Τάδε έφη ΚΩΣΤΗΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗΣ Το πνεύμα του τόνου

10.2.3 Η Δικαστική Λειτουργία

«Ξεκίνησα τυχαία, έπεσα όμως σε καλά ραδιόφωνα.

Ο Ποταμίτης

Η Βουλή ψηφίζει νόμους και η Κυβέρνηση τους εφαρμόζει για να κυβερνήσει. Ήμουν, για παράδειγμα, στην ειδησεογραφική ομάδα των ανατρεπτικών ειδήσεων στο θρυλικό κάποτε 88,5 και γλυκάθηκα.

ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

Στην περίπτωση όμως που προκύψουν διαφορές στην εφαρμογή των νόμων που ψηφίζει η Βουλή ποιος θα τις επιλύσει; Μετά το φανταρικό, μπλέχτηκα πολύ με την τηλεόραση και απέρριψα, είναι η αλήθεια, πολύ καλές ραδιοφωνικές προτάσεις.

Ο Δημήτρης Ποταμίτης, που έφυγε πικραμένος και - με το δίκιο του - συχνά οργισμένος, υπήρξε μια πολύπλευρη, σχεδόν αναγεννησιακή προσωπικότητα. Με βάση την αρχή της διάκρισης των λειτουργιών της κρατικής εξουσίας (βλ. Κεφ. 8), το Σύνταγμα προβλέπει ένα άλλο όργανο, στο οποίο αναθέτει αυτό το έργο, τα δικαστήρια, τα οποία ασκούν τη δικαστική λειτουργία.

Ώσπου έσκασε μύτη ο Παλμός και ξαναβρήκα τη ραδιοφωνική μου φόρμα».

Ποιητής, από εκείνους που ο Βαρίκας κατέταξε στην ποίηση της Αμφισβήτησης, με οξύτητα στη συμβολική και με σπουδαία ειρωνική εικονοποιία. Τα δικαστήρια είναι ένα τρίτο όργανο, ανεξάρτητο από εκείνα που ασκούν τη νομοθετική και εκτελεστική λειτουργία (Βουλή - Κυβέρνηση). «Για να σου πετύχει η ραδιοφωνική εκπομπή, θέλει, εκτός από επαγγελματισμό, μπόλικη δόση προσωπικού στιλ, ισχυρή άποψη δηλαδή στις μουσικές αλλά και στα λόγια. Ηθοποιός με μέσα λιτά, που όσο περνούσαν τα χρόνια γίνονταν λιτότερα. Τις διαφορές επομένως που προκύπτουν μεταξύ των πολιτών (π.χ. χρηματικές διαφορές, κλοπές, ανθρωποκτονία) καθώς και τις διαφορές μεταξύ του κράτους και των πολιτών (π.χ. φοροδιαφυγή) τις επιλύουν τα δικαστήρια, που αποδίδουν δικαιοσύνη στο όνομα του Ελληνικού λαού. Κι είναι πολύ λίγα τα ραδιόφωνα με στιλ στη Θεσσαλονίκη». Σκηνοθέτης με σεβασμό στα κείμενα, ουσιαστικός, χωρίς φανφαρονισμούς και φανταχτερά τερτίπια.

Οι Δικαστές είναι ανεξάρτητοι και οφείλουν να δικάζουν με βάση τους νόμους. «Από μωρό αναρωτιέμαι γιατί όσοι ανεβαίνουν από Αθήνα μάς χαρακτηρίζουν δύσκολο κοινό.

Όταν πριν από 30 χρόνια, πρώτος αυτός - μαζί με τον Παπαγεωργίου και τον Μιχαηλίδη - μέσα στη χούντα, ίδρυσε το "Θέατρο Έρευνας" στα Ιλίσια, μας γνώρισε μια σειρά από τολμηρά έργα ("Αύγουστε, Αύγουστε", του Κόχουτ, "Άνθρωπος Ελέφαντας", "Έκβους", "Η Μεταμόρφωση" του Κάφκα στη διασκευή του Μπέρκοφ), υπηρέτησε το κλασικό ρεπερτόριο (Μολιέρο, Κορνέιγ, Ουάιλντ, Οστρόφσκι, Καλντερόν κ.λπ.) και δημιούργησε ένα από τα πρώτα θέατρα για παιδιά με κύρος και με υψηλό ρεπερτόριο, στηριγμένα σε επαγγελματίες ηθοποιούς.

Εάν όμως οι νόμοι έρχονται σε αντίθεση με το Σύνταγμα, οφείλουν να μην τους εφαρμόζουν και να δικάζουν με βάση την αντικειμενική κρίση τους, σύμφωνα με το Σύνταγμα. Πιθανότατα γιατί δεν επιβραβεύουμε το μέτριο.

Ανέβασε με σεβασμό ελληνικά έργα (Μανιώτη, Ξανθούλη, Πιτσούνη) και σκηνοθέτησε στο ελεύθερο θέατρο, στο Εθνικό και στο Κρατικό Κύπρου.

