ΓΟΥ ΓΟΓΚ-ΓΚΑΚ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΑΡΩΤΣΟΣ

4.3 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ

Ξεχασμένος από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ο 71χρονος Γου Γογκ-Γκακ ήταν μέχρι χθες ο παλαιότερος πολιτικός κρατούμενος του κόσμου.

"Όλη μου η εμπειρία στη Δάδα"

Η καταγραφή, μέσω του γραπτού λόγου, των πιο σημαντικών γεγονότων σε κάθε πολιτισμό φαίνεται ότι δεν ικανοποίησε ποτέ τον άνθρωπο. Είχε παραμείνει έγκλειστος στις φυλακές της Νότιας Κορέας επί 41 ολόκληρα χρόνια, μετά τη σύλληψη και καταδίκη του, το 1958, με την κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ της Βόρειας Κορέας.

Η επόμενη μέρα της παρουσίασης της Ολυμπιακής Δάδας βρήκε τον δημιουργό της, Ανδρέα Βαρώτσο, να… τρέχει. Διότι "αν το σχέδιο ήταν καλό, η Δάδα πρέπει να γίνει καλύτερη"

Η "καταγραφή", με τη βοήθεια των εικόνων, αυτών των γεγονότων αλλά και των σημαντικών προσωπικών ή οικογενειακών στιγμών ήταν κάτι που πολύ το επιθυμούσε. Μάλιστα, επί 41 χρόνια παρέμενε σε ατομικό κελί, σε πλήρη απομόνωση και χωρίς να βλέπει το φως του ουρανού.

ΜΑΙΡΗ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ

Πίστευε αυτό που καθένας από μας σήμερα γνωρίζει, ότι δηλαδή "μία εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις".

Την περασμένη Κυριακή, ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Κιμ Ντάε-Γιουγκ, ανακοίνωσε ότι με την ευκαιρία της πρώτης επετείου από την ανάληψη των καθηκόντων του, θα χορηγήσει αμνηστία σε 1.508 κρατουμένους, ανάμεσά τους και 17 πολιτικούς κρατούμενους.

"Ελπίζω η δουλειά μου στη Δάδα να αποτελέσει τη σπίθα για τους νεώτερους βιομηχανικούς σχεδιαστές", λέει στα "ΝΕΑ" ο σχεδιαστής της Ολυμπιακής Δάδας, Ανδρέας Βαρώτσος

Αυτή η επιθυμία του πήρε "σάρκα και οστά" στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν για πρώτη φορά μπόρεσε να αποτυπώσει στο χαρτί εικόνες της καθημερινής του ζωής.

Οι περισσότεροι από τους πολιτικούς αυτούς κρατούμενους βρίσκονταν στις φυλακές λόγω κομμουνιστικής δράσης, λόγω σχέσεων με τη Βόρεια Κορέα, ή, το χειρότερο, λόγω κατασκοπίας υπέρ του καθεστώτος της. Με "καταγωγή" από το βιομηχανικό ντιζάιν, ο Ανδρέας Βαρώτσος μπήκε ξαφνικά στη ζωή μας ως ο σχεδιαστής της Δάδας που θα μεταφέρει την Ολυμπιακή Φλόγα στις πέντε ηπείρους.

Όμως η πραγματική επανάσταση έγινε το 1888, όταν η Kodak κυκλοφόρησε στο εμπόριο την πρώτη φωτογραφική μηχανή (σχήμα 4-26), που επέτρεπε σε οποιονδήποτε άνθρωπο να τραβά εύκολα και γρήγορα φωτογραφίες.

Όπως είναι γνωστό, οι δύο χώρες της κορεατικής χερσονήσου βρίσκονται θεωρητικά ακόμη σε εμπόλεμη κατάσταση, ύστερα από τον πόλεμο του 1950-53. Από την άποψη αυτή, η αμνήστευση των πολιτικών κρατουμένων αποτελεί μια χειρονομία καλής θέλησης της Σεούλ προς την Πιογκ Γιαγκ, σε μια περίοδο που οι δύο Κορέες διεξάγουν ειρηνευτικές διαβουλεύσεις, μετ' εμποδίων και με τη μεσολάβηση της Κίνας και των ΗΠΑ. Κι όμως εκείνος "σχεδιάζει" την καθημερινότητά μας εδώ και 19 χρόνια, καθώς δραστηριοποιείται στον σχεδιασμό επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών, ιατρικών μηχανημάτων, έως και περιπτέρων!

Από τότε και μέχρι σήμερα αμέτρητος αριθμός φωτογραφικών μηχανών έχει κατασκευαστεί.

Βγαίνοντας χθες το πρωί από τη φυλακή της πόλης Ταεγιόγκ, 160 χιλιόμετρα νοτίως της Σεούλ, ο Γου Γογκ-Γκακ δεν μπορούσε να κρύψει τη συγκίνησή του. Ήδη ο 46χρονος δημιουργός έπεσε και πάλι στη δουλειά για να δώσει "σάρκα και οστά" στο βραβευμένο του σχέδιο, το οποίο ξεκίνησε πριν από έναν χρόνο.

Η εξέλιξη των φωτογραφικών μηχανών και η εφαρμογή σ΄ αυτές των ανακαλύψεων της ηλεκτρονικής τις έχει καταστήσει πολύπλοκες στην κατασκευή αλλά πανεύκολες στη χρήση.

