κυρίως στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Οι απόκληροι είναι οι τελευταίοι που μπορούν να μιλήσουν…. ο πλανήτης αιμορραγεί και καταστρέφεται, ενώ ο νεοφιλελευθερισμός θερίζει στο πέρασμα του, ανατρέποντας τα δεδομένα και για τους ίδιους τους οπαδούς του…

ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ

Στη θέση της Γραμμικής γραφής Β που ξεχάστηκε εμφανίστηκε μια άλλη γραφή, η αλφαβητική. @@@ Και εμφανίζεται σε ατέλειωτες σελίδες η θεωρία του Ινδού οικονομολόγου, Αμαρτία Σεν:

Η Μαρία και η Άννα είναι δύο κοπέλες από διαφορετικούς κόσμους, που συναντιούνται 10 χρονών το 1976 στο ίδιο σχολείο, στα Εξάρχεια, και γίνονται οι καλύτερες φίλες - οπαδός και θαυμάστρια η πρώτη, οδηγός η δεύτερη.

Η καλλιτεχνική ευαισθησία βρίσκει έκφραση στην ανέγερση νέων ναών, τη δημιουργία χάλκινων ειδωλίων και την αποτύπωση γεωμετρικών σχημάτων πάνω στα αγγεία. "Ποτέ λιμός δεν προήλθε λόγω φυσικών καταστροφών, αλλά προξενείτε πάντα λόγω μη δίκαιης κατανομής φυσικού πλούτου και των φυσικών πόρων"

Η φιλία τους εξελίσσεται παράλληλα με τους μύθους της γενιάς τους (που είναι και η γενιά της συγγραφέως) περνώντας από τον ενθουσιασμό στην προδοσία, στον θυμό και στην απόγνωση και πάλι απ' την αρχή, για να κλείσει δραματικά τον κύκλο της στα 35 τους, όταν και οι μύθοι που γεννήθηκαν με τον Μάη του '68 έχουν πια εκφυλιστεί.

@@@ Ειπώθηκε από τον πρώην αρχηγό της ΕΛΑΣ για το ΕΚΑΜ το εξής:

Αυτή τη φορά, με το τέταρτο μυθιστόρημά της, η Αμάντα Μιχαλοπούλου, 36χρονη πλέον και μαμά, κάνει μια στροφή.

"Βάρβαρη εισβολή των ΕΚΑΜιτών σε καταυλισμό Τσιγγάνων" και περί τσαμπουκάδων ανδρών του συγκεκριμένου σώματος.

Αφήνει πίσω της το μεταμοντέρνο στοιχείο και τους πειραματισμούς γύρω από το πώς γράφεται ένα μυθιστόρημα, που την απασχολούσαν στα τρία πρώτα βιβλία της («Γιάντες», «Όσες φορές αντέξεις», «Παλιόκαιρος» εκδ. Καστανιώτης), και από την εγκεφαλική προσέγγιση των θεμάτων της περνά σε μια βιωματική προσέγγιση.

@@@ Δεν τα είπε κάποιος της "αντίπαλης πλευράς", αλλά ο άνθρωπος που διετέλεσε αρχηγός της ΕΛΑΣ.

Χρησιμοποιώντας με άνεση διάφορα είδη λόγου - του παιδιού, του έφηβου, του ακτιβιστή (έζησε άλλωστε κοντά σε Γερμανούς ακτιβιστές όταν έγραφε το βιβλίο της), του δημοσιογράφου, του διανοούμενου εκ Παρισίων - κτίζει λοιπόν δύο σύνθετους χαρακτήρες, που εξελίσσονται και αλλάζουν στη διάρκεια της μυθιστορηματικής ζωής τους.

@@@ Η πλύση εγκεφάλου είναι αμοιβαία από τις εξουσίες στους υπηκόους τους.

Η Μαρία, που γεννήθηκε στη Νιγηρία, κόρη στελέχους πετρελαϊκής εταιρείας, είναι από τους ανθρώπους που αδυνατούν να ορίσουν τον εαυτό τους και δεν αξιοποιούν την όποια έφεσή τους στη ζωή (νιώθει κοντή ενώ είναι ψηλή, δεν αποφασίζει να ασχοληθεί σοβαρά με τη ζωγραφική που την «καίει», παραχωρεί διαρκώς τη θέση της… ακόμα και τους εραστές της κ.ο.κ.).

Τα βλαστάρια μολύνονται από τη βαρβαρότητα που προσπαθεί να παρουσιάσει ο καθένας για το συμφέρον του.

Μοιάζει με την Αθηνά του «Γιάντες» και τη Βικτώρια του «Παλιόκαιρου».

Αυτό αποκαλύπτει η έρευνα της "Εξουσίας".

Είναι δυστυχισμένη στην Αθήνα μέχρι που γνωρίζει την Άννα που έρχεται από το Παρίσι.

Η ίδια εφημερίδα σημειώνει πως "η συστηματική καλλιέργεια του εθνικού μίσους μέσα από τα βιβλία που διδάσκονται στα σχολεία των βαλκανικών χωρών αποτυπώνει μια εφιαλτική πραγματικότητα, που θέτει εκ νέου το ζήτημα του πως διδάσκεται η Ιστορία"

Όμορφη, ξανθιά, κόρη ενός αριστερού διανοούμενου και μιας πολιτικοποιημένης χορεύτριας, η Άννα που παπαγαλίζει τσιτάτα διαπαιδαγωγεί τη Μαρία στην πολιτική ορθότητα της μεταπολιτευτικής Αριστεράς και τελικά την καπελώνει και την ευνουχίζει.

(Στο Έγραψαν).

Στην ουσία βέβαια, είναι το ίδιο αδύναμη μαζί της αφού για να υπάρξει χρειάζεται να πλάσει κάθε φορά έναν διαφορετικό μύθο (της Γαλλίας, της Αριστεράς, της σεξουαλικής επανάστασης, της προστασίας της φύσης).

@@@ Πληγή που δεν κλείνει παραμένουν τα Βαλκάνια…. η αξιοπρέπεια, η μνήμη και η ιστορία εξακολουθούν να αποτελούν το όπλο ενάντια σε οποιασδήποτε εξουσία.

Ο αναγνώστης παρακολουθεί τις κοπέλες στα μαθήματα, στα πρώτα τσιγάρα, στους πρώτους γκόμενους, στις πρώτες επαναστάσεις. Όμως σιγά-σιγά το σκηνικό αλλάζει και η αλληλεξάρτησή τους γίνεται όλο και πιο εφιαλτική μέχρι που κάποια εξωτερικά γεγονότα δημιουργούν ρήγματα σ' αυτήν την καταπιεστική ισορροπία. Η Μαρία καταλήγει σε ένα γκρουπούσκουλο αναρχικών, προσπαθώντας να βρει τον εαυτό της κοντά στους εναλλακτικούς ακτιβιστές και η Άννα παντρεύεται έναν αρχιτέκτονα με ευέλικτη πολιτική συνείδηση και ζει μια μεγαλοαστική ζωή. Και αυτό θα αλλάξει όμως, όταν και οι δύο συνειδητοποιήσουν πως έγιναν αυτό που σκόπευαν να αποφύγουν, μόνο που από τα μέσα βλέπουν τα πράγματα αλλιώς…

Ποια τελικά θα σκοτώσει (ή θα «σκοτώσει» ) την άλλη; Και γιατί; Και πώς τα ΜΜΕ, ανάλογα με την τοποθέτησή τους, κι εμείς οι τρίτοι, ανάλογα με την κοσμοθεωρία του και τις προσλαμβάνουσές του ο καθένας, θα τις κρίνουμε; Η Αμάντα Μιχαλοπούλου μάς δίνει υλικό για να προβληματιστούμε. Και σε ένα δεύτερο επίπεδο, μιλά για το βάρος που άσκησε η γαλλική σκέψη του '68 στην καθημερινότητα της Γενιάς του '80 και γενικότερα για την καταπίεση που νιώθει ένας νέος προσπαθώντας να ενστερνιστεί διάφορα μοντέλα συμπεριφοράς ή κουλτούρας, χωρίς να τα έχει αφομοιώσει. Αν όμως την απασχολούν αυτά, δεν την ενδιαφέρει να τα καταγγείλει. «Οι καταγγελίες», λέει, «είναι για τους εισαγγελείς».