Είναι όμως υποχρεωμένοι να αιτιολογούν την οποιαδήποτε απόφαση παίρνουν κατά την επίλυση μιας διαφοράς, ειδικά και εμπεριστατωμένα, έτσι ώστε ο κάθε πολίτης να γνωρίζει για ποιο λόγο έγινε δεκτό ή απορρίφθηκε το αίτημά του. Είμαστε ή του ύψους ή του βάθους».

Υπήρξε επίσης θαυμάσιος μεταφραστής και διασκευαστής.

Η ανεξαρτησία των δικαστών εξασφαλίζεται κυρίως με την ισοβιότητα (δεν μπορούν να παυτούν από τα καθήκοντα τους) και την ειδική μισθολογική μεταχείρισή τους. «Εάν προχωρούσα στη δημιουργία ενός δικού μου ραδιοφωνικού σταθμού, θα φρόντιζα να μεταδίδονται ελληνικά τραγούδια, γιατί τα διαχειρίζομαι καλύτερα από τα ξένα.

Πάνω απ' όλα, όμως, υπήρξε ένας τολμηρός και ευθύς πνευματικός άνθρωπος, που έλεγε τη γνώμη του και δεν μασούσε τα λόγια.

Τα δικαστήρια διακρίνονται σε διοικητικά, πολιτικά και ποινικά. Από Κωνσταντίνο Βήτα και Γιώργο Ζαμπέτα μέχρι Χάρη Αλεξίου και Θεοδοσία Τσάτσου.

Υποχρεώθηκε μετά 30 χρόνια να κλείσει το θέατρό του, γιατί το επίσημο κράτος αρνήθηκε να συνεχίσει να αναγνωρίζει την πολύχρονη δονκιχωτική του πορεία.

Η διάκριση αυτή γίνεται με βάση το αντικείμενο της αρμοδιότητας των δικαστηρίων. Αυτά που παίζουμε και στον Παλμό δηλαδή. Συγκεκριμένα: Μου αρέσουν τα ραδιόφωνα με κοφτερό λόγο, έξυπνες ατάκες-σχόλια, φιλοσοφίες αν το απαιτεί η ώρα, ζουμερές μουσικές και το στιλ του Κωνσταντίνου Τζούμα».

• Στα διοικητικά δικαστήρια υπάγονται οι διαφορές που προκύπτουν κατά κανόνα από τις παράνομες πράξεις των οργάνων του κράτους, π.χ. διαφορές από συντάξεις, νοσήλια, φορολογικές διαφορές, διαφορές από την κατασκευή δημοσίων έργων. «Τα αγαπημένα μου τραγούδια είναι τρία που μου έρχονται πρώτα στο μυαλό.

• Στα πολιτικά δικαστήρια υπάγονται όλες οι ιδιωτικές διαφορές, οι διαφορές δηλαδή μεταξύ των πολιτών, π.χ. διαφορές για οφειλόμενα ποσά που δεν καταβλήθηκαν, εμπορικές και εργατικές διαφορές, οικογενειακές διαφορές, όπως διαζύγιο, επιμέλεια παιδιών κ.ά.

Το 'Παπάκι' του Άσιμου, η 'Φωτιά στο λιμάνι' με τα 'Σπαθιά', το 'Μωρό' (Αντύπας - Νικολακοπούλου) με την Πρωτοψάλτη».

• Στα ποινικά δικαστήρια δικάζονται όσες πράξεις ο νόμος χαρακτηρίζει ως εγκλήματα και αποφασίζεται η τιμωρία που πρέπει να επιβληθεί στο δράστη τους, π.χ. εγκλήματα που στρέφονται κατά της ζωής, της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας, της περιουσίας κ.ά.

φωτ.10.10 Το Υπουργείο Δικαιοσύνης (www.ministryofjustice.gr), μέσω των φορέων που εποπτεύει, μεριμνά για την πρόληψη της παραβατικότητας ανηλίκων (7-17 ετών) και την αγωγή και σωφρονιστική μεταχείριση των νέων (7-21 ετών), που εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά. Η ποινική νομοθεσία μας ορίζει ότι οι ανήλικοι παραβάτες, δικάζονται από ειδικό δικαστήριο, το Δικαστήριο Ανηλίκων, το οποίο δεν επιβάλλει ποινές, αλλά αναμορφωτικά μέτρα. Παράλληλα, για όσους ανηλίκους αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα (πρόληψη), οι πολίτες μπορούν να απευθύνονται στις Υπηρεσίες Επιμελητών Ανηλίκων, που λειτουργούν σε όλα τα Πρωτοδικεία της χώρας και στην Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων. - Να συζητήσετε στην τάξη, με βάση και τις γνώσεις σας από τον κοινωνικό έλεγχο, γιατί οι ανήλικοι παραβάτες πρέπει να αντιμετωπίζονται διαφορετικά από την Πολιτεία.