Μπουένος Άιρες Αποχαιρετισμός στην πολιτική

Πόλωση από σκέδαση - Κυανό χρώμα του ουρανού

Τον έλεγχο της εφαρμογής των αποφάσεων του πρωτοκόλλου του Κιότο ανέλαβε η συνάντηση του Μπουένος Άιρες, που έγινε στις αρχές του φετινού Νοεμβρίου, με σκοπό να καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο οι βιομηχανικές χώρες θα επιτύχουν, έστω και μερικώς, τα ποσοστά μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα που αντιστοιχούν σ' αυτές.

Βάτσλαβ Χάβελ: το τσεχικό Κοινοβούλιο συνεδριάζει για να επιλέξει τον διάδοχό του

Όταν το ορατό φως προσπίπτει σε ένα σύστημα σωματίων, απορροφάται από αυτά και επανεκπέμπεται προς όλες τις κατευθύνσεις χωρίς να αλλάζει η συχνότητα των διάφορων ακτινοβολιών του. Στη συνάντηση συζητήθηκαν η χρηματοδότηση προγραμμάτων για τη χρήση "καθαρής ενέργειας" και την αξιοποίηση ανθρακοβόρων "χοανών", όπως, για παράδειγμα, τα δάση, χωρίς όμως να ληφθεί καμιά απόφαση.

ΚΙΤΤΥ ΞΕΝΑΚΗ

Η απορρόφηση και η επανεκπομπή αυτή του φωτός ονομάζεται σκέδαση. Επίσης αφέθηκαν σε εκκρεμότητα 142 προτάσεις για τη διαμόρφωση κανόνων περιορισμού της εκπομπής "θερμοκηπικών" αερίων, ίσως και εξαιτίας της στάσης των ευρωπαϊκών χωρών, που ζήτησαν να περιοριστούν αμέσως οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις βιομηχανικές χώρες και να επιβληθεί ταυτόχρονα και ένα ανώτατο όριο για τις εκπομπές που προέρχονται από τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Μια εποχή κλείνει σήμερα στην Τσεχική Δημοκρατία. Τα δύο Σώματα του τσεχικού Κοινοβουλίου συνεδριάζουν για να επιλέξουν τον διάδοχο του Βάτσλαβ Χάβελ. Μα όποιος και να εκλεγεί - και θα είναι έργο δύσκολο, θα χρειαστούν πολλές ψηφοφορίες - είναι βέβαιο πως δεν θα έχει το ανάστημα και το κύρος του απερχόμενου προέδρου.

Επειδή το σκεδαζόμενο φως εκπέμπεται προς όλες τις κατευθύνσεις, βλέπουμε φως στον ουρανό, έστω κι αν δεν κοιτάμε κατευθείαν τον ηλιακό δίσκο.

Ως μόνο θετικό αποτέλεσμα της συνάντησης αυτής θεωρήθηκε ένα καινοτομικό πρόγραμμα, ο "μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης" (CDM), που ενθαρρύνει εταιρίες να προχωρήσουν στη χρήση ήπιων ενεργειακών πηγών, όπως ο ήλιος και ο άνεμος, στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πριν από 13 χρόνια, χιλιάδες Τσέχοι ξεχύθηκαν στους δρόμους και, χωρίς να χυθεί ούτε μια σταγόνα αίμα, έθεσαν τέρμα στο κομμουνιστικό καθεστώς.

Μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε ότι το φως αυτό είναι μερικώς πολωμένο (σχήμα 1-28).

Βέβαια, οι εταιρίες αυτές θα παίρνουν και ένα πιστοποιητικό που θα αναφέρει την ποσοστιαία συμβολή τους στη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο θα μπορούν κατόπιν να πουλήσουν σε βιομηχανίες των δυτικών χωρών.

Στις 29 Δεκεμβρίου του 1989, ο Χάβελ ανέλαβε την Προεδρία υποσχόμενος στους Τσέχους και τους Σλοβάκους την επιστροφή στην κοινότητα των ελεύθερων κοινωνιών.

Αν πάρουμε ένα πλακίδιο τύπου polaroid και το τοποθετήσουμε έτσι, ώστε το επίπεδό του να είναι οριζόντιο, θα διαπιστώσουμε ότι για διαφορετικές γωνίες του επιπέδου πόλωσής του περνάει φως διαφορετικής έντασης.

Αυτό και μόνο το παράδειγμα αρκεί για να δείξει πόσο απρόθυμη είναι η παγκόσμια κοινότητα να προχωρήσει στην αναθεώρηση του αναπτυξιακού προτύπου των βιομηχανικών χωρών που, σύμφωνα με το Γερμανό συγγραφέα Χόιμερ φον Ντίρφουρτ, "έχει οργανώσει το καταναλωτικό της πάρτι πάνω σ' ένα ηφαίστειο".

Εκείνες οι εβδομάδες έμειναν στην ιστορία ως "βελούδινη επανάσταση".

Το πολωμένο φως που προέρχεται από σκέδαση έχει επίπεδο ταλάντωσης κάθετο προς το επίπεδο που ορίζεται από την αρχική ακτίνα και τη σκεδασθείσα ακτίνα.

Οι Τσεχοσλοβάκοι αποτίναξαν τη δικτατορία που τους είχε επιβάλει η Γιάλτα, και εξέλεξαν ως Πρόεδρό τους τον πολίτη που θεωρούσαν καλύτερο.

Το πόσο ισχυρό θα είναι το σκεδαζόμενο φως εξαρτάται από το μήκος κύματος κάθε μονοχρωματικής ακτινοβολίας.

