Δεν υπάρχουν καλές και κακές λέξεις ΓΝΩΜΗ

Κείμενο 3 [Αγώνες φασουλάδας]

Κύριε διευθυντά,

Είναι ο λαός ανόητος;

(Ο Καραγκιόζης έχει αποφασίσει να πάρει μέρος ως αθλητής στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Πρόσεξα την επιστολή της κ. Φ. Καλπενίδου (9.9.98) σχετικά με τη χρήση του όρου κωφάλαλος.

"Αδυνατώ να σπάσω τον γενετικό κώδικα του Ισραηλινού ψηφοφόρου", δήλωσε την περασμένη Κυριακή ο Άμραμ Μίτζνα. Ακολουθεί η συνάντησή του με το Σελήμ μπέη για να συζητηθούν οι λεπτομέρειες της συμμετοχής του.)

Σεβόμενος το χώρο της εφημερίδας σας, γράφω σύντομα.

"Βλέπω στην τηλεόραση μια γυναίκα που δεν έχει να φάει, που δεν έχει δουλειά, και λέει πως θα ψηφίσει Σαρόν".

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Έλα, έλα, άσ' τη συζήτηση τώρα και μη χασομεράμε. Εφόσον αναφέρεται στο τελευταίο λεξικό αγγλικής γλώσσας της Οξφόρδης, θα ήθελα να προσθέσω ότι στην αγγλική υπάρχει σε χρήση η λέξη deaf για τις δύο σημασίες που αποδίδονται στην ελληνική με τις λέξεις κωφός και κωφάλαλος.

Με άλλα λόγια, φταίει ο λαός.

Πάμε για φαΐ. Είναι προφανής η διαφορά του σημασιολογικού περιεχομένου των δύο αυτών λέξεων.

Στο τέλος - τέλος, γιατί ψηφίζει "αυτούς που τον πατάνε";

ΧΑΤΖΗΑΒΑΤΗΣ: Μπα, τρομάρα να σου 'ρθει, μούργο. Γι' αυτό οι Αμερικανοί κωφάλαλοι στην επιθυμία τους να διακρίνονται από τους κωφούς γράφουν το πρώτο γράμμα της λέξης με κεφαλαίο (Deaf). Πράγματι, το γιατί οι κατώτερες τάξεις τείνουν να ψηφίζουν Δεξιά είναι ένα πανάρχαιο ερώτημα. Πάλι φαΐ. Με τον τρόπο αυτό προκαταλαμβάνουν τον αναγνώστη ότι πρόκειται για άτομο που έχει κύρια "γλώσσα" του τα νεύματα των χεριών. Κάθε εισαγωγή στην πολιτική κοινωνιολογία προσφέρει δύο βασικές απαντήσεις. ΚΑΡ.: Πάψε συ, ρε γρουσούζη. Η αναγνώριση αυτής της οπτικοκινητικής "γλώσσας" είναι βασικό δικαίωμα των κωφαλάλων, που εμείς στην Ελλάδα ακόμη δυστυχώς δεν το έχουμε αποδεχθεί. Η πρώτη είναι πως οι κατώτερες τάξεις ψηφίζουν συνήθως εκείνους στους οποίους θέλουν να μοιάσουν. ΣΕΛΗΜ: Καλά σου λέει, Καραγκιόζη. Το εμπόδιο βρίσκεται στους ακούοντες, που ενοχλούνται από την αθώα νεοελληνική λέξη κωφάλαλος. Οι άνθρωποι θέλουν να είναι κοντά στον πλούτο και τα τελευταία είκοσι χρόνια το Λικούντ είναι το "κόμμα του πλούτου". Δεν πρέπει να τρως πολύ, γιατί θα παχύνεις, θα βαρύνεις κι ύστερα, πώς θα τρέξεις στους αγώνες; Περιττό να θυμίσω ότι δεν υπάρχουν κακές και καλές λέξεις. Η έτερη εξήγηση βρίσκεται κοντά στην ισραηλινή πραγματικότητα: οι κατώτερες τάξεις αντλούν από το μίσος του ξένου και του διαφορετικού μια αίσθηση αποζημίωσης για τη δική τους κατάσταση. ΚΑΡ.: Τι λέει βρε ο χάχας; Κάθε λέξη επιτελεί μια πληροφοριακή αποστολή. Μέσα στην πραγματικότητα της ένδειας είναι βολικό να νιώθεις ανώτερος κάποιου άλλου και είναι εύκολο να παρασυρθείς στον εθνικισμό, ο οποίος επανορθώνει, προφανώς, για την καθημερινή αίσθηση ανημποριάς. Άμα δε φάω, να δυναμώσω, πώς θα τρέξω, βρε; Μεταφέρει με το σημασιολογικό της φορτίο μια αλήθεια της πραγματικότητας. Αυτός είναι ο λόγος που οι κατώτερες τάξεις υποστήριξαν την αποικιοκρατία στις δυτικές χώρες, την άνοδο της Δεξιάς στην Ευρώπη τις δεκαετίες του 1920 και του 1930. ΣΕΛ.: Τέλος πάντων. Και η αλήθεια είναι ότι οι φίλοι μας κωφάλαλοι, καθ' όλα ισότιμοι συμπολίτες μας, από μικρά παιδιά δεν άκουσαν και γι' αυτό δεν μπόρεσαν να μιλήσουν άνετα με τη φωνή τους.