Στις μερικές εκατοντάδες των μελών κομμάτων της αριστεράς και οργανώσεων συμπαράστασης προς τους πολιτικούς κρατουμένους που τον περίμεναν με άνθη στην πύλη της φυλακής, δήλωσε ευτυχισμένος που θα μπορέσει να ξαναδεί το φως του ήλιου. Πηγή έμπνευσής του, το φύλλο της ελιάς, γιατί "είναι το δέντρο που έχει μέσα του όλη την Ελλάδα, αλλά και όλα τα νοήματα που ορίζουν την Ειρήνη.

Η αρχή λειτουργίας όμως των σύγχρονων φωτογραφικών μηχανών και αυτών που κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά παραμένει ίδια.

Την ώρα της αποφυλάκισής του, ο ήλιος δεν ήταν γενναιόδωρος. Ήταν μεγάλη η πρόκληση να συμμετάσχω στη διαδικασία και προσπάθησα να συμπεριλάβω όσο περισσότερα στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού", εξηγεί στα "ΝΕΑ".

Η φωτογραφία είναι μια διαδικασία δημιουργίας ειδώλου πάνω σε ένα φιλμ με επικάλυψη από φωτοευαίσθητα υλικά.

Είχε παγωνιά και πυκνή ομίχλη.

Όταν πήρε την πρόσκληση, ως ένας από τους 21 γλύπτες και σχεδιαστές που επιλέχθηκαν από την Οργανωτική Επιτροπή (τελικά υπήρξαν 13 συμμετοχές), ρίχτηκε στη μάχη και όταν λίγο πριν από τα Χριστούγεννα πληροφορήθηκε το αποτέλεσμα… "ήταν το καλύτερο χριστουγεννιάτικο δώρο που έχω πάρει ποτέ", όπως λέει.

Η όλη διαδικασία στηρίζεται στους κανόνες της γεωμετρικής οπτικής.

Ο ίδιος έδειχνε σε καλή υγεία, αν και όπως έλεγαν οι φίλοι του πάσχει από διαβήτη.

"Μετά τη χαρά, συνειδητοποίησα και το μέγεθος της ευθύνης", γνωρίζοντας ότι η ξύλινη και μεταλλική του Δάδα θα διανύσει μόνο στην Ελλάδα 2.300 χλμ. και θα περάσει από τα χέρια 6.900 λαμπαδηδρόμων, θα κάνει 2.431 χλμ. με αυτοκίνητο, 1.480 ναυτικά μίλια με ελικόπτερο και 371 με πλοίο.

Η φωτεινή ενέργεια που φτάνει στο φιλμ προκαλεί χημικές αντιδράσεις με αποτέλεσμα την αποτύπωση της εικόνας σ΄ αυτό.

Χαμογελώντας μάλλον αμήχανα μπροστά στο πλήθος των φωτογράφων και των δημοσιογράφων, ο Γου Γογκ-Γκακ αρκέστηκε να δηλώσει ότι αδημονεί να επιστρέψει στη Βόρεια Κορέα.

Δεν είναι ίσως τόσο διάσημος όσο ο διεθνώς αναγνωρισμένος αδελφός του, Κώστας, όμως ο Ανδρέας Βαρώτσος στράφηκε προς το βιομηχανικό ντιζάιν (με σπουδές στην Ιταλία), γιατί θα είχε τη δυνατότητα να σχεδιάζει "οτιδήποτε παράγεται από μια βιομηχανία και απευθύνεται στον άνθρωπο.

Η όλη διαδικασία μοιάζει με την αποτύπωση μιας εικόνας στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού μας (σχήμα 4-27).

Από μια καρφίτσα μέχρι ένα αεροπλάνο".

Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε ότι οι φωτογραφικές μηχανές είναι (μηχανικά) αντίγραφα του ματιού.

Μέχρι σήμερα σχεδίασε "από έπιπλα μέχρι ρομπότ για άτομα με ειδικές ανάγκες.

Το ρόλο του βολβού παίζει ο σκοτεινός θάλαμος, το ρόλο του αμφιβληστροειδούς το φιλμ, το ρόλο της ίριδας το διάφραγμα και το ρόλο του φακού του ματιού ένα σύστημα φακών.

Ποτέ όμως όπλα".

Πόσο απέχει ο σχεδιασμός επίπλων από εκείνον της Ολυμπιακής Δάδας; "Ο σχεδιασμός οποιουδήποτε αντικειμένου έχει έναν κοινό τόπο. Όμως και λειτουργικά και φορμαλιστικά έχει τις δικές του παραμέτρους. Ο πολιτισμικός παράγοντας είναι πολύ σημαντικός. Διαφορετικά πολιτιστικά μηνύματα θα πρέπει να μεταδίδει μια καρέκλα και διαφορετικά μια δάδα".

Η διάκριση θα σημάνει και μια στροφή στην καριέρα του; "Στη Δάδα συμπυκνώνεται όλη η εμπειρία μου. Πάνω σ' αυτήν βρίσκεται τα απόσταγμα αυτού που λέμε "πραγματικό αντικείμενο". Όποτε συμβαίνει αυτό, οπωσδήποτε ανοίγονται νέα δεδομένα".

Μετά τον "Δρομέα"…

"Με τον αδελφό μου, Κώστα, μεγαλώσαμε μαζί και δημιουργικά και παρακολούθησε ο ένας τη δουλειά του άλλου. Μας ενώνουν πολλοί κοινοί άξονες, που μπορώ να πω ότι ορίζουν και μια νέα αντίληψη του τι σημαίνει ντιζάιν στην Ελλάδα και του τι σημαίνει τέχνη. Μετά τον "Δρομέα" στην Ελλάδα όλα ήταν διαφορετικά. Θα είναι διαφορετικά και στο ντιζάιν μετά τη Δάδα;".