Στο Δενδροπόταμο τα πτηνά τρέχουν ανεξέλεγκτα στις αλάνες, εκεί όπου τα παιδιά παίζουν. "Κανείς δεν μας ενημέρωσε, κάνουμε ό,τι νομίζουμε σωστό", λένε οι κάτοικοι (Στη φωτογραφία με το συντάκτη της "Μ").

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Οι υγειονομικές αρχές υποστηρίζουν ότι ελέγχουν το νομό σπιθαμή προς σπιθαμή. Την ίδια ώρα στον Δενδροπόταμο ένα κοπάδι με χήνες βόσκουν ελεύθερες σε αφύλακτα οικόπεδα.

1. Με τη βοήθεια του ογκομετρικού κυλίνδρου ρίξτε μέσα στο μεγάλο θάλαμο της λεκάνης 400mL κρύου νερού, δηλαδή 400g κρύου νερού (Eικ. 11.1).

Οι Τσιγγάνοι, κάτοικοι μιας από τις πιο υποβαθμισμένες και ευαίσθητες περιοχές της Θεσσαλονίκης, λένε ότι ανησυχούν για τη γρίπη των πτηνών και φοβούνται μήπως τα οικόσιτα πτηνά τους έρθουν σε επαφή με μεταναστευτικά ή άλλα υδρόβια.

2. Με τη βοήθεια του ογκομετρικού κυλίνδρου ρίξτε στο ποτήρι ζέσης 200mL νερού της βρύσης, δηλαδή 200g.

Δενδροπόταμος: Εικόνες ντροπής στις γειτονιές, όπου ελεύθερα βόσκουν τα κοτόπουλα ανάμεσα σε σκουπίδια

Θερμάνετε το νερό του ποτηριού στους 50°C περίπου.

Για ποια μέτρα μιλάμε;

Ρίξτε το νερό του ποτηριού στο μικρό θάλαμο της λεκάνης. (Εικ. 11.2)

Του ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΚΟΥΜΑΚΑ

3. Περάστε στις τρύπες κάθε σκεπάσματος ένα θερμόμετρο και αναδευτήρα.

Κοτόπουλα που βόσκουν ελεύθερα ανάμεσα σε σκουπίδια και παιδιά που κυνηγούν και παίρνουν αγκαλιά γαλοπούλες είναι η εικόνα που επικρατεί στις γειτονιές του Δενδροπόταμου Θεσσαλονίκης, τινάζοντας στον αέρα όποια προληπτικά μέτρα για τη μη εξάπλωση του ιού της γρίπης των πτηνών.

Για να κρατήσετε το κάθε θερμόμετρο σε ορισμένο βάθος μέσα στο νερό χρησιμοποιήστε μανταλάκι (απλώματος ρούχων μπουγάδας).

Ανυπακοή ή ελλιπής ενημέρωση;

Σκεπάστε τους δύο θαλάμους με τα σκεπάσματα (καπάκια) τους, φροντίζοντας το δοχείο του κάθε θερμομέτρου να είναι βυθισμένο μέσα στο νερό (Εικ. 11.3).

Οι φωτογραφίες που κατέγραψε ο φακός της "Μ" είναι απόδειξη ότι η κατάσταση κάθε άλλο παρά ελεγχόμενη είναι.

4. Αρχίστε να μετράτε το χρόνο με τη βοήθεια του χρονομέτρου ή του ρολογιού και συγχρόνως παρακολουθήστε τις ενδείξεις των θερμομέτρων.

Οι Τσιγγάνοι, κάτοικοι μιας από τις πιο υποβαθμισμένες και ευαίσθητες περιοχές της Θεσσαλονίκης, λένε ότι ανησυχούν για τη γρίπη των πτηνών και φοβούνται μήπως τα οικόσιτα πτηνά τους έρθουν σε επαφή με μεταναστευτικά ή άλλα υδρόβια πουλιά, όπως ακούνε από τις τηλεοράσεις, αλλά κανείς δεν ήρθε, για να τους ενημερώσει από κοντά.

Σημειώνετε ανά 2min στις στήλες 2 και 3 του ΠΙΝΑΚΑ 1 τις αντίστοιχες θερμοκρασίες των δύο ποσοτήτων νερού με προσέγγιση 0,5°C.

"Τα κοτόπουλα εδώ είναι ελεύθερα και οι αυλές είναι γεμάτες κουτσουλιές.

Ανακατεύετε με τους αναδευτήρες τις δύο ποσότητες νερού πριν από κάθε μέτρηση θερμοκρασίας.

Τίποτα δεν έχει αλλάξει έπειτα από όσα ακούγονται για τη γρίπη", μας λένε οι κάτοικοι του Δενδροπόταμου.

Συνεχίστε μέχρις ότου οι θερμοκρασίες των δύο ποσοτήτων νερού γίνουν ίσες.