Σύμφωνα με αυτόν τον ισραηλινό γενετικό κώδικα, ο έλεγχος επί των Παλαιστινίων αντισταθμίζει την αίσθηση της έλλειψης προσωπικού ελέγχου, αποτελεί μία κάρτα μέλους για το εθνικό σύνολο.

Ας αφήσουμε τώρα τα αστεία και να κοιτάξουμε τη δουλειά μας. Δεν έχουμε ηθικό δικαίωμα να ταυτίζουμε τα παιδιά αυτά με εκείνους που έγιναν κωφοί σε κατοπινή ηλικία, από ατύχημα ή γήρανση.

Η απάντηση των Εργατικών σε αυτό το γνωστό κοινωνιολογικό φαινόμενο ήταν ακατανοησία και στενόμυαλες καταγγελίες του τύπου "ο λαός είναι ανόητος, ο λαός θα πληρώσει".

Λοιπόν, Καραγκιόζη, από αύριο αρχίζει η συστηματική προπόνηση. Αυτά λοιπόν τα παιδιά χαρακτηρίζουμε κωφάλαλα, επειδή έχουν διαφορετικές επικοινωνιακές δυνατότητες, τις οποίες καλούμεθα να σεβαστούμε.

Ο λαός είναι ο ανόητος;

ΚΑΡ.: Πόσες φορές θα τρώω;

Θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή μας στο ότι οι κωφάλαλοι σε παγκόσμια έκταση, για να δηλώσουν την ταυτότητά τους, χρησιμοποιούν ένα σύνθετο νεύμα που περιέχει ακριβώς τις δυο σημασίες, του κωφού και του άλαλου.

Οι Εργατικοί είχαν δύο χρόνια σε μία κυβέρνηση ενότητας και θα μπορούσαν να είχαν προτείνει μια εναλλακτική πολιτική σε αυτήν την πεινασμένη και άνεργη κυρία.

ΣΕΛ.: Μπα, κακός σου καιρός, παιδί μου!

Η προβολή του παραπλανητικού όρου κωφός για δήλωση του κωφαλάλου προβλήθηκε συστηματικά από εκείνους που υποστήριζαν μέχρι πρόσφατα την προφορική μέθοδο επικοινωνίας στα σχολεία, επειδή έπρεπε να μονοδρομείται η προσοχή των παιδιών αυτών στην στοματική έκφραση.

Δεν το έπραξαν.

Όλο στο φαγητό είναι ο νους σου;

Αυτή όμως η μέθοδος καθήλωσε τα παιδιά στην αγραμματοσύνη.

Ούτε τότε, ούτε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.

Θα τρως, τέλος πάντων, ό,τι θέλεις.

Ενώ στις ΗΠΑ με τη "γλώσσα" των νευμάτων (Sign Language) υπάρχουν καθηγητές πανεπιστημίων.

ΚΑΡ.: Και τι θα παίρνω;

Σήμερα που γενικά έγινε αποδεκτή η οπτικοκινητική "γλώσσα" των χεριών και αναγνωρίζεται η αξία της ως ισότιμη στις γλώσσες των λαών, όσοι εκτιμούν και αγαπούν τους κωφαλάλους, θα είναι καλύτερα να επιδιώξουν την επικράτηση των νευμάτων στα σχολεία των κωφαλάλων.

ΣΕΛ.: Ααα!

Έτσι θα τους εξασφαλίσουν τις δυνατότητες επιτυχίας στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή.

Οι αθλητές δεν πληρώνονται.

Και όχι με επιφανειακές αλλαγές λέξεων.

ΚΑΡ.: Μπα;

Αρχιμανδρίτης - πρόεδρος του σωματείου "Οι Φίλοι των Κωφαλάλων Θεσσαλονίκης"

ΣΕΛ.: Ε, μα βέβαια. Οι αθλητές δεν πληρώνονται, αγωνίζονται για το στεφάνι. ΚΑΡ.: Πώς; Τι; Τι είπες, βρε γρουσούζη; Πάτε να με ξαναπαντρέψετε; ΣΕΛ.: Όχι, παιδί μου. Στεφάνι εννοώ, δηλαδή ένα στεφάνι από κλαδί ελιάς που βάζουν στο κεφάλι του νικητή. Επίσης θα πάρεις και κάνα κύπελλο. ΚΑΡ.: Τενεκεδένιο για το συσσίτιο; ΣΕΛ.: Όχι, παιδί μου. Κύπελλο μεγάλο με δυο χερούλια, σε σχήμα αρχαϊκό, ωραίο. ΚΑΡ.: Και δεν μου λες, τι θα 'χει μέσα; ΣΕΛ.: Τίποτα. ΚΑΡ.: Δεν το γεμίζετε με φασουλάδα; ΣΕΛ.: Μα τρελός είναι, ντιπ για ντιπ τρελός τούτος! ΚΑΡ.: Γιατί, βρε κουτόμπεη; Καλά σου λέω. Λεφτά δε δίνετε. Στο κύπελλο δε βάζετε φασουλάδα, ε, τότε γιατί δηλαδή ν' αγωνιστώ; Έτσι τζάμπα; Μπα, δε συμφέρει. Φεύγω. ΣΕΛ.: Έλα δω, βρε. ΚΑΡ.: Α, πα, πα. Δε συμφέρει, παιδί μου. Μπα… Κορόιδο, δηλαδή, πάτε να με πιάσετε; ΣΕΛ.: Καλά, βρε παιδί μου. Το κύπελλο που θα δώσουμε σε σένα θα το γεμίσουμε με φασουλάδα. ΚΑΡ.: Εμ έτσι βέβαια. ΣΕΛ.: Τι να κάνουμε; Να ησυχάσω από σένα. ΚΑΡ.: Εμ να 'χει και γούστο η υπόθεση. ΣΕΛ.: Κοίτα όμως να έρθεις πρώτος. Να νικήσεις. ΚΑΡ.: Μωρ' τι σε νοιάζει εσένα; Θα τους φάω όλους. ΣΕΛ.: Αφερίμ!* Σε θέλω.

* αφερίμ: μπράβο

Ο Καραγκιόζης Ολυμπιονίκης, φυλλάδιο Νο 73, εκδ. Άγκυρα, αναδημοσίευση στην εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ένθετο "Επτά ημέρες", "Παιδί και Ολυμπιακοί Αγώνες", 2004

Ερωτήσεις κατανόησης 1. Γιατί τα λόγια και οι αντιδράσεις του Καραγκιόζη μάς προκαλούν γέλιο; 2. Ποια από τα ιδανικά των Ολυμπιακών Αγώνων (έτσι όπως τα είδαμε στο κείμ. 2) φαίνεται να αγνοεί και να διακωμωδεί ο Καραγκιόζης; - Γιατί παρ' όλ' αυτά μας είναι συμπαθής;

Κείμενο 4 [Ο Ολυμπιονίκης]