Έναν επιτυχημένο δραματουργό που είδε μετά την σοβιετική εισβολή του 1968 το έργο του να απαγορεύεται και τη ζωή του να φυλακίζεται για πέντε χρόνια, και παρ' ότι στρατεύτηκε στην πολιτική, παρέμεινε μέσα του καλλιτέχνης.

Δηλαδή οι ακτινοβολίες που έχουν μικρότερα μήκη κύματος σκεδάζονται περισσότερο.

Την "βελούδινη επανάσταση" ακολούθησε για τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο ένας "μήνας του μέλιτος".

Επομένως τα μικρότερα μήκη κύματος του ορατού φάσματος του φωτός (κυανό) σκεδάζονται περισσότερο από τα μεγαλύτερα μήκη κύματος (ερυθρό).

Σύντομα, όμως, ο Χάβελ βρέθηκε περικυκλωμένος από δολοπλοκίες, συνωμοσίες και πολιτικά παιχνίδια.

Σ΄ αυτό το φαινόμενο οφείλεται το κυανό χρώμα του ουρανού.

Η πολιτική της "εξομάλυνσης", άλλωστε, είχε αφήσει τα σημάδια της στην τσεχοσλοβακική κοινωνία.

Το φως που προσπίπτει σε ένα νέφος, χωρίς το κυανό χρώμα, όταν ανακλάται από το νέφος και γίνεται τελικά ορατό από τον παρατηρητή, έχει κίτρινη έως ερυθρή απόχρωση.

Οι Σλοβάκοι εθνικιστές διεκδίκησαν, και κέρδισαν την ανεξαρτησία τους.

Φυσικό φως Μόρια αέρα

Η αγαπημένη χώρα του Χάβελ χωρίστηκε στα δύο, ο ίδιος αποδοκιμαζόταν από τους διαδηλωτές.

1-28 Το φως που σκεδάζεται από μόρια του αέρα είναι μερικώς πολωμένο.

Ύστερα παρακολούθησε τον θάνατο από καρκίνο της αχώριστης συζύγου του, Όλγα Σπλιτσάλοβα.

1-29 Τα σύννεφα όπως φαίνονται κατά την ανατολή και τη δύση του Ήλιου.

Και στη συνέχεια αρρώστησε κι αυτός, θύμα της εξάρτησής του από το τσιγάρο.

Το σκεδαζόμενο φως περιέχει κατά προσέγγιση εννιά φορές περισσότερο κυανό χρώμα από το αντίστοιχο ερυθρό.

Κουρασμένος

Κατά το σούρουπο το φως διανύει μεγάλη απόσταση μέσα στη γήινη ατμόσφαιρα και ένα σημαντικό μέρος του κυανού χρώματος σκεδάζεται. Σήμερα, ο Χάβελ, είναι 67 ετών, άρρωστος, κουρασμένος και κάπως θλιμμένος για την μεταχείριση που επεφύλαξαν οι Τσέχοι στη δεύτερη γυναίκα του, την ηθοποιό Νταγκμάρ Βέσκρνοβα. Έτσι το φως που φθάνει κατευθείαν στα μάτια μας από τον ορίζοντα είναι φτωχό σε κυανό χρώμα. Όμως εκπλήρωσε τις υποσχέσεις του. Επίσης, όταν η ατμόσφαιρα είναι πλούσια σε υδρατμούς, αυτοί απορροφούν κυρίως το κυανό χρώμα. Οι Τσέχοι είναι πλέον ισότιμο μέλος της ευρωπαϊκής κοινότητας των αξιών. Έτσι έχουμε ενίσχυση της ερυθρής απόχρωσης του ουρανού. Επικρατέστεροι για τη διαδοχή του φέρονται να είναι ο πρώην πρωθυπουργός Βάτσκλαβ Κλάους και ο πρόεδρος της Γερουσίας, Πετρ Πίτχαρντ. Αν η Γη δεν είχε ατμόσφαιρα, δε θα μπορούσαμε να δούμε το χρώμα του ουρανού. Οι περισσότεροι αναλυτές, ωστόσο, πιστεύουν πως η χώρα θα παραμείνει χωρίς Πρόεδρο για αρκετό διάστημα. Μαύρος θα ήταν την ημέρα, μαύρος και τη νύχτα. Και πως, θα αντέξει μεν την απουσία του Χάβελ, καθώς είναι πλέον μια σταθερή δημοκρατία, θα νοσταλγήσει όμως την εικόνα που της εξασφάλιζε η παρουσία του στο εξωτερικό. Οι αστροναύτες που βρίσκονται στο διάστημα βλέπουν μαύρο ουρανό, γιατί δεν υπάρχουν μόρια να σκεδάσουν το φως.

1-30 Η Γη και ο μαύρος ουρανός όπως φαίνονται από το διαστημικό λεωφορείο Coloumbia. Φωτογραφία της NASA.

1-31 Δύο εικόνες την ίδια στιγμή σε δύο τόπους με διαφορά 8 ωρών. Στην πρώτη το φως που φθάνει στους λουόμενους από σκέδαση είναι πολωμένο και περιέχει περίσσεια κυανού χρώματος. Στη δεύτερη το αρχικά λευκό φως υφίσταται την απώλεια αυτού του κυανού χρώματος, καθώς διατρέχει την ατμόσφαιρα, και στον ορειβάτη φθάνει τελικά φως από το ερυθρό φάσμα του ορατού φωτός.

Μεσημέρι Σούρουπο