"Ανησυχούμε και κάνουμε ό,τι εμείς νομίζουμε σωστό.

Παρακολουθήστε για μερικά ακόμη λεπτά τις ενδείξεις των δύο θερμομέτρων.

Πλένουμε με χλωρίνη και οινόπνευμα τα πατάκια έξω από τα σπίτια μας.

Τι διαπιστώνετε;

Τι άλλο να κάνουμε;", ρωτάνε.

Σημειώστε τη θερμοκρασία στην οποία έχει επιτευχθεί θερμική ισορροπία.

Όση ώρα μιλάμε, γαλοπούλες και κοτόπουλα όχι μόνο βόσκουν ελεύθερα, αλλά ψάχνουν την τροφή τους ανάμεσα σε σκουπίδια και μπάζα, δίπλα στα σπίτια του οικισμού.

5. Κατασκευάστε τις γραφικές παραστάσεις των θερμοκρασιών των δύο ποσοτήτων νερού σε συνάρτηση με το χρόνο στο ίδιο ορθογώνιο σύστημα αξόνων.

Λίγο παρακάτω, όσο συνεχίζουμε τη βόλτα μας, ένα κοπάδι με χήνες βόσκει ελεύθερο σε ένα οικόπεδο.

Χρησιμοποιήστε για τις δύο γραμμές μολύβια διαφορετικού χρώματος (π.χ. κόκκινο για το ζεστό και μπλε για το κρύο νερό).

Μικρά παιδιά τις κυνηγούν και παίζουν ανάμεσά τους.

6. Υπολογίστε το ρυθμό μεταβολής της θερμοκρασίας [pic] του νερού του οποίου η θερμοκρασία αυξάνεται και του νερού του οποίου η θερμοκρασία ελαττώνεται από τις αντίστοιχες κλίσεις των γραμμών στα διαγράμματα.

"Δεν μας ενημέρωσε κανείς"

Συγκρίνετε αυτούς τους δύο ρυθμούς μεταβολής θερμοκρασίας (προσδιορίστε τη σχέση μεταξύ τους με το λόγο δύο μικρών ακέραιων αριθμών).

"Όλες αυτές τις ημέρες δεν πέρασε ούτε ένας κτηνίατρος ή υπεύθυνος της νομαρχίας να μας πει τι πρέπει να κάνουμε, πώς να προστατευτούμε από τη γρίπη και όλα όσα ακούμε κάθε μέρα στις τηλεοράσεις.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ της μεταβολής Δθ1 της θερμοκρασίας του θερμού νερού και της μεταβολής Δθ2 της θερμοκρασίας του κρύου νερού στο ίδιο χρονικό διάστημα;

Έχουμε μικρά παιδιά που παίζουν ανάμεσα στα σκουπίδια και στις κουτσουλιές", λένε.

7. Γνωρίζετε ήδη τη σχέση μεταξύ των μεταβολών Δθ1 και Δθ2 των θερμοκρασιών του θερμού και του κρύου νερού (για το ίδιο χρονικό διάστημα) καθώς και τη σχέση των μαζών τους: m2 =2m1.

Κάποιοι επιμένουν:

Εφαρμόστε το θεμελιώδη νόμο της θερμιδομετρίας για να συγκρίνετε τα ποσά θερμότητας που προσφέρει το θερμό και απορροφά το κρύο νερό (στο ίδιο χρονικό διάστημα).

"Από το καλοκαίρι βρίσκουμε νεκρά πουλιά στις αυλές και στο δρόμο.

8. Υπολογίστε με τη βοήθεια του νόμου της θερμιδομετρίας το ποσό θερμότητας που έδωσε το θερμό νερό και το ποσό θερμότητας που πήρε το κρύο, όταν το σύστημα θα έχει φτάσει στην κατάσταση θερμικής ισορροπίας.

Ενημερώσαμε, αλλά ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε κανείς".

Τι διαπιστώνετε;

Ο δήμαρχος Μενεμένης Γιώργος Ακτσελής αναγνωρίζει την κατάσταση και επισημαίνει:

Αν υπάρχει μία πολύ μικρή διαφορά (που θα μπορούσε να θεωρηθεί ασήμαντη) μεταξύ αυτών των δύο ποσοτήτων θερμότητας, ποια εξήγηση μπορείτε να δώσετε;

"Όπως συμβαίνει και σε άλλες γειτονιές, έτσι και εδώ υπάρχουν κάποιοι που δεν συμμορφώνονται με τις εντολές των ειδικών.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

Στην επικείμενη (σ.σ.: σημερινή) σύσκεψη των δημάρχων στη νομαρχία θα θέσω το συγκεκριμένο θέμα".

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Φυσικά το παράδειγμα του Δενδροπόταμου δεν είναι το μοναδικό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Καλή και σπουδαία η πρόσφατη πρωτοβουλία της νομαρχίας Θεσσαλονίκης για τα υποσιτισμένα παιδιά του Δενδροπόταμου.

Καραπαναγιώτης Β., Παπασταματίου Ν., Φέρτης Α., Χαλέτσος Χ.: Εργαστηριακός Οδηγός Β΄ Γυμνασίου, Ο.Ε.Δ.Β, Αθήνα.

Ορισμένοι όμως πρέπει να κάνουν μία βόλτα σε κάποιες παραδοσιακά ευαίσθητες περιοχές, λέμε εμείς.

Κόκκοτας Π., Καραπαναγιώτης Β., Αρνασυτάκης Ι., Καρανίκας Ι., Κουρέλης Ι.: Πειράματα Φυσικής, Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα. Μπουρούτης Ι.: Πειράματα Φυσικής, τόμοι Α-Β, Εκδόσεις Ο.Ε.Δ.Β, Αθήνα. Μπουρούτης Ι., Μητσιάδης Σ., Βρέτταρος Γ.: Ο Καθοδικός Παλμογράφος, Εκδόσεις ΥΠΕΠΘ. Ορφανουδάκης Γ.: Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσικής, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. Παπασταματίου Ν.: Εργαστηριακές Ασκήσεις Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου, Αθήνα. Armitage E.: Practical Physics in SI, J. Murray, Hong Kong. Avison J.: The World of Physics, Nelson, Hong Kong. Freier G. - Anderson F.: A Demonstration Handbook for Physics, American Association of Physics Teachers, N. York. Haber-Schaim U. et al.: Φυσική PSSC Εργαστηριακός Οδηγός (Μετάφραση Ν. Παπασταματίου), Ίδρυμα Ευγενίδου. Leybold - Heraus: Physics Catalogue of Experiments, Kφln, Germany. Moss G.: Ordinary Level Practical Physics, Heinemann, London. Murphy J. - Doyle J.: Laboratory Physics, C.E. Merrill, Columbus Ohio. Tillery Bill W.: Laboratory Manual in Conceptual Physics, W.C. Brown Boston, Chicago, London. Tyler F.: A Laboratory Manual of Physics, E. Arnold, London. Unesco: New Unesco Source Book for Science Teaching, Unesco, Paris. Williams J. et. al.: Excercises and Experiments in Physics, Holt Reinhart and Winston. ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΟΡΓΑΝΩΝ Μητσιάδης Σ.: Εικονογραφημένος Κατάλογος Εποπτικών Μέσων Διδασκαλίας, Εκδόσεις Ο.Ε.Δ.Β. Colatex Didactic: Physic Technik Hauptkatalog, Lehrmittelhaus, Innsbruck. Leybold - Heraus: Physics Apparatus for Teaching Purposes, Koln Germany “Επιστημονικά Όργανα”, Σολωμού 16, Αθήνα. Philip Harris: Physical Science, Life Science, Technologie, Staffordshire England, “Νορμ Ηλεκτρονική ΕΠΕ”, Βουλής 18, Αθήνα. PHYWE: Physics - Main Catalogue, Gottingen, Germany, anro α.ε., Λεωφ. Συγγρού 44, Αθήνα. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ (Ξένες λέξεις που αρχίζουν από Β, V ή W βρίσκονται στο τέλος του Β, από C και Q στο Κ, από D στο Δ, από G ή Υ στο Γ και από Η στο Χ.) Β Βολή οριζόντια, 62 Δ Διαστημόμετρο, 16-42 Δυναμόμετρο, 25 Ε Επιβράδυνση, 49 Επιτάχυνση(ς), 44 βαρύτητας, 62 Ζ Ζυγός συναρμολογούμενος, 21 ημιαναλυτικός ή φαρμακευτικός, 22-43 εξέδρας, 22 με άνισους βραχίονες, 23-43 ηλεκτρονικός, 25-43 Η Ηλεκτρικός χρονομετρητής, 28-42-44 Κ Κεντρομόλος δύναμη, 70 Κίνηση επιβραδυνόμενη, 49 με σταθερή επιτάχυνση, 44 Μ Μάζα(ς) αδρανειακή, 54 βαρυτική, 54 Μετρονόμος, 18-16 Μετροταινία, 18 Μικρόμετρο, 16-42 Ν Νεύτωνας δεύτερος νόμος του, 54 Π Παράσταση γραφική, 10-35 κλίση, 39 εμβαδόν, 40 Περίοδος κυκλικής κίνησης, 70 Σ Στροβοσκόπιον, 20 Στρογγυλοποίηση, 33 Σφάλμα μέτρησης, 31 συστηματικό, τυχαίο, 32 παράλλαξης, 32 Τ Ταχύτητα(ς) μέση, 47 Υ Υποδεκάμετρον, 16-41 Φ Φωτοπύλη, 30 Χ Χρονόμετρον, 19 Χρονοφωτογραφία